2 Ekim 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

YAYINLAR DEVRİNDE ANBUL (Adı bilinmeyen bir ispanyol yaza- rından türkçeleştiren oOTaba Carım. Tarihi hatıra. İstanbul 1964, Yeni Sa- vaş Matbaası, orta boy 190 sayfa 5 lira 1 552 ile 1555 yılları arasında türkte- re esir düşen bir İspanyolun 1557 yılında yazdığı ve İspanya Kiralına takdim ettiği "Türkiye Seyahati” ad- lı bir eser, Madrid Üniversitesi arşiv- lerinde 348 yıl uyuduktan soma, bir profesör tarafından keşfedilerek, İs- panyolca yayınlanmıştır. Emekli Bü- yük Elçilerden ve Dışişleri Bakanlığı nın gerçekten adı hâlâ saygıyla anı- lan eski Genel Sekreterlerinden Ta- ba Carım bu eseri türçeye kazandır- mıştır. Eserin yazarı belli değildir. O de- virde Türkiyeyi görmüş, muslüman örf ve âdetlerini yakından tanımış, bun- ları engizisyon mezalimi atomda inle- yen İspanya ile mukayese etmiş olan yazar, eserinde inanılmayacak kadar tarafsız kalmış, hattâ çok kere, İspati yanın aleyhine, Türkiyenin lehine de- nilebilecek hükümlere varmıştır. Taha Carım tarafından büyük bir ustalıkla dilimize aktarılan eser, kar- şılıklı konuşmalar şeklinde kaleme a- lınmıştır. Juan, Mata ve Pedro adın- da üç ispanyol kendi aralarında ko- nuşmakta, bunlardan Pedro, türklere esir düşüşünü, İstanbula gidişini, ora da devrin Kaptan-ı Deryasına hekim oluşunu ve nihayet esaretinin sonun- da İspanyaya dönüşünü hikâye etmek- tedir. Bu karşılıklı konuşmalarda Ped- ro sağduyuyu, Juan ağırbaşlılığı, Ma- ta da havailiği temsil etmektedir. Kitabın ilk bölümü, tutsağın ba- şından geçenleri; ikinci bölümü ise o devirde Türkiyenin oidari teşkilâtım ve İstanbul halkının âdetlerini anlat- maktadır, Taha Carım, çeviri sırasın da kitabı yarıyarıya özetlemiştir. An- cak özetlenen ilk kısımdır, ikinci kı- sım olduğu gibi aktarılmıştır. Çevirenin o "Kanuni Devrinde İs- tanbul" adını verdiği kitap öğretici- lik, eğlendiricilik ve Oo dinlendiricilik gibi birçok vasfi bir arada taşımak- tadır. (Sadece tarih meraklıları için değil, en sade vatandaş için dahi ko- laylıkla okunabilecek ve ilgi çekebi- lecek olan "Kanuni Devrinde İstan- bul"u okumamak bir kayıptır, SİNEMA EL KİTABI (Yazan Nijat Özön, Elif Yayınlan 14, Sinema Dizisi 3, İstanbul 1964 Baha AKİS, 2 Ekim 1964 Matbaası, orta boy, 344 sayfa 1250 ku- TUŞ) Çağımızın sanatı sinemadır. Öyle ki, çok soylu bir sanat dalı olmasına rağmen tiyatronun bile pabucunu da- ma .atmıştır, o Yüzlere, binlere değil, yüzbinlere hitap etmektedir. e Gerçi, boynuzun kulağı geçmesi gibi, tele- vizyonun piyasaya çıkması sinemanın da geleceğini bir ölçüde gögelemişse de, Türkiye gibi henüz televizyon ça- ğına erişmemiş memleketler için si- nema hâlâ en büyük eğitim ve propa- ganda vasıtasıdır. Tabii, ayni zaman- da da eğlence vasıtası... Sinemanın hastalan vardır, hafta- da beş-on film seyrederler. Gene si- nemanın hastalan vardır, İmkânları müsait olmadığı için sinemaya ancak haftada bir-iki kere gidebilirler. A- ma sinema konusunda gazete ve dergi- lerde geniş yayın vardır, onları