1 Şubat 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

katen barışçı bir çare peşindeydi ve bunun bulunması için gerekli bütün yardımı yapmaya hazırdı. İş, bilhassa İngilterenin o vaziyete odoğru teşhis koyması nenin yapılabilip nenin ya- pılamayacağını bilmesiydi. Butler - Erkin görüşmesinin yapıl- dığı günün akşamı Kibrisin Bum Dış- işleri Bakanı şöyle söyledi: "İşte şim di Kıbrıs Meselesi en vahim safhası- na girdi!" Bu, Kıbrıslı bir yetkili Rum tara- fından yükseltilmiş sayhaya pek ben- zemektedir. Buna mukabil Erkin ga- zetecilerle ölçülü konuştu ve elinden gelen her şeyi yapacağını söyledi. Bir NATO kuvvetinin Adaya gönderilme- sinin Türkiye tarafından kabul edi- lip edilmeyeceği sualini ise "İki şart- la" diye cevaplandırdı, fakat bu şart- ların ne olduğunu bildirmedi. Heyeti nin Ankaraya dönmesi kararının da kendi ısrarıyla bir küçük süre tehid edildiğini belirtti. Yeni tasavvurlar Ni tek taraflı bir müdaha esini önlemek için Kıbrısa asker yollayan İngiltere, işin içinden sıyrı- labilmek için başlangıçta, Adanın dü- zenini kurmak ve korumak görevin Birleşmiş (Milletlere yüklemek iste- miştir. Fakat bu teklif yalnız Tart Hükümeti tarafından değil, aynı za manda Birleşmiş Milletler sorumlula rı tarafından da soğuk karşılanınca İngiliz Hükümeti, başka bir çare dü- şünmek zorunda kalmıştır. Geçtiğimiz hafta içinde düşünülen en yeni çare Adadaki düzen ve güvenliği sağlamak için Kıbrısa NATO'ya mensup baz devletlerin, bu arada Amerikanın Almanyanın, İtalyanın ve Fransanın askerlerinden Oo kurulacak bir ortak birlik gönderilmesidir. İngiliz Dışişle- üsünü bu yoldaki landırmasına karşılık Amerikan Dış- işleri Bakanlığı sözcüsü İngiltereden böyle bir teklif aldıklarını açıklamış ve meselenin incelenmekte olduğunu söylemiştir. Diğer yandan bu teklifin, yaptığı Uzakdoğu seyahatinden son- ra Londraya uğrayan Amerikan Ada- let Bakanı Robert Kennedy ile İngi- liz Başbakanı arasında yapılan gö- rüşmede de bahis konusu edildiği an- laşılmıştır. İngilterenin Kıbnstan elini eteği- ni çekmek için bulduğu bu son çare, Kıbrıs Rumları tarafından iyi karşı- Rumlar kendilerinden sandıkları (| tarafsız devletler askerlerinden kurulacak bir gölge Birleşmiş Milletler (o kuvvetine taraftar olmakla beraber, kuvvetli bir NATO birliğinin Adaya gelmesini hoş karşılamamaktadırlar. Aynı şekilde, Kıbrısı günün birinde kendi etki ala- nı içine alacağını osanan Sovyetler Birliğinin de Adada bir NATO birli- ğinin varlığını iyi gözle görmeyeceği- ne şüphe yoktur. Nitekim İngiltere- nin bu teklifi duyulur duyulmaz Ma- kariosla iki saate yakın bir görüşme yapan Lefkoşedeki Sovyet Elçisi, Hü- kümetine danışmak üzere Moskovaya gitmiştir. Türkiyenin bu konudaki görüşü- ne gelince, Türk Hükümeti işin ba- şından itibaren Adadaki Türk toplu- luğunun can ve mal güvenliğini ön plânda tutmuştur. Son olaylar artık KIBRIS OLAYLARI genişletilmeli, Adadaki Türk birliğinin mevcudu çoğaltılmalı, Garanti And- laşmasına gerekli hallerde Türkiye- nin askeri müdahaleye hakkı olduğu, açıkça eklenmelidir. u görüşün ışığında, Türk Hükü- meti gibi Kıbrıstaki oTürk topluluğu da, İngilterenin Adaya bir NATO kuwveti yollanması yolundaki teklifi- ni bir kalemde reddetmemiştir. Fakat bu teklifi kabul etmek için de üç şart ileri sürmüştür. Bunların birin- cisi, Adaya gönderilecek NATO birli- gine, ek kuvvetlerle Türkiyenin de ka tılmasıdır. Tabii bunun yanısıra, Ga- ranti Andlaşması gereğince (Kıbrısta bulunan Türk birliği muhafaza edile- cektir Kıbrısta Fazıl Küçük bir yaralı ile birlikte Ya içi kimi yakıyor? Kıbrısta Türklerle (o Rumların barış içinde bir arada yaşamalarına im- kân olmadığını gösterdiği için, Türki- ye, bu iki topluluğun birbirinden ay- rı bölgelere yerleştirilmesine. Adada federal bir düzen kurulmasına taraf- tardır. e Nitekim, orumların elinden kurtulabilen türkler kütle halinde bü- yük şehirlere akarak bu fizik ayrılığı fülen gerçekleştirmeye bile başlamış- lardır. Fakat eğer mutlaka bir kere daha bir arada yaşama denemesi ya- pılmak isteniyorsa, Türkiyeye, Ada Türklerinin can ve mal güvenliğinin korunacağına dair sağlam garantiler verilmelidir. Bunun için de Kıbrıs A- nayasasında Türklere verilen haklar İkincisi, eğer NATO birliği adadaki güvenliği sağlamayı beceremezse, Tür- kiyenin müdahale hakkının baki kal- masıdır. Nihayet Adaya gönderilecek NATO birliği ile birlikte Milletlerara sı bir otorite de kurulacak ve bu oto- rite gerçek yetkilerle teçhiz edilecek- tir. Tâ ki, Kıbrısa hal çaresi aranır- ken Türkler tehdit altında olmasın- lar. Anlaşılamayan gerçek aten, Kıbrıs omeselesinin şimdiye kadar dünya kamu oyunca yanlış değerlendirilmesine sebep, (Kıbrısta türk ve yunan toplulukları arasında- ki derin bir ayrılık olduğunun bilin- memesidir.