1 Şubat 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

Bounty — Kanlı Korsan". "Mr. Ro- berts" ve "The Caine Mutiny - De- nizde İsyan- filmlerinde bölük pür- çük rastladığımız -bu defa kötülen- miş - bir Claggart ile karşılaşılıyor. Claggart. geçmişi bilinmeyen, donan- katılmış, Oo tayfalarca olarak bilinen sa- dist, merhametsiz bir kişi. İsacıl dav- ranışın kişisi olan Billy Budd, böy- lesi bir Claggart'ın önüne çıkarılıyor. Çekişme, her ne kadar "şeytanın ken- disi" Claggart'ın yenilgisi ve ölümüy- le son buluyorsa da, İsa kırması Billy Budd, yine İsanınkine çok yaklaşık bir ölümle cezalandırılıyor: Asılıyor!.. Ustinov, bu arada insancıl adalet ile kanun -yani insancıl davranışla, kanunların yönettiği davranış- ara- sında kalanların durumuna da eğili- yor. Genç tayfa Billy Budd, elinde olmaksızın ve istemiyerek. Üstü Clag- gart'ı bir kaza sonucu o öldürmüştür. Görgü tanığı da kumandan Fairfax'- dir ve kumandana göre, Billy Budd suçsuzdur. O kışkırtılmıştır, haksız- lığa uğramıştır, Claggart yalanlarıy- la) Billy Budd'a tuzak kurmuştur. Gerçekte de bu oluyor. Billy Budd ve Billy Budd'ın iyiliği, Claggart ve Claggart'ın "şeytanın okendiliği" sü- rekli olarak (o çatışıyorlar. (o Claggart, bütün kötülükleri karşısında yine de iyilikçilikten kaçınmayan -bu kaçın- mayışla da kendi kötülüğünü kendi kendine ayna tutarak yansıtan- Billy Budd'ı ortadan kaldırma çareleri arı- yor. Ne pahasına olursa olsun, Billy Budd'a kötülük edecek, onu ezecektir. Billy Budd ise, buna gönüllü ve yü- rekle direniyor. İyilikle karşı koyma ve İsacıl bir pasif karşı çıkış! Olayın tek görgü tanığı kuman- danın önünde geçenlerde Claggart, az önce kendisini bir tayfanın saldı- rışından kurtaran Billy Budd'ı isyan- cılık ve isyan çıkarmakla suçluyor. İki arada bir derede aggart, bununla da kalmıyor: Ona göre Billy Budd, disiplini -dola- yısıyla askerlik odüzenini - hiçe say- maktadır, bütünüyle kötü bir tayfa- dır, üstlerini saymamakta, düzeni bo- zucu davranışlarını (o sürdürmektedir. Öbür tayfaları kışkırtimış ve isyan hazırlamıştır. Dolanlı bir yoldan ken- di ölümünü hazırlayan Claggart'ın bu kötü sonu, Billy Budd'ı kanunlar kar- şısında suçlu saydırıyor. Toplanan sa- vaş divanı iki arada bir derede kala- cak, kumandanın tanıklığı genç Billy Budd'ın suçsuzluğunu ortaya çıkara- cak ve divan üyeleri onun özgürlüğü- nü isteyen bir yolda oy kullanacaklar- dır. Fakat kanunların indinde Billy Budd suçludur, mutlaka cezalandırıl- ması gerekmektedir. Üstüne karşı gel- miştir, (o istemiyerek de olsa düzeni bozmuş ve üstünü öldürmüştür. İn- sanca bir eğilimi kanunlar yasakla- maktadır. Önemli olan, genç ( Biliy Budd'ın özgürlüğü değildir. Önemli o- lan, kanunların ruhunun zedelenme- sidir. Kumandan bu yoldan hareketle bütün divan üyelerini (o Billy Budd'ı suçlu görmeye ve ölüme mahküm et- meye sürükler. Sonuç, şaşırtıcıdır. Kanunların ge- şaşırtmayı iyi hesaplayan - fakat yan tutmaktan kaçındığı ikiyüzlü bir bı- çak niteliği taşıdığı için- rejisör Us- ine "Son" yaç duymuştur. Buna göre, genç Billy Budd, herşeye rağmen yüce bir kişi- dir, insanlara kanunların önünde say- gı duymalarını, kanunların buyurdu- gu yolda yürümelerinin zorunluğu ol- duğunu ortaya koyduğunu belirtir. Ustinov, filmi "Billy Budd - Kor- kusuz Korsanlar"da oyuncu (olarak, oyuncu yöneten rejisör olarak başa- rılıdır. - Ama sinema dilini kullanan SİNEMA rejisör olarak katiyen! En iyi oyun- cu, Claggart'ın Robert Ryan'ıdır. AKİS/33