24 Temmuz 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

filmlerin dışında, kısa ve uzun met- rajlı dokümanter -belge - filmlerine de altın ve gümüş ayı armağanları ve- rilmektedir. Bu genellemenin ötesinde David O. Selzniçk Armağanı, Jüri Ö- zel Armağanı, Katolik Kilisesi Arma- ğanı, Uluslararası Film Tenkitçileri Birliği Armağanı ve Berlin Belediyesi Özel Armağanı gibi çeşitli! armağanlar da festival armağanları arasında yer alır. Uluslararas Berlin Film Festiva- line Türkiye de üç defa kısa metraj- lı dokümanter - belge - ve iki defada uzun, konulu o filmlerle ( katılmıştır. Bunlardan kısa metrajlı doküman - terde Sabahattin Eyüboğlu ve Mazhar Şevki İpşiroğlunun ortaklaşa yaptık - rel Reisz'in (İngiltere), bir Bert Haan- sra'nın (Hollanda) ve Luigi Comen- cini ile Antonio Pietrangeli'nin (İtal- ya) katılmaları, geçen yıla bakarak Berlin film festivalini bir nebze olsun değerliliğe doğru itici bir göç olarak görünmüştür Festival yönetim kurulu, bu yıl di- ger iki büyük festival gibi davranarak önüne gelen filmi okabullenmekten vazgeçmiş ve bir ön seçme yapmıştır. Bu, abur cubur filmlerin de gösteril, mesini -bir yere kadar- önlemiştir ama, araya yine de sızmalar, küçük kaçırmalar olmamış değildir. Meselâ iki Arjantin filmi, Enrijue Carreras'ın "Los Evadidos - Kaçaklar"ı ve Ma- nuel Antin'in «Circe"si, Finlandiyalı "Rehinci"nin kahramanları: Mavi lan "Hitit Güneşi", ikinci armağan olan "Gümüş Ayı" yi kazanmış, 1961 de katılan Memduh Ünün filmi "Kı- rık Çanaklar” ise, eli boş, dönmüştür. Bu yıl da Türkiye ikinci olarak bir konulu film - "Susuz Yaz" - ve dör- düncü olarak da bir kısa metrajlı do- kümanter filmle - Sabahattin Eyüboğ lu ve Aziz Albekin ortaklaşa yaptıkla- rı "Nemrut Dağı Tanrıları" ile- ya- rışmaya katılmış bulunmaktadır. Yarışmanın filmleri Berlin film festivaline, bu yıl, s ları kırka yaklaşan dünya ulusları katılmaktadır. Her yıl, ayni kaliteyi tutturmaktan uzak festival için, bu yıl bir Satyajit Rayin (Hindistan), bir Sidney Lumet'nin (A.B.D.), bir wolf gang Staudte'nin (Almanya), bir Ka- Rod Steiger ve G. Fitzgerald boncuktakiler Erkko Kivikoşki'nin o "Kesalla Kello Viisi - Yazın Saat 5 de"si ve İngilte- reli Ken Hughes'un Somerset Maug ham'ın bir romanından İkinci defa çevirdiği "Of Human Bondage (o Şey- tanın Kurbanları" bunlar arasındadır. Konulu filmlerin ötesinde, en ba- şarılı bölüm, yine her yıl olduğu gi- bi kısalı, uzunlu dokümanter - belge - filmlerindedir. Dünyayı, tabiatı ve u- lusları tanımakta ve tanıtmakta bü- yük yardımcı dokümanter filmler, ger. çek sinema adamı yetiştirmekte ve bü- yük yardımcı olmakta ve Berlin film festivalinde seçimi iyi yapılan jürice namuslu bir yoldan değerlendirilmek- tedir. Bir festivali - daha doğru bir deyim- le bir yarışmayı - başarıya götürecek SİNEMA tek unsur Jüriler olduğuna göre, bu yı- lın büyük filmler jürisine bakarak kı- şi, daha başlangıçta Berlin film festi- vali konusunda umutsuzluğa rahat- lıkla düşebilir. Büyük jüride aklı ba- şında ve sinema sanatından anlayan- ların sayısı çok azdır ve içlerinde tek adam olarak bir Jacgues Donoil - Val- croze görünmektedir. Hollywaad sine- masının dengesiz rejisörü (Anthony Mann, büyük Jürinin başkanlığına 1. tirilmiştir. Geriye kalan öbür Jüri'ir., yeleri, çokluk, ileri sinemanın gerişin- de muhafazakâr ve bilgisiz kişilerdir. Bu çeşitten dar bir anlayış içine sı- kısık kalmış bir jüri kurulundan, me- selâ bir ii Lelouch'un ve filmi "Avec de si... - e n Ardında"nın (Fransa), bir Ruy Guerra ve filmi "Os Fuzis . Silâhlar'ının (Brezilya). bir Susumi Hani ve filmi "Kanajo to Kare - O ve O'nun birinci armağan için önemsemesini ve "ciddiye" alma- şım beklemek, boşuna hâyâllenmek de- mek olacaktır, A.B.D, ni temsil eden Hollywood sinemasının, Berlin film festivalinde armağan alması artak bir gelenek haline gelmiştir ve Sid- ney Lumefnin filmi "The Pawnbroker - Relhinci"si - ya da film olarak, ya reji olarak ya da ucuzuna bir oyun tuttu- ran başoyuncusu Rod Steiger'in o her- hangi armağanlardan birini alması, ke sinlikle bir sürpriz olmayacaktır Jüri direnecek olursa -böyle birşey olma- yacaktır- Hollywood'un elinde sakla- ğ Gene nınmamış kişilerle ve yine tanınma- mış bir rejisör (o tarafından çevrilen "Fausf.'Hollywood sineması için, sı- rasında kullanacağı bir «İlâhtır. Öbür armağanlar Festivale (okatılan hatırla uluslar i- çin de hazırlanmış obaşka mavi boncuklar vardır. Bunlar Katolik Ki- lise Armağanı, Jüri Özel Armağanı, Bertin Belediyesi Armağanı, Uluslar- arası Film Tenkitçileri Birliği Arma- ğanı gibi armağanlardır ki. adlı şan- lı sinema ustalarının lütfer katıldık- tan Berlin festivalinden eli boş dön- dü denmesin diye Temmuzun yedin- ci gününün gecesinde herkese birerli ikişerli dağıtıldı. O yüzden Satyajit Ray severleri i- çin durum, Karei Reisz'ı Wolfgang Ctaudte'yi ve fransız yeni dalgacı- lardan yana olanların odurumundan pek farklı değildir. bir mavi boncuk alacak, gönüller şen- lenecek ve Berlin film festivali 14 ya- şını bitirip 15 yaşına basacaktır. AKİS/33