30 Mayıs 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 12
© A a mea Raki iri Sayı: 131 Eski islâm devrinde dahi, yu- ——— 5 İhüru Halya'da Grömane' li Ce- aldıkları ilmi ıstılahları ar: X vard'dır. Kurunuvustanın cn ge- (o tercüme etmekle beyl niş fikirli ilim adamlarından olan Oo mamuışlardı, Felsefe, safsate uu zat Toledo'da yalnız başına o tabirlerin yunanlardan alındığı vakit Bagdad akademisi, sonrad * olarak diğer (O mütercimlerden Oo malümdur. İbnisina'min kitabu- O Toledo akademisinin gördüğü işi nan medeniyeti gene böyle kitap le intikal etmişti, O tercümele W hepsinin yaptığı kadar tercüme (fin-nefs'indeki “nefs kelimesi de görmüştü. Medeniyetin kökü ilim İ meydane getirmiştir. Buzatarap- Onun ustadı stot'un aynı ma- oVe İelsefe kitaplarında olduğuna çadan tercüme ettikce eski islâm. omadaki “nevs» tabirine pek ya- Ogöre onu hakikaten nakil için alimlerinin, sonradan gelenler için Oo bancı olmasa gerektir. başka çarede olmasa gerektir. çok sıkıntılı bir tevazu itiyadına Gene Aristot'un «Kategoriya» Şimdiye kadar yalnız Japonlar diye buna bir istisna a iŞ göstermişlerdir. Önlar avrupa medeniyetini alınıya başladıkları zaman bu medeniye- tin ilim kitaplarını tercüme için alışmış, eserlerine kendi ismini o kitabıni «Elkakategoriyyat» 1 yazmamıştır. Yakın araplaştırmıştı. Bizi i-isti- W Avrupa'nın muhtelif kütüphane- (o İaiye» diye arapçaya yahut ene lerinde yapılan en ceddi tetkikat o hastalıklard iye türkçeye we ikisi de uzun vakit geçirmek istememişler. Avrupa'nın büyük milletlerinden birinin Jisanını kendilerine ilim W neticesinde Getfard'ın 71 Kitap oyanlış mana ile çevirmek istedi- # tercüme ettiği anlaşılmıştır. Bu gimiz 'epilemya» tabiri de arapça z ait oldukları ilimler oda “epidemyardır; fazla arapça taraf- tarı bir Arap hekimi bu tabirin arap- Cedel 3, Hendese 17, Nücum ve ( çada doğru mukabil. olan «emraz- felekiyat 12, Felsefe 11; 'Tabiiyat (Oul vafile. o terkibini bulduğu Ti a e üp 21, Kimya ve simya 3, halde kitabın da gene “EVefri. Didik yemler e i * Remil 4, tercüme ettiği müellifler (o demya»diye izaha muhtaç olmuş; | V PlEye lüzum göstermezse de den en büyükleri de eski yuna- Otur Arapçada ki tasavvuf keli- b neslin çocuklarıma yabancı “nilerden Arşimet, Öklit, Batlam: mesinin de, mahut sof kumaşından bir dil öğretmek için lâzım olan “vos, İpokrat, Galiyen; islâm ha- biçilmiş olduğu rivayetine rağmen ae ni pek le un biz "kimlerinden Razi,* İbnisina, Fa- Oo yunancadaki teosofiya a pek a e e yeke tirme yulun bütün medeni insan- Yi rabi, Elkendi, Ebulkasım: Zehravi o yakin olduğunu görmemek kabil a ların dilleri birleşinceye kadar- dili ittihaz etmişlerdir. Bu yol Şüphesiz daha kestirme- dir. Tereüme yolundan gitmek, değildir. a çi i gelecek nesillerin daima o yaban- Gerard eski yunan'ın ve islâm Toledo akademisinin diğer bir dl ekramek iht Rl > EL kli öğre £ ihtiyacınd “devrinin o büyük hakimlerini Jâ- (O meşhur siması da Kastil kralı sarfinazar, bizim milliyet duygu: meeye tercüme etmekle Aavrupa” Oo Xuncu Alfons'dur. Bu hükümdar ; i | im ii £ SE e i larımıza uygun olmadığı meydan- 8 X da ilmin yerleşmesine çok büyük O Kendisi tercüme yapmamış ise de Hadim zl hizmet etmiş ve bu suretle bi- (o Toledo'daki. mütercimlere tiyazi- Japonlar ilmi yabancı bir. dilin tün cinsaniy etin en mülit adam- o yat kitapları tercüme ettirmiş ve kitaplarında okurken kendi milliyet arından biri olmuştur. <Alfonsin» diye maruf heyet cet- gururlarında belki bir eksiklik , Gerard ailesinden zengin ol vellerini tertip eylemiştir. duymuşlar. Fakat bizim onların duğu halde Batlamoas'un Alma- Meşhur İngili 7 mütercimi Mi- o tuttuğu yoldan gidebileceğimizi gesta (Elmücesta) kitabının aşkila ( şel Scott (Skot) bütün Avrupa'yı ( zannetmiyorum. Zaten şu bir se- rahip silkine girmiş ve bu kitabın O dolaşmış olmakla uzun bir müddet (nelik tarihimizde onu gösteriyor. peşinde Toledo'ya giderek orada o Toledo'da kulımış ve arada arap- Oo Lâtin harflarını dilimize kabul elli sene kaldıktan sonra 1187de (o çadan lâtinceye kitaplar tercüme Oo edince ilk işimiz Avrupa millet- 73 yaşında ölmüştür. etmiştir. Ernest Renan'ın fikrine (o lerinden birinin lisanında mevcut Gerard'ın tercümelerinde istılahat göre, Avrupa âlimlerinin asırlar. ( fikirleri türkçeye çevirmeye teşeb- ciheti çok dıkkate şayandır. Lâkin (o Ca hürmet ettikleri <İbnirüşeü O bus etmek oldu. Buda, japonlar dili çok geniş ve arapçanın fikir o onlara orada ilk defa tamtürmüş Oo müstesna, diğer milletlerin yeni lerini ifadeye müsait olduğu halde (olan bu zattır. Mişel Sscott XIIL bir medeniyte girdikleri zaman bu zat arapça ıstılahlari Jâçinceye o üncü asırda yaşamıştı. , tuttukları yolun başlangıcı de- #irmek için beyhude vakit kay: ve > li and A # betmemiş, alkohol kelimesinde ol- il ii e > e gibi, ir İL ka e ve daha eski medeniyetlerin ana İ PP e se e a e : Kitaplarının hepsini dilimize çevir- N / > ir ka ğ am ken- oOmek için bizim de bir tercüme pure. Zaten eski islam dev- 'dimize bir hisse cıkarmamız Oo âkademimiz elbette bulunacaktır. rinin alimleri 8 Yunan dilinden — ywümlkündür ” vi ni ann ki 2. EA i > ; yi : > —. mam e ğe o “ al kr i
