1 Şubat 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

DÜNYADA OLUP BİTENLER Demir Perde Parçalanan blok undan daha birkaç zaman öncesi- Br: kadar, yeryüzünde, okomünist blok diye isimlendirdiğimiz bir devlet- ler grupu vardı. Bu devletler, kendi aralarındaki münasebetlerde olduğu kadar Batıya karşı davranışlarında da sıkı bir birlik gösteriyorlar, eğer iç kavgalar varsa bile bunu dışarıya sız- dırmamaya özellikle dikkat ediyorlar- dı. Oysa bugün, tıpkı Batılı devletle- rin kendi arasında olduğu gibi, Ko- münist blok devletleri (o arasında da yer yer çatlaklıklar, o anlaşmazlıklar, hattâ yıkıcı bir liderlik mücadelesi ol- duğu açıkça meydana çıkmıştır. Bir Sovyetler Birliği artık bir Çin de, iktisaden geri kalmış ülkeleri kendi safına çekmek için Başbakanı- nı Afrikaya yollayacak kadar önemli denemeler yapmaktadır. Ancak, hiç şüphesiz, Komünis Çi- nili artık komünist blok içinde gide- rek' kuvvet kazanan ve bağımsız bir dünya politikası (o peşinde olduğunu gösteren en önemli olay, Fransanın, bu hafta içinde Pekin hükümetini ta- nıması ye diplomatik o münasebetler kurmaya karar vermesidir. İ arasında varılan anlaşmaya göre, Pa- ris ve Pekin hükümetleri şimdilik bir- birlerine birer maslahatgüzar yolla- yacaklar, önümüzdeki üç ay içinde de elçi teati edeceklerdir. Fransanın Pe- kine yollayacağı elçinin kim olacağı konusunda (o şimdilik kesin bir bilgi yoktur. Bazı kaynaklara göre, De Gaulle, Pekine emektar fransız diplo- matlarından Jean Chauvel'i yollamak istemektedir. Chauvel, Hindiçini sa- vaşını sona oerdirmek için yapılan 1954 Cenevre Konferansında Fransayı temsil etmiş ve Çin Başbakanı Çu En-Lay ile yakın bağlar (okurmuştu. Ancak yaşlı olduğu için, bu görevi ka- bule yanaşmayacağı (o söylenmektedir. O takdirde Fransanın Moskova Bü- yük Elçiliğinden yeni ayrılan Mauri- ce Dejcan'ın Pekine yollanacağı düşü- nülüyor. Açılan pencereler ransanın Komünist Çini tanıması- Fanın önemli sonuçları olacağından şüphe edilmemelidir. Gerçi Pekin hü- kümetini Fransadan önce İngiltere de fiilen tanımış ve yolladığı bir masla- hatgüzarın aracılığıyla Komünist Çin- AKİS/24 General de Gaulle — Mao—çe Tung Vergülüm!.. le geniş itcaret bağları kurmaya ça- lışmıştı ama, Birleşik Amerikayı gü- cendirmemek için, siyasi bağları en azında tutmaya özel bir dikkat gös- termiştir. Bu arada, Komünist Çinin Birleşmiş Milletlere girmesi konusun- da da Amerikanın hoşlanmıyacağı bir davranıştan devamlı olarak kaçınmış- tır. Oysa, Fransanın Komünist Çin- le kuracağı bağlarda bu kadar dik- katli olacağı söylenemez. oBir kere, Pekini tanımasının sebebi olarak As- yada Komünist Çinin varlığını kabul etmeden Oo hiçbir siyasi anlaşmazlığı çözmek imkânı olmadığım ileri sür- mektedir. Bu da gösteriyor ki, Asya- yı ilgilendiren bütün meselelerde Ko- münist Çini en bellibaşlı muhatap o- larak kabul edecektir. Bu durumun şimdiye kadar Komünist Çin gerçeği- ne gözlerini kapayan (Washington'u ne kadar kızdıracağı açıktır. İkincisi, Fransa Pekin hükümetini tanırken açık olarak (o belirtmemekle beraber Komünist Çinin (Birleşmiş Milletlere kabulü lehinde oy kullana- cağını ihsas etmiştir. (Bilindiği gibi, Çin devleti şimdiye kadar Birleşmiş Milletlerde Formozaya sığınmış mil- liyetçi Çan Kay Şek hükümeti tara- fından temsil ediliyordu. Pekin, çin halkını kendisinin temsil ettiğini ileri sürerek, uzun yıllardır Birleşmiş Milletlere kabulünü istemektedir. Ko- münist Çin, bir kere Birleşmiş Millet- lere adım atınca, hiç şüphe yok, bir kukla olduğunu söylediği tekleyecek kadar ileri gitmeyeceği sa- nılıyor ,aksi halde Amerika Birleşik Devletleri ile münasebetleri bir daha kolay kolay düzelemeyecek o şekilde bozulacaktır. Kaldı ki, Paris, Pekin hükümetini tanırken Çan Kay Şekle olan bağlarını da kesmiş değildir.. Fa- kat, siyasi yorumculara göre, bu bağ- ların günün birinde kesilmesi mukad- derdir. ve Batının yaramaz çocuğ ran- sanın Pekini otanımasından sonra, Komünist Çinin durumunun önemli şekilde (o kuvvetlendiği açıktır. eo Hele De Gaulle'ün peşinden bir düzine es- ki Fransız sömürgesi Afrika devletinin de gideceği düşünülürse, Komünist Çinin varlığını dünyaya nihayet ka- bul ettirmek üzere olduğu daha iyi anlaşılır. Bundan başka, Avrupada Belçika ve Portekizin, Latin Amerika- da da Meksikanın Komünist Çini ta- nımak konusunda niyetleri olduğu biliniyor.