28 Aralık 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

Ardıçoğlu esasen bu tip bir cevap bekliyordu. Önce keyi bir (O kahkaha — Turizm ve Tanıtma Bakanını son gün- lerde gülümserken görmek hemen he- men, imkânsızdır ve bu somurtmayı çok kimse Hasan Dinçerin koalisyona işti- rak etmemek üzere aldığı son karara at- fetmektedir. attı. sonra, kelimelerin ü- zerine basa basa bilmecesinin sonucunu açıkladı: « o 350 bin dolar! Evet, bu kitabın Türkiyeye maloluş fiyatı tam 350 bin dolardır ve yuvarlak bir hesapla her bir sayfası 1000 dolara gelmektedir! .» Ardıçoğlunun masasının Ooüzerindeki yeşil kaplı kitap, yıllardan beri sözü e- dilen, fakat bir türlü tatbik sahasına ko- Keban b dan ihaleye çıkarılmış ve ihaleyi kaza- nan Türk Hükümetine sunulmuştur. Fi- nansmanı AlD tarafından temin bulanan bu 350 bin dolarlık rantabilite raporu, projenin sadece birinci kısmıdır. 300 bin dolarlık ikinci ve asıl mühim kıs- mı teşkil eden nihai inşaat projeleri ise 1904 yazının başlarında ( bitirilecektir. Böylece Keban Barajının sadece e finansmanı 650 bin doları o6 milyoj 500 bin türk lirası— bulmaktadır. Ancak. Keban Barajı' ile ilgili hazır- lıklar bandan ibaret delildir. Bu ön - proje, Elektrik İşleri Etüd İdaresince 1937 yılından beri devam etmekte olan çalışmalara dayanılarak tamamlanmıştır. Ayrıca bir türk mühendisler grupu Amerikada EBASCO Firması yetkilileri ile birlikte inşaat projelerini hasırlamak- tadır. Türkiyedeki faaliyetler ise baraj in- şaatını kolaylaştırıcı mahiyetteki malardır. Bu arada 40 milyon lira sar- fıyla Kebana giden yollar (yapılmakta. Elâzığ - Malatya yolu da genişletilmek- tedir. Hasar Elektrik Santralı tersi edi- lecek.Elazığ Çimento Fabrikasının ka- pasitesi iki misline çıkarılacaktır. Tu- rtan ve Tanıtma Bakanlığı yetkilileri i- se Elâzığda bir Otel kurmayı düşünmek tedirler. Bu otel için il bütçesinden şim- dilik 1 milyon lira ayrılmış bulunmak- tadır. plânın flaşı B aşbakanlıkta. Bakanlar Kurulu top- lantı salonunun bir duyarında geniş çerçeveli büyük bir resim asılıdır. Ke- an Barajının bittikten sonraki (Halini temsil eden bu resim, iki hafta kadar önce Başbakan İsmet İnönünün tavsiye- siyle Turizm ve Tanıtma Bakanı Nuret- tin Ardıçoğlu tarafından buraya asılmış- tır. Bu resimle ilgili olarak «Neden Ke- ban Barajı da, Ereğli Demir - Çelik te- Nureddin Ardıçoğlu Gönüllü Kehanet sisleri veya herhangi bir başka büyük proje değil?» diye soranları, Ardıçoğlu gönüllü olarak cevaplandırmakta ve: « oKeban Barajı... Çünkü en büyük yatırım, o. Üstelik bizden sonra gele- ceklerin de konuya bizim kadar önem vermelerini temin etmek ve bu meseleyi onlara sık sık hatırlatmak için bu çare- yi düşündüm» demektedir. o Gerçekten, Keban Barajı 3 milyar 300 milyon lira- yı bulan finansmanı ile 5 Yıllık Kalkın- ma Plânının en büyük yatırımını teşkil YURTTA OLUP BİTENLER etmektedir. Baraj, Elâzığ ilinin 50 kilo- metre batısında, Keban kazasının 3 kilo- metre kadar kuzeyinde bulunan dar bir boğazda inşa edilecek ve Türkiyenin ha- len en büyük-baraj gölü Hirfanlıdan altı misli daha büyük olacaktır. Barajın göv- desinde 13- milyon metreküp kaya ve .750 bin metreküp de çimento kullanılacaktır. Göl uzunluğu Murat nehri kolunda 150 kilometre, ana Fırat kolunda ise 110 kilometreyi bulacak olan barajın 31 mil- yar metreküp su biriktireceği hesaplan- mıştır. Bu hesaba göre gölün 68 bin hektarlık bir araziyi su altında bulun- duracağı sanılmaktadır. Göl arazisinin içinde bulunan demiryolu ve karayolları baraj sahasının dışına alınacak ve gene aynı yerde kurulmuş olan Elâzığ Şeker Fabrikası da Elâzığ yalınlarında başka bir yere nakledilecektir. Baraja bağlı olarak inşa edilmesi dü- şünülen tesislerin basında büyük bir e- lektrik santralı gelmektedir. Gölün he- men solunda yapılacak olan santral 155 bin kilovat kapasitede 7 üniteyi —I1 mil- i i edecektir. İlerisi için ilâve bir ünite daha düşünül- mektedir. Bu takdirde maksimum kapa- site | milyon 240 bin kilovata yüksele- cektir. Ayrıca santralın yıllık elektrik ener- jisi istihsali 6 milyar kilovat saati bula- caktır ki bu değer. Türkiyenin 1962 yılı istihlâkinin hemen hemen iki misline e- wn m. 3 öylece Keban Barajı halen dünya» da mevcut veya inşa halinde olan top- rak ve kaya dolgu barajlar içinde yük- seklik bakımından üçüncü, rezervuar ka- pasitesi bakımından ikinci ve santral ka- pasitesi bakımından da üçüncü sırada yer almaktadır. Barajın inşasına fiilen 1964 yazının sonlarında başlanacak, en geç 1970 yı- lında bitirilmiş olacaktır. Buradan üreti- lecek enerji 975 kilometre uzunluğunda iki ayrı yüksek tevettür hava hattı vası- tasıyla istihlâk merkezlerine nakledile- cek ve bu hava hattının voltajı 400 bin volt olacaktır. u arada Türkiyenin en zengin yer- altı servetlerinin toplanmış (olduğu bu bölgede kurulacak elektro - şimi, elektro- metalürji sanayii ve diğer elektrik ihti- yaçlarını karşılamak üzere gerekli ener- jinin nakli için hava hatları ile trafo is- tasyonları da inşa edilecektir. Bu hat- larla Malatya. Adıyaman. Gaziantep Urfa ve Diyarbakır illerinde elektrik sı- kıntısı kalkacaktır. Barajdan sağlanacak faydalar Y apılan ön hesaplara göre halen bu bölgede istihsal edilmekte olan ma- denlerin işlenmiş olarak ihracı halinde 75 milyon, doların üstünde bir döviz AKİS/17