1 Kasım 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 43

O andaki reel ekran yüzeyinde bu pencerelerden birkaçını, bazıları bir- birinin üzerine geçmiş bir biçimde, yanyana yerleştirmek mümkündür. Her program, tüm ekran hatta daha büyük bir yüzey yalnızca kendisine aitmiş gibi davranabilir. Ekranda bir- den fazla programın ekran çıkışları için yeterli yer vardır. Pencereler üze- rinden veri transeferi, AMIGA gibi bir multitasking bilgisayarı için çocuk oyuncağıdır. Ekran grafiği AMIGA açısından en çok vurgulanması gereken özellik- lerden biri olmasına rağmen, diğer çı- kış olanaklarının da gözardı edilme- mesi gerekir. Burada önem taşıyan, bilgisayarın arka veya yan yüzünde yer alan ve “giriş”* konusunda da bir kere anlatılmış olan bağlantı yerleri- dir. bunların iki tanesine -seri ve pa- ralel olanlarına- başta yazıcı olmak üzere birçok çıkış gereci bağlanabilir. AMIĞA'sını yalnızca oyun için kul- lanmayan biri, bu iki bağlantı olana- ğından birini mutlaka yazıcı için kul- lanacaktır. Seri ve paralel bağlantı yerleri arasındaki farklılık sizi şaşırt- masın, bunların hangisinin kullanıla- cağı yalnızca yazıcının modeline bağ- lıdır. Yazıcınızın bu bağlantılardan hangisi üzerinden AMIĞA'ya bağ- lanmış olduğunuz, yazı kalitesi ve sü- rati bakımından hiç bir önem taşı- maz. Paralel bağlantı yerine bağlanan bir yazıcının kullanılıyor olması da- ha iyidir, çünkü bu durumda seri bağlantı yeri boş kalır. Buraya da başka bir gereci, örneğin modemi bağlayabilirsiniz. Aslında zaten para- lel bağlantı yeri çoğunlukla yazıcılar için kullanılır. Eğer bir seri yazıcı kul- lanıyorsanız, bu bağlantı yeri az ya da çok gereksiz olarak kabul edilebi- lir. KICKSTART Giriş, işleme ve çıkıştan oluşan EVA aşamalarına katılan donamını böylece tanımış oldunuz. aArtık do- nanım konusundan biraz ayrılalım ve AMIĞA yazılımının elemanlarına yö- nelelim. Bu yazılımın temel dayana- ği işletim sistemidir. Bu sistem asıl olarak iki bileşenden oluşmaktadır: Kickstart ve Workbench (tezgah). AMIGA 1000 maodelinde işletim sis- temi yazılımının bu iki bileşeni ayrı ayrı disketlerde verilmektedir. AMI- GA 1000, açıldığında öncelikle kick- start disketini ister, Bu disket konul- duğunda, bilgisayar onun içeriğini ça- lışma belleğinin özel bir bölümü olan WOM'a (Write ÖOnce Memory: bir kez yazılabilir bellek) yazar. Bu bel- lek alanına bu adın verilmiş olması- nın nedeni, makine açıldığında bir kez yazılabilir ve daha sonra herhangi bir trüğe gerek kalmadan okunabilir olmasıdır. AMIGA 500, 2000 ve 2500 modellerinde kickstart disketinin içe- riği, ikili ROM bellek çipleri halinde sabitleştirilmiştir. Böylece kullanıcı makineyi açtıktan sonra yapması ge- reken bir işten, Kickstart disketini koymaktan kurtulmuştur. Bu çözü- mün dezavantajı ise, Kickstart yazı- lımının bir yeni versiyonu sözkonu- su olduğunda bu iki çipin değiştiril- mesi zorunluluğudur. Bu işlem, yeni 5) dır EıırasD Tools (dir) t (dir AUT DD İ C D nfo AnigaBASIC.info Denos.info geubığıc FY AD b Iernınal KD V) d T Extrasb LT Ani gaBASIC — hsıcbems.ınfo fo nıubısıc nevbasic SF TT BT OLE Terninal.info VPT E O RR D )) YT DD İ D copy ExtrasD'neubasic pa'NeuBasic Workbench'in aksine CLI'da program adının klavye üzerinden girilmesi gerekir yazılımı içeren bir disketi makineye takmaktan çok daha zahmetlidir. Kickstart yazılımı öylesine temel programlar ve program parçaları içe- rir ki, bunlar uzun süreler boyunca pek değişmezler. Workbench diske- tinde ise durum biraz daha farklıdır. Bu disket kullanıcıya, bilgisayara ko- mutlar verme ve bunların sonucunu inceleme olanağı verir. Workbench (ya da Kickstart) dis- ketinin okunması işlemine elektronik bilgi işlem alanında çalışanlar tarafın- dan booting (boot etme) denmekte- dir. Bu kavramın kökeni İngilizler'- in “kendini kendi ayakkabı bağcık- larınan (İngilizce bootstraps) yardı- mıyla bataktan çekmek”' şeklindeki deyişlerine dayanmaktadır. Bilgisa- yar jargonunda ise bu deyiş aşağı yu- karı, programı çalıştırmaksızın onu bilgisayara yüklemekteki zorluğu tas- vir ediyor. İşte normal olarak diğer programların harekete geçirilmesi için geçerli olan bu sorunun işletim sisteminin harekete geçirilmesine iliş- kin olarak çözülmesi gerekmektedir. Gerek AMIGA gerekse diğer birçok bilgisayar, bu sorunu açıldıkları an- da ROM'da bulunan küçük bir prog- ramın harekete geçmesini sağlayarak çözmüş durumdadırlar. Bu küçük programın yegane görevi, işletim sis- temini disketten okumaktır. İşletim sisteminin görevlerinden bi- rinin, bir programı disketten ya da hard diskten okumak olduğunu da- ha önce belirtmiştik. Bu, işletim sis- teminin iki dev görev alanından biri- ne güzel bir örnek: Bilgisayardaki tüm süreçlerin denetimi ve yönetimi. AMIGA'nın işletim sistemi olan AMIĞGA DOS bir kullanıcı programı harekete geçirdiği anda, önce prog- ramın komutlarını yerleştirebileceği boş bir bellek alanı arar. Ardından ileride program tarafından kullamıla- cak verilerin yerleşeceği bellek alan- larını ayırır. Ancak bunlardan sonra program ilk komutuyla harekete ge- çirilir. Daha önce de bahsettiğimiz gibi, harekete geçirilmiş bir programın da- ima hemen sonuna kadar gitmesi zo- runluluğu yoktur. Aksine diğer prog- ramlara kendi görevlerini yerine ge- tirebilme olanağı vermek amacıyla iş- letim sistemi tarafından sık sık kesi- lir. Kullanıcı programların buna karşı yapabilecekleri hiçbir şey yoktur; AMIĞA DOS işletim sistemi, AMI- GA evinin içinde kayıtsız şartsız ege- men bir derebeyidir İşletim sistemi bır yandan da kul- lanım programlarının hizmetindedir. 43