9 Kasım 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 8

DÜNYADA OLUP BİTENLER, katil yiz mahkemeye verilmiştir. n bunlara rağmen, Saygonda- ki köşe bem, alev alev yanan ve yoldan geçmekte olan bir alman tu- rist tarafından fotoğrafı çekilen Tich ÇOuang Duc'un ölümü dünyada bam- başka akisler bıraktı ve bu bir ateşli intiharlar serisinin başlangıcını teşkil etti. Nitekim bundan on gün kadar ön- ce, bir akşam vakti, Saygondaki ya- bancı muhabirlerin telefonları çaldı ve bir meçhul ses kendilerinden, erte- si sabah saat 10'da Saygon Katedrali- nin önünde bulunmalarım istedi. Ran- devu saatinde oraya gidenler Ho Dinh Van adındaki budist rahibin tutuşma- sına şahit oldular. Tutuşan rahibin üzerine polisler üç defa battaniye atıp sardılar, ama adam üç defasında da doğrulup yanmakta devam etti. Saygondaki katedralin önünde, e- linde, üzerinde haç bulunan küre tu- tan ve altında "Regina Pacis Ora Pro Nobis" ibaresi okunan bir kadın hey- keli vardır. Tich Ouang Duc'tan beri budist rahipler kendilerini, katolik Di- em Hükümetinin budistlere baskı yap- masını protesto etmek için yakmakta- dırlar. Talihsiz bir hadise yicinamda her şey, bir (o Mayı nü kuzeydeki Hue şehrinde gafil polislerin sessiz bir gösteri yürüyüşü yapmakta olan budistlerin üzerine a- teş açmasıyla başladı. Hadisenin na- sıl hazırlandığı, henüz esrarım muha- faza etmektedir. Bunda komünistlerin parmağının obulunduğunda o zerrece şüphe yoktur. Zira cephede savaşı kay- betmekte olan komünistler bundan bir süre önce taktik değiştirmişler ve bu- distlerin arasına sızarak memleketi o se, orası, budist dinin esaslarına göre bir pagod olmaktadır. 8 Mayıs günü Hue'de iki nümayiş oldu. Birincisi, daha politik bir mâna taşımaktaydı. Zira gösteriyi yapanlar, Diem'in Kuzey Eyaletleri Müşaviri Oo- lan kardeşi oDgo-Dinh-Canh'm ada- mı Hleu'yu yuhaladılar. Nümayişin e- sas sebebi, Hükümetin çıkardığı bir nizamnameyi protesto etmek içindi Hükümet, budist gösterilerinde budist- sını yasak etmişti. AKİS/8 Budist rahipler ve Diem ve sevgili yeğeni erit açan sevgi Budist Teşkilâtının ileri gelenleri bu- nu budistlerin katolik Diem Hüküme- ti' tarafından tazyiki saymışlardı. El altından yapılan propagandada budist- lerin bayrak taşımalarının bütün bü- tün yasak edildiği yolunda haberler ya- Nhu'lar Kadının fendi erkeği yaktı. yılmıştı ve komünist kaynaklar buna şu budist rahibin, bu budist rahibin şurada veya burada hapsedildiği, öldü- rüldüğü, dövüldüğü rivayetlerini ekle- mislerdi. Onun için, o sıralarda bu- distler heyecanlıydılar ve kaynamak- taydılar. Sabahleyin tertiplenen gös- teri sırasında polisler budist bayrak- larım alıp kırdılar. Akşama doğru, şehrin pagodların- dan birinde bayram yapılacağı haberi salındı. Budistler, çoluk çocuk o pa- goda geldiler. Fakat kendilerini kar- bir başka pagodda yapılacağım bildir- diler. Bunun üzerine akşam vakti ka- file şehrin içinde bir pagoddan öte- kine yürüdü. Gafil polis müdahale et- mek istedi. Çatışma oldu. Bu sırada silâhlar patladı. Ölenler oldu. Ölenle- rin arasında katolikler de vardı ve diğerlerinin hepsi budist değildi. Za- ten Vietnamda, katolik olmayan her- kes budist değildir. Memlekette bir sü- rü dinin mensubu yanyana ve > kimse "biraz ondan, biraz ondan" o- larak yaşamaktadır. £ Vietnamlı, din hususunda son derece müsamahalıdır ve dindar olmaktan çok mukaddesat- çıdır. . Cennete gitmek yahut tekrar dünyaya gelişte daha elverişli şartlar altında gelebilmek için her dinle iyi geçinmeyi tercih etmektedir. Fakat Hue'de ölenlerin olması ve Hükümetin, ateş açtığında pek az şüp- he bulunan polisler hakkında takibat yapmaması, her şeyi sadece tedhişçi komünistlere (oyüklemekle (o yetinmesi Mae içinde budistlerin katolik Di- m Hükümeti tarafından tazyik edil- dikleri propagandasını bin kat kuv- vetlendirdi. Bir kaç gün sonra, Saygonun en bu ca Christine Keeler'den bıkmış olan gazeteler kendilerine oyeni bir konu buldular. Kısa zamanda bir çığ haline gele- cek olan kar topu hazırlanmıştı. Bir "Deli Kadın" Un aylar dünyanın dört bir tara- fında, budistlerin amansız düşma- nı, onlara, musallat katolik Zalim Yenge, Korkunç Yenge, Ejder Kadın diye tanınan Bayan Nhu dünyaya bir budist olarak geldi Asıl adı, Tran Le Xuan'dır. Vietnamın son Başkanı Di- en'in yakışıklı kardeşi Ngo-Dinh-Nhu