izler- ler,, Yıldızların adlarını (o ezberlerler, boy ölçülerini, bel ölçülerini, aşkları- nı, sicillerini bilirler. Bu konuda özel yayın yapan dergiler de yok değildir. Ne var ki bütün bunlar, sinemanın magazin tarafıdır. Bütün bu magazi- nin, hafifliğin ve kolayın yanında si- nemanın bir de sanat, tarafı, teknik tarafı, kısacası Zor tarafı vardır. Si. nemanın Türkiyede en az bilinen, öğ- retilmesi için en az gayret gösterilen tarafı da budur. Nijat Özön, sinemanın en önemli, ama en az bilinen tarafını Türkiyede en iyi bilen insanlardan biri ve belki de birincisidir, bu konu üzerinde cid- diyetle durur. Şimdiye kadar sinema konusunda Türkiyede yapılan en yet- kili yayınların üstünde Nijat Özön imzası görülmüştür. Bu kere de Nijat Özön, "Sinema Sanatı", "Ansiklope- dik Sinema Sözlüğü", "Türk Sinema Tarihi" adlı eserlerine ' bir yenisini katmıştır: 'Sinema El Kitabı", "Sinema El Kttabı"nda ele alınan konular şunlardır: Sinemanın tarihi, Sinemanın tekniği ve Sinema sanatı... Bu Uç ana bölümde, sinema denilince akla gelip de ele alınmayan konu yok tur. Tabii magazin konulan, yani Marily Monroe'nin kombinezonunun rengi, Jayne Mansfield'in göğüs ölçü leri vs. gibi konular hariç!. Kısacası; sinema konusunda konuş mak isteyenler, şayet yabancı dil bil- miyorlar ve yabancı dillerdeki sinema KİTAPLAR TEK ADAM - MUSTAFA KE- MAL Biyografi Yazan: Şevket Sürey- ya Aydemir. Remzi Kitabevi ya- yını, ikinci cilt, 1964 yılında İs- tanbulda Yükselen Matbaasında basılmıştır, Orta boy, 594 sayfa, 1500 kuruş, İsteme adresi: İstan- bul Cağaloğlu Remzi Kitabevi 93 e TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜK- LER İnceleme ve deneme. Yazan: Do- çent Dr. İlhan F. Akın, Kitap 1964 yılında İstanbulda Bahar Matbaasında basılmıştır. Büyük boy, 150 sayfa, 1000 kuruş, İs- teme adresi: Doç. Dr. İlhan A- km, İstanbul Üniversitesi Hu- kuk Fakültesi (oOUmumi Amme Hukuku Doçenti ÇÖPLÜK Hatıra -roman. Yazan: Caroli- na Marla de Jesus. Çeviren: Betül Öztoprak. Nil Yayınevinin üçüncü kitabı, 1964 yılında İs- tanbulda Yeni Matbaada basıl- mıştır, Orta boy, 190 sayfa, cilt. 11 ve gömlekli 1000 kuruş. İste- me adresi: Nil Yayınevi, Nuru- osmaniye Cad. 38, Kat 2 - İstan- bul. DAVA Roman Yazan: Franz Kafka. Çeviren: Kâmuran Şipal, Ataç Kitabevi yayınları, çağdaş Ya- pıtlar dizisinin (oyedinci kitabı, 1964 yılında İstanbulda Ekin ba- sımevinde basılmıştır. Orta boy, 208 sayfa, 750 kuruş, İsteme ad- resi : Ataç Kitabevi, Ankara Cad. 45 - İstanbul. * ASLAN ASKER ŞVAYK Roman. Yazan: Jaroslav Ha- -ek. Çeviren: Ayşegül Günkut, Ataç Kitabevi yayınları, Çağdaş Yapıtlar dizisinin dokuzuncu ki- tabı, 1964 yılında İstanbulda E- kin Basımevinde basılmıştır, Or- ta boy, 186 sayfa, 600 kuruş. sanatı konusundaki kitapları okuya- mıyorlarsa, mutlaka Nijat Özöhün ki- tabını ve kitaplarını ookumalıdırlar. Hattâ yabancı dil bilenler de bu ki- tapları okumak zorundadırlar. (o Zira türk sinemasını öğrenmek isteyenler için de Nijat özünün kitabı en yet- kili kaynaktır. 73