1 Temmuz 1989 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 12

Resim 8: TTL çıkışında Led bağlamanın iki yolu TTL devrelerde garanti edilen mantık seviyeleri çok önemlidir. Ör- neğin bir TTL devrenin çıkışında mantık İ seviyesi olarak hiçbir zaman 5-Volt göremezsiniz. Normalde bu se- viye 3 ile 3,8 volt arasında değişir. Aynı durum mantık | seviyesi içinde geçerli olup birden fazla devrenin sü- rüldüğü durumlarda 0,2 Voltun üze- rine çıkabilir. Mantık | seviyesi için minimum 2,4 Volt, Mantık Ü seviye- si için ise maksimum Ü,4 Volttur. Aşağı yukarı tüm imalatçılar bu de- Berleri garanti etmiş olup yapılan öl- çümlerde bu değerlerin dışında bulu- nacak değerler entegrenin arızalı ol- duğunu gösterir. Günümüzde hâlâ kullanılan TTL çeşitleri arasında değişik standartlar bulunmaktadır. Texas İnstruments ve diğer bazı imalatçılar tarafında geliş- tirilerek üretilen TTL devrelerde, 74 ile başlayan bir kod kullanılmaktadır. Bu entegreler 1,6 mA'lik giriş akım- ları absorbe edebilme kapasitesine sa- hip entegrelerdir. Cihazımızda olduğu gibi diğer bil- gisayar devrelerinde de bu TTL dev- relerin 30 nanosaniye kadar olan ça- lışma hızları yavaş kalmaktadır. Bu süreyi belirleyen en önemli faktör transistörün iletim gerilimi olan 0,6 volt'a erişilmesi için geçen zamandır. Entegre devrelerin içerisinde daha yüksek akımlar kullanarak bu süre- yi kısaltan S tipi TTL devreler üre- tilmiştir. Örneğin 7408 normal bir TTL AND (VE) kapısı entegresi, 74508 ise yüksek hızlı bir AND ka- pısı entegresidir. Daha sonraları hızlı, fakat S tipi gi- bi yüksek akımlı değil tam tersine dü- şük akımlı ““Shottky TTL”' adı veri- len entegreler geliştirilmiş ve 7ALS ile belirtilmiştir. Bu devrelerin hızlı ol- ması, iletim gerilimleri çok düşük olan Shottky diyot ve transistörlerin kullanılmaları ile mümkün olmuştur. 12 TALS serisi entegrelerin giriş akımla- rı 0,4 mA, çıkış akımları ise sadece 4 mA civarındadır. Günümüzde ar- tık sadece bu tip TTL devreler üre- tilmektedir. Standart tipler ise artık imalattan kaldırılmış olup sadece fir- ma stoklarında kalmıştır. €MOsS: CMOS entegre devreler, MOSFET transistör kullanan ve tamamen fark- lı devre tasarımına sahip entegreler- dir. Bu devrelerde hem P ve hem de N tipi transistörler bulunmakta, ay- nı anda bunların sadece bir grubu ile- timde olmaktadır. Besleme kaynağı olarak TTL devrelere oranla çok da- ha esnektirler. TTL devrelerde 5 volt kullanılması zorunluğuna karşılık CMOS devrelerde 3 ile 15 volt arası herhangi bir değer kullanılabilir. Empedansları çok yüksek olduğu için çalışma akımları yok denecek kadar azdır. Dolayısıyla düşük kapasiteli besleme kaynakları ile çok sayıda en- tegrenin kullanılması mümkündür. Birçok CMOS entegre imalatçısı bu devrelerin tanımlanmasında 4000 ile başlayan numaralar kullanır. Natio- nal firması ise bu amaçla 7dc serisini benimsetmiştir. Aslında bu uygulama oldukça yararlıdır, çünkü TTL dev- relerdeki numara sistemi aynen kul- lanılmıştır. Örneğin 74CO8 entegresi, 7408 TTL entegresinin CMOS karşı- lığıdır. Her güzelin bir kusuru olduğu gi- bi CMOS devrelerin de bazı problem- leri vardır. Ancak dikkat edildiğinde bu problemler kolaylıkla ortadan kal- dırılabilir. Bunlardan en önemlisi CMOS devrelerin statik elektriğe kar- şı olan hassasiyetleridir. CMOS dev- relerin bacakları çıplak elle tutulma- malı, montaj anına kadar özel anti- statik kılıflarında muhafaza edilme- lidir. Bu entegreleri lehimlemekte kullanılacak havyaların mutlaka top- raklanmış olmasına dikkat edilmeli- dir. Yukarıdaki önlemler alındığında CMOS devrelerin hasar görmesi ön- lenmiş olacaktır. Resim 9'da CMOS ve TTL devrelerin çok'kısa bir karşı- laştırması gösterilmiştir. Bu karşılaştırmaya ilk bakışta CMOS'un neden TTL'i tamamen pi- yasadan silmediğini düşünebilirsiniz. CMOS entegreler çok değişik besle- me kaynakları ile çalışabilmekte ve çok az akım harcamaktadır. Dolayı- sıyla pil ile çalışan cihazlar için ide- aldir. Bütün bunlarâ rağmen çalışma hızının çok önemli olduğu bilgisayar ve benzer devrelerde hâlâ TTL enteg- re kullanma zorunluğu vardır. Mantık Devreleri: Mantık (Lojik) devrelerin iç yapı- ları hakkında bir fikir edindikten son- ra şimdi de bunların ne şekilde kul- lanıldıklarını görelim. Mantık devre- lerinin en basitleri GATE, yani kapı devreleridir. Kapı devrelerinin iki ve- ya daha fazla girişi, bir adet de çıkışı bulunmaktadır. Girişlerdeki lojik se- viyelerin değişik kombinasyonları için (1 veya 0), önceden belirli bir çı- kış verilir (yine 1 veya 0). Girişlerde- ki lojik değerlere göre çıkışı gösteren tablolara gerçek tablosu adı verilir. Değişik mantık kapılarının tabloları Resim 10'da gösterilmiştir. İki girişi olan bir kapı devresinin girişine 4 çe- şit gerilim kombinasyonu tatbik edi- lebilir. Bunlar 0,0; O,1; 1,0: 1,1'dir. Başlıca mantık kapıları şunlardır: AND (VE), OR (VEYA), NOT (DE- ĞİL), NAND (VE DEĞİL), NOR GTIL max, l0 0-709C llnsan 415-5.25V 4ONACI), 1.6mA(0) a0mA — : —40 ila 802C I0pA 0.25mA 300nSan Resim 9: TTL ve CMOS devrelerin karşılaştırması