31 Temmuz 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

Kahve Bir fincan kahve için 1963 eylülünde Brezilyada muazzam bir orman yangını oklu ve İstanbul bu sefer daha büyük zarara yol açtı ve her yıl 20.25 milyon çuval civa- rında idrak edilen kahve rekoltesi bir den bire 8-10 milyon çuvala düştü. Bu sebeple geçen yıldan bert dünya piyasalarında kahve fiatları munta- zaman yükselmektedir. Yangın esnasında 640 dolar olan kahve, o günden bu yana 1000 doları geçmiştir. Bu kadar muazzam bir zarar yü- zünden fiatların bu seviyeye (o yükse- leceği esasen belliydi. Onun için ey- lül ayından sonra, dünya piyasaların da kahve üzerine işler büyük bir ha- raret kazanmışi, kahve partileri adeta kapanın elinde kalmıştır. Buna kar- şılık Türkiyenin kahve ihtiyacını kar. şılamak için Tekel idaresinin bir yıla yakın bir zamandır göstermiş olduğu beter ve adeta pahalı mal teminine gibi bir tavrı takı batta uğramasına sebebiyet vermiş- tir. Öp babanın elini Temmuzda — 1964 değil, 1963 — yınlanan Resmi Gazetede tahsisli ithâl malları listesinde, 09.01.11 güm rük tarife ve istatistik numarası ile Gümrük ve Tekel Bakanlığı emrinde olmak üzere, çiğ kahveye 400 bin do- lar tahsis edilmiştir. Bu tahsisle ilgi li ihale, kotanın neşrinden 4 ay son- *a yapılabilmiştir. Arada bu kadar mu azzam bir yangın olduğuna göre iha lenin dört ay gecikmiş olmasını o hiç bir şekilde izaha imkân olamıyacağı aşikârdır. Eylül ayında meydana ge len yangından sonra hemen ihale açıl ması düşünülmediği gibi bu ihalenin neden hemen açılmadığını da kimse- nin sormak aklına bile (gelmemekte dar, esasen bu gecikme sadece bugü- nün işi de değildir. Bu iş senelerden beri aynı şekilde cereyan o etmekte, n az 4-5 av geçmeden bir türlü ihale açamamak tadır Kasım ayında açılan (eksiltmeye tüccarlar 790 dolar fiat vermişlerdir. Tekel İdaresi ise bu fiatı pahalı bul duğu için eksiltme; 3 Ocakta ihale tekrarlanmış, bu Ş > sefer kahvenin tonuna bir ay öncesi ne nazaran 94 dolar fazlasıyla 886 do lar teklif edilmiştir. Tekel idaresi bu fiatı da beğen- memiş fakat beğenmediğim ilân edin ceye kadar geçen bir hafta zarfında dünya piyasalarında kahve fiatı (o 65 dolar daha yükselerek 950 doları o bul muştur. Bu arada ramazan ayı geldiği, ar kasından da Şeker bayramı yaklaştı- ğı için kahve ihtiyacı had bir safhaya varmıştır. Fakat Tekel İdaresi bu du- ruma aldırış bile etmemektedir. Zira, kaçak olarak getirilen kahvelerle na sılsa kahve sıkıntısı hissedilmemekte dir. Aslında Şubat ayında gene kahve sıkıntısı olmazdı. de Zira Güney- den kamyonlarla bol miktarda kaçak taraftan güvenirken, kahve geliyordu. Fakat bir Tekel Kaçak kahvelere ALEMİ öte yandan Hükümetin kahve fiatının kaçakçılığı önlemek maksadiyle düşü rüleceğini ilân etmiş olması (o kaçak kahve ithalâtını durdurdu.. Durdurdu bir kahve sıkıntısı meydana gelmişti. Bunun üzerine taraf taraf kahve a- ranmaya başlandı. Bu arada çok kısa zamanda Türkiyeye getirilebilecek bir parti kahve bulundu. Fakat Te- kelciler onu da bir takım siyasi mah- zurlar ileri sürerek reddettiler. Arka sından da ithalâtçılardan kahve te- min edilemiyeceği gerekçesiyle (o dışa- rıya bir heyet göndermek için ilgilile- re müracaatta bulundular. Fakat iilki müşkülât pasaport almak için yapı- lan müracaatın reddedilmesiyle baş- ladı. İlgililer, kahve almak için dışa- rıya heyet gönderilmesi lüzumunu bir türlü anlayamıyorlardı. Fakat Kahve AKİS/19