1 Ağustos 1988 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 55

netleyicisi (CRT-Controller; CRT - Cathode Ray Tube) ve 1541”- de disket sürücünün içine yerleştiril- miş olan Disk Drive Controller sayı- labilir. CRT İngilizce Cathode Ray Tube söz- cüklerinin başharflerinden oluşan kı- saltma. Pratikteki arılamı, ekrandır. ÇALIŞMA BELLEĞİ Ana bellek ya da RAM ölarak da adlandırılan çalışma belleğinin her bilgisayar sisterninde bulunması ze- runludur. Bu bellek, programları ve bunlara ait verileri alır. Ayrıca; veri: leredoğrudan hızlı birerişime olanak sağlamak üzere,adreş hâtları üzerin- den doğrudan adreslenebilir. Çalış- makta olan programın değişkenleri ve işletim sisteminin değiştirilebilir olan değerleri, çalışma belleğinde de- polanmıştır. Genellikle çalışma bel- leğinin oldukça büyük bir bölümüne okuma ya da yazma işlemleri sırasın- da başvurulur. Commodore 64, adın- dan da anlaşılacağı üzere 64 KByte çalışma belleğine sahiptir. Fakat bir BASIC programçısı bunun ancak yaklaşık 38 KByte'ıni kullanabilir. ÇEVRESEL GEREÇ Bir bilgisayara dışarıdan bağlana- bilen tüm gereçler, çevresel gereçler (Periferi) olarak adlandırılır. Com- modore 64 ile birlikte en yaygın kul- lamılan çevresel gereçler, datasette ve dişket sürücüdür. CİP (CHIP) Entegre devreler için kullanılan bir diğer ad. DIĞITIZER (SAYISALLAŞTIRICI) ÂAynen Scanner'in yaptığı gibi pgö- rüntüleri sayısallaştırarak bilgisaya- Tın alpılayabileceği hale getiren bir ge- reç. Bu işi bir video kamera aracılı- ğıyla yapar, DİJİTAL Bak. Sayısal. DİJİTAL-ANALOG- DÖNÜŞTÜRÜCÜ Bak. Sayısal-analog-dönüştürücü. DİNAMİK BELLEK Commodore 64'teki gibi dinamik bellekler, sayısal bilgiyi, önlenemez boşalma özellikleri nedeniyle sürekli yeniden doldurulmaları (refresh) ge- reken küçük kondansatörlerde sak- larlar. Fakat dinamik bellekler, bu önemli dezavantajlarına rağmen, da- ha basit yapıda olmaları ve dolayısıy- la daha büyük kapasiteye sahip olma- ları nedeniyle statik belleklere tercih edilirler DİP-GÖVDE Mantıksal devreler, işlemciler ve bellek elemanları için yaygın olarak kullamılan gövde. 8 ifa,68 dik bağlantı ayağı iki sıra halinde yerleştirilmiştir. Bu fiş gövde, plastik ya da seramik- ter imal edilmiştir: Özellikle baskılı devrelerde kullanılmaya çok uygun- dür. : DEÜÖ Bak, Veri Uziletimi. ENTEĞRE DEVRE VİC) İngilizcesi Integrated Circuit. Es- kiden mantıksal devreler, bir sürü transistörün, diyodun ve direncin bir iletken levhaya yoğun bir biçimde le- himlenmesiyle elde editiyordu. Bugün bu devrelerin birçoğu küçüçük bir en- tegre devre halinde biraraya getirile- biliyor, Entegre devrelerin küçülme dışında sağlamış oldukları diğer önemli avantajlar, daha güvenilir ol- maları ve çok daha küçük hacimde çok daha yüksek verim sunmalarıdır. ENTEĞRE DEVRE TEST GERECİ Entegre elemanların işlevlerini de- netleyen gereç. EPROM İngilizce Erasable Programmable Read Önly Memory sözcüklerinin başharflerinden oluşan kısaltma. Bu