2 Ekim 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

Ss İ Filmler Matle in USA i her yıl olduğu gibi, bu yıl da i i listelerindeki büyük çoğunluğunu Holiy- wood ürünü filmler meydana getir ir. Bunların içinde bütünüyle ticari nitelik taşıyan serüven filmleri, (komediler, western'ler, omelodramlar olduğu kadar elle tutulacak nitelikte olanları da vardır. Yine bunların bü- yük çoğunluğu renklidir, geniş perde sistemine göre uygulanmıştır ve iç- lerindeki en büyük spectacle, yıllar- dan beri bir türlü (o gösterilemeyen. “ziyadesiyle ünlü" rejisör o Cecil De. Mille'in "Ten Commandments On Emir'idir. Mile'in "On Emir'i, Musanın hayatını, hikaye etmekte ve usta İncil ve Tevrat tacirinin kutsal konulardan bile "iş filmi" yapabilme gücünün ne derece olduğunu ispatla- yıcı örneklerinden birini vermektedir. "On Emir'in oyuncu kadrosu da ge- niştir: Charlton Heston, Yul Bryn. ner, Anne Baxter, Yvonne De Carlo, Edward G. Robinson ve daha bir sü- rü ünlünün yer aldığı bu nevi salısı- na münhasır De Mille speotacle'ı ger- çi arada din propagandası da yap- maktadır ama, bu çeşit işlemlere ku- lakları (o olduğu kadar gözleri de ka- palı, acayip bir tutuma sahip yaban. N E M A cı filmler sansürü, "On Emir'e na- sılsa izin vermiş bulunmaktadır. Ayni sansürün, Monicelli'nin "Adua ve Ar- kadaşları" ile Stanley Kuibrick'in "The Paths of Glory-Zafer Yolları" için "On Emir'e gösterdiği hoşgörüyü tek- rarlaması beklenebilir, fitidir takışan Stanley Kramer'in "The Defiant One - Kader Bağlayınca"smin bir üçüncü- de yakayı sıyıracağı ise yine şüpheli, dir. Hollywood ürünü filmler içinde en ilgi çekici olanı, eski usta Lewis Mi- lestone'un bir yeniden yapım olan "Mutiny on fine Bouoty - Denizlerde İsyan"ıdır, Amerikan sinemasındaki en eski kuşağın temsilcisi olan Miles- tone. C. Nbrdhcffile J. N. Hallim romanını Charles Lederer'in senaryo- su ve Marlon Brando, Trevor Howard ve Richard Harris gibi güçlü bir oyun- cu saçayağı ile sinemaya aktarmak, tadır- "Demlerdeİsyan"'ın tek aksa- yan yönü, esk usta Milestone'un artık iyiden iyiye yorgun oluşu ve bu halinn de filmini etkileyişidir. Kovboy filmleri T listelerin içindeki western - kovboy filmleri de yine o türün ustaları- nın imzalarım taşımakladır. bir süre kovboy filmlerinde çalışan ve bu türün ehil kişileri arasında kendine iyi bir yer edinen Anthony Mann'i, bu yıl, Milestone gibi bir ye- Maria Schell ile Glen Ford, Mann'in "Cimarron' ında Yeni ağıza eski taam! 32 Belirli; niden yapımda, "Cimarron - Vatan Tigruna”da (o seyredeceğiz. o Mann'in "Vatan Uğruna"sının konusu da, Mi. lestone'unki gibi Mr romandan -Ed- na Ferber'in ayni adı taşıyan romanın dan alınmıştır - sinemaya uygulanma- dır. Başrollerinde Glen Ford, Maria Schell, Anne Baxter, Arthur O'Con- nell ve Mercedes McCambridge oy- namaktadırlar. Oyun kâğıtlarını ve kanun dişili- ğını bir yana koyarak gazetesi ve ge- rektiği yerde tabancasıyla Oklahoma- da yeni bir düzen kurma çabasındaki "kahraman" Yancel Cravat'ın serü- venlerini hikâye eden sinemaskop ve renkli bu yeni western'inde Mann, es ki günlerini aratmayan bir ustalık i- çindedir ve gerçek değerini de bu tür- de göstermektedir. Mann'den sonra John Ford oku- lunun en iyi öğrencisi sayılan John Sturges'in "Sergeant Three - Üç Kah- raman Çavuş"u gelmektedir. Yer yer Ford etkisi olmakla beraber, çokluk filmlerine kendine özgü bir kişiliğin damgasını vuran Sturges, "Üç Kah- raman Çavuş"ta Frank Sinatra, Dean Martin, Peter Lawford ve Sammy Davas Jr. ile çalışmaktadır ve garip bir raslantı ile, Sturges'in filmi od bir bakıma ikinci bir "yeniden ya- pımadır. Ünlü "Gungadin"in kovboy türüne uygulaması olan "Üç Kahra- man Çavuş'ta Sturges, iki değişik yapı olmasına rağmen, George Ste- vens ile bir yerden sonra boy ölçüş, mektedir. İki western'ciye karşılık, listelerin sözü edilmeye değer öbür iki western filminin rejisörleri, çokluk, bu türün kişileri o değillerdir. Örneğin bir Mi- chael Curtiz'in Hollywood ürünü film- ler içinde hemen hemen her türde adına rastlanmıştır, Edward Dmytryk de öyle... Michael Curiâz -ki Dmytryk'e ba- karak western'lere daha çok yakın- dır.. o "The Comancheros - Dehşet Ülkesi"nde o Teksasa, o Teksasın atlı polislerine yönelmektedir;- Bir atlı po- lis olan John Wayne, tabanca düellosunda kumarcı Stuart whitman'ı izlemekte ve bu arada başından türlü serüven geçmektedir. "Dehşet Ülkesi"nin se- naryosu bu tür filmlerin alışkın se- naryocusu James Edward Grant'a a- ittir Filmde John wayne ile Stuart Wnitman'ın dışında Ina Balin'in Ne- hemiah Persoffun, Bruce Cabotin ve esk kovboy Bob Steel'in de önemli rolleri vardır. Dmytıyk'in westen'i "W'arlock- Korkunç Mücadele" İse, büyük oyun- AKİS, 2 Ekim 1964