9 Aralık 1949 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 3

Dert | Cemiyetimizi saran başıboşluk, fikirsizlik, anla- yışsızlık, tedbirsizlik, bütün fikri ve ahlâki müeyyi- delerden uzaklık gibi noktaların sadece basit bir mad- de ve iş çerçevesi içinde bize neye ve nasıl bir tecel- liye mâl olduğunu anlamak için, hapishaneler dâva- sına kısa bir göz atmak yeter. Bu dâvanın iç plânında, hasret çektiğimiz ideal cemiyetin hüviyetine de, buz- lu bir cam arkasında şekil bağlayan gölgeler gibi yol bulabilirsiniz. DEDEKTİF X BİR I — Bütün Türkiye hapishane - lerinde, mahküm ve mevkuf olarak yekün halinde ortalama 35000 kişi vardır. 2 — Bu yekün, Türkiye umumi nüfusunun beşyüzde biridir. Umu- miyetle kadınları hesav dışı tuta - cak olursak, nisbet, iki yüz ellide bir, çocuklar ve ihtiyarları da çı- karınca seksende bire kadar yük- selir. Her mahküm ve mevkufun vasati 3 - 4 kisilik aile ve yakınlar kadrosunu da ıstırabı paylaşanlar arasında hesaba katacak olursak, nisbetin büsbütün korkunçlaştığını görürüz. , — Şu kadar ki, bizim sütunla- rımız, bu emsalsiz nisbetin belirtti- ği ruhi ve iştimai derdin tahlil ye- ri değildir. Bizim bu hafta ve bu sütunlarda vöstereceğimiz şey de bu nisbetin fevkalâdeliği değil, ide- olocya ve ruhi müeyyede vasıtala- rından mahrum idareler altında, insana basit bir dâva gibi görünen hapishaneler ve cezalılar meselesi- nin “izlediği iktisadi faciavı hey kelleştirmek; ve sadece ruh öksik- liğiyle bir cemiyetin neler kaybet- tiğini vesikalar ve rakamlara da - il Hapishaneden mörünen dünya yanarak belirtmektir. Böylece biz, DEDEKTİF X BİR hüviyetimizi dâva emrinde kullanırken, günün ve istikbalin fikriyatçı ve içtimai - yatçısına en faydalı malzemeyi ha- zırlamış oluyoruz. 4 — Türkive hapishanelerinde mevcut 35000 mahküm ve mevkuf, Türk cemiyetinin, hamleleri müs - betten menfiye yönelmiş en isti - datlı ve kabiliyetli insanları arasın- dan kavbedilmis bir zümredir, Bu zümrenin her ferdini, dürüst şart- ar icinde ve 'asvari hesavla günde 5 liralık vepim ve istihsal değerin- de kabul etsek, sünde 175000 lira- lık kıvmetin heba olmakta bulun - duğunu anlarız. Yılda 64 milyon li- ra 5 — Fakat sarar bununla kalma- maktadır. Üstelik bu adamlar, i- marethane tipleri gibi en feci ve karşılıksız birer müstehlik vaziye- tine geçmekte ve fert başına 70 ku- ruş hesabile Devlete senede 9 mil- von lirava mal olmaktadır. 6 — Yalnız bu kadar mı? Muha- faza ve idare isi etrafında, jandar- ma hesan dışı olarak, Devletin kul- landığı nersoneli 3000 kisiden az hesap etmek, vanlış olur. Bu da se- nede 3 - 4 miivon lira eder. 7 — Netice şudur ki, Türkiye ha- pishanelerinde mevcut 35000 mah- küm ve mevkuf, cemiyete kaybet- tirdiklerile, üstelik kendilerine sarf ettirdikleri kıvmetler . bakımından senede 80 milyon liraya mal olmak- tadır. 8 — Hic, ama hic mi hic şaşır- mayınız! Bu kayıp sadece maddi ve iktisadi olanıdır. Ya ruhi ve ah- lâki kavıbımız?.. Bunu hic bir ra- kam ve ölsü canlandıramaz. Yine fikriyatçı ve içtimaiyatçının hudu- dunu tecavüz etmemek kaydile be- lirtelim ki, bu isdeki kaybımız, top 3) yekün büyük ruh kaybımıza muva- zi ve binaenaleyh aynı çaptadır. İş, kemmiyet ölçüsünden bir kere key- tiyet ölcüsüne gecince küçük mad- de nisbetlerine ver kalmaz. avis, bütün dünyada, öÖ- lüm cezası müstesna, hemen yegâ- ne ceza şekli olmakla beraber, öy- le ümit edilebilir ki, istikbalin ce - miyetleri bu isi, yaraya tentürdiyot dökmek yerine örümcek ağı bas- mak kadar geri ve üstelik zararlı telâkki edecektir, 10 — Hele bizim memlekette ha- pisane, kötülerin salâha kavuştuğu yer değil, mevcut kötülüğünü tam mânasile tahkim ettiği ve en ileri terakkilere ulaştırdığı muhteşem talim ve terbiye ocağıdır. Oraya en kücük bir yaralama vakasından gi- ren yarı masum, bir kac ay sonra diplomalı bir kaatil olarak hapis- haneden cikar. Hapishanenin eza vasıtası olduğu şahıslar daima gü- nahsızlar ve haksız olarak hürriyet- leri selbedilenlerdir ki, bu takdirde bu imkânı da havishane mefhumu- nun en büyük zarar hanelerinden birine kaydetmek lâzımvelir. 11 — Bizim memlekette hapisha- ne, her nevi tafsilâttan müstağni (Devamı 16. da) İstanbul hapişhanesinin