9 Kasım 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

Nhu' amın Zi gikadaşlamıla Anasına bak kızını al Fransa Elçileri faal rol oynamışlardır. Kuzeydeki De Buzon ile Güneydeki Lalouette Nhu'ya gelmişler ve bir tek- lif getirmişlerdir: Amerikan kıtaları peyderpey oVietnamdan çekilecekler, buna mukabil Vietminh, güney hudut- larındaki gerilla harbini durduracak- tır. Bunu, gene Kuzeyliler adına Ce- nevre Andlaşması gereğince kurulan komisyondaki Polonya delegesinin yap- tığı teklif takip etmiştir: o Kuzey ile Güney arasında ticari münasebetlerin başlaması. u'nun bu mecmuanın yazarına bildirdiğine göre, kendisi Fransa Elçilerine şunu sormuştur: "Peki, amerikanlar çekilecekler. Fran- sa, bizim kuzey hududumuzu garanti edecek midir?" Buna Fransa, tekrar Vietnamda nüfuz sahibi olmak ve A- merikanın yerini geri almak hususun- da çok hararetli arzu beslediği halde müsbet cevap veremeyeceğini bildir- miştir. (Polonya delegesi tarafından getirilen teklif ise, harp devam ettiği müddetçe böyle bir ticaretin düşünüle- meyