1 Temmuz 1989 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 60

da kalmaması için, çoğu programla- ma dillerinde bellek hücrelerinin ken- dine özgü adları vardır. Programın ikinci satırındaki PRINT komutu, FIYAT değişkeni- nin değerinin ekranda görüntülenme- sini sağlar. “PRINT”, yazmak fiili- nin emir kipidir. Yani ikinci satırın anlamı “değeri yaz”'dır. İçerilen de- ğer 228 olduğundan, ekranda “yazı- h" olarak 228 sayısı görünür. Son sa- tır ise “SON” yazısının görüntülen- mesini sağlar. Bilgisayarın değişken isimlerini yazılacak metinlerden ayırt edebilmesi için, metinler programcı tarafından tırnak içinde verilir. Yukarıda verilen program, ilk ko- mutundan başlayarak sona kadar tüm komutları yerine getirir ve sona erer. Bu çalışma tarzı ise birçok kul- lanımda yetersiz kalır. Programlar, makineler için hazırlanmış iş akış lis- teleridir. İş ve tamir akış listeleri bil- gisayar dışındaki alanlarda da kulla- nılır. Örneğin: Eğer akım 9 Volt'u aşarsa, ... ya da: ... olana kadar ko- lu çevirin vb. 0(i Programın başı/sonu Ç Veri işleme (operation) M Program dallanması (tercih) L — Akış yönü Akış diyagramlarının yapılmasında kul- lanılan önemli sembolle 60 Bu komut türü, birbirini katı bir şekilde takip eden komutları yerine getiren bilgisayar programlarıyla ger- çekleştirilemez. Bu nedenle program- larda dallanma (... eğer, öyleyse ...) ve tekrarlanan faaliyetler (... olana kadar) olanağı vardır. Her iki komut türü (dallanma ve tekrar) için de önemli olan, BASIC'te GOTO ko- mutuyla gerçekleştirilen program at- lamalarıdır. Bu konuya ilişkin olarak bir örnek program görelim: START PRINT “MERHABA” GOTO START PRINT “SON” Bu programı başlattığınızda ekran- da “MERHABA” sözcüklerinden oluşan sonsuz satırlar zinciri görüne- cektir. Programın başlaması bir ön- cekinin aynısıdır. Birinci satır her- hangi bir etki yaratmaz. Bu satır yal- nızca programın içinde önemli bir ye- ri belirten bir program işaretidir (İn- gilizce'de Label). İkinci satır ekrana “MERHABA” ifadesini yazar. Ar- dından GOTO'nun anlamı “git”'tir. Bu komutun görevi, daha önce gör- düğümüz alışılmış mekanizmanın, yani bir komutun ardından mutlaka bir sonrakinin yerine getirilmesinin, kesintiye uğratılmasıdır. GOTO STARI'tan sonra hemen ardından gelen PRİINT “SON” de- Bil, ilk “START”'ı takip eden komut yerine getiriliyor. Yani pratikte prog- ram baştan başlamış oluyor. Progra- mın son komutu olan PRİNT “SON” bir türlü yerine getirilemiyor, çünkü program daha önce START'a geri dönüyor. Bu programın normal bir sonu yoktur. Bu tür programlara sonsuz döngü adı verilir. Bu progra- mı AMIGA BASIC'le girmişseniz, RUN menüsündeki STOP komutunu kullanmanız gerekecektir. Geriye doğru atlayış içeren programların sonsuz döngü oluşturma eğilimleri ol- dukça yüksektir. Programcı durum tercihi yardımıy- la bir sonsuz döngünün normal dü- zenli bir döngüye dönüşmesini sağla- yabilir. Düzgün bir döngünün en ba- sit biçimi, belirli sabit bir sayıda dö- nüşü gerçekleştiren ve ardından sona eren sayı döngüsüdür. Bunu sağla- mak için örnek programımızda kü- çük bir değişiklik yapmak yeterli: SAYAC- Ü START PRINT “MERHABA” SAYAC-— SAYACYtI IF SAYAC l0 THEN GOTO START PRINT “SON” Bu program, ekranda yalnızca on kez “MERHABA” yazacak ve SON ifadesiyle sona erecektir. Eskisinde- kine göre farklı davranmasının nede- ni, sondan bir evvelki satırda bulu- nan durum tercihidir (koşul). Bu sa- tırın sonundaki atlama komutu yal- nızca eğer (İngilizcesi: IF) SAYAC değişkenindeki değer 10'dan küçük- se yerine getirilecektir. Bu değişken programın başında sıfırlanır. Bilgisa- yar dördüncü satırda değişkenin de- ğerini 1 artırır. Yani program akışı içinde IF komutuna ilk kez erişildi- ğinde değişkenin değeri 1|'dir Bu değer 10'dan küçüktür ve bu nedenle başlangıca geri atlama ger- çekleşir. IF komutuna ikinci kez eri- şildiğinde, SAYAC'ın değeri 2'dir. Bu da 10'dan küçük olduğundan, yi- ne başa dönülür. Bu oyun, SAYAC"- ın 10 değerini almasına kadar devam eder. Bu durumda IF Komutuna eri- şildiğinde, “SAYAC 10” koşulu artık yerine getirilmemekte olduğun- dan, GOTO komutu gözardı edil- mektedir. Şimdi program bir sonra- ki (yani son) komutu yerine getirecek ve sona erecektir. Akış Diyagramları Size örnek programımızın işlevini dökümü yardımıyla kolayca açıkla- dık. Daha büyük programları açıkla- mak ise pek bu kadar kolay olmaya- bilir. Program akış diyagramı (şema- sı) adı verilen bir tür grafik çizim, programlara genel bakışı kolaylaştı- rabilir. Profesyonel programcılar, kapsamlı ya da karmaşık projelerde öncelikle bir akış planı yapar ve bu- nu istenen bilgisayar diline daha son- ra uygularlar. Akış diyagramları - programlama dilinden bağımsızdır. Bu yolla problemin çözümüne yöne- lik mantık akışı, program tekniğine ilişkin gerçekleştirme sorunlarına da- lınmadan bulunabilir. IF komutu yardımıyla bir program - döngüsü oluşturduk. Bu komut baş- ka amaçlar için de kullanılır. Önce- leri programcılar döngüleri oluştura- bilmek için, IF komutunu daima bir atlama komutuyla birlikte kullanmak zorundaydılar. Modern programla- ma dillerinin çoğunda döngü oluştur- mak için daha şık bir çözüm var-ar- tık: WHİLE komutu.