elemanlar, kullanıcı tarafından bir EPROM programlayıcısı yardımıyla verilerle doldurulabilirler. EPROM'- lar, PROM'ların aksine, ultraviyole ışınıyla silinerek yeniden programıla- nabilirler, EXPANSION PORT Commodore 64'ün dış dünyayla bağlantı kurabildiği çıkış noktaların- dan biri. Bu portta, örneğin adres vez bi yavveri taşıtları gibi, tüm önemli Sin- yal hatları yer alır. Donanım eKleri C 64'te genellıkle bı.t port uzennden : bağlanı IİNTERRUPT (KESME) ) Bir proğramın akışının donafıri- dan gelen bir sinyalle önceden tamım- | lanmaış bir biçimde durdurulması;” Kesme rutininin yerine getirilmesin- den sonra, program kaldığı yerden devam eder. Bu yolla Ceommodore 64'te saniyede 60 kez iç saat ilerler ve klavye denetlenir. İKİLİ SİSTEM 2 tabhanlı sayı şistemi. Kullanıları sayılar yalnızca 1 ve O'dır. Her sayı- sal bilgisayar, bu sayı sistemi yardı- mıyla, TTL elemanlarındaki O ve 1 mantıksal değerleri Ü ve 5 Volt'la temsil edilerek çalışır. İŞLETİM SİSTEMİ Belirli bir kullanım durumuna uy- gun olarak hazırlanmamış, fakat bil- gisayarın işlemesini sağlayan Prog- ramların tümüne verilen ad, Bir işle- tim sisteminin temel görevi, çevresel gereçlerin yönetilmesidir. Örneğin iş- letim sistemi, kullanıcının verileri klavye aracılığıyla girebilmesini, so- nuçların ekranda görüntülenebilme- sini ve disket üzerinde dosyaların olu- şabilmesini sağlar. Commodore 64'te işletim sistemi (Kernel), BASIC"le doğrudan bağlantılıdır. Bu nedenle işletim sişteminin ve BASİC'in görev alanlarını keşin sınırlarla birbirinden ayırmak pek olası değildir. İŞLETİM SİSTEMİ DÖNÜŞTÜRME PLATİNİ Bu tür bir gereç yardımıyla farklı işletim sistemi arasında tercih yapı- labilir. Commodore 64'ün farklı iş- İetim sistemi varyasyonları arasında çok ufak noktalarda farklılıklar var- dır (bızlı yükleyici, fonksiyon tuşla- rının konumları, Sçrolllock, Centro- nics bağlantısı vb.). İşletim sistemi- nin herhangi bir kesinti yaratmaksı- zın değiştirilmesine olanak veren dö- nüştürme platinleri vardır. MOÜUSE (FARE) Kursoru yönetmek için kullanılan bir gereç. Yatay bir düzlem üzerinde mouse'u kaydırarak kursorun dört temel yönde ve ara yönlerde hareket etmesi sağlanır. GEOS gibi program- » larıya da çizim programları ancak bir Mmouse ile tam verimli kullanılabilir. Mouse'un üzeritde bazı komutların v iletilmesinitağlayan iki şalter de var- dir. —© F T MDI-BAĞLANTISI -Birsynthesizer'dan diğerine ya da bir bilgisayara müzik verilerini aktar- mak için oluşturulmuş standart bağ- lantı.Bazı bilgisayarlardabu bağlantı yeri zaten meycuftlur. Commodore 64 için ise piyasadan satın alınması ge- MODEM Akustik koplerin de yaptığı gibi ve- rileri bir bilgisayardan diğerine akta- rır. Fakat bu işlem sırasında veriler akustik olarak değil, farklı biçimde oluşmuş elektronik sinyaller olarak aktarılırlar. Bu nedenle bu aktarım şekli daha hızlı ve güvenlidir. Mo- demde aktarma işlemi seri olarak, ya- ni bitlerin ardarda yollanması şeklin- de olur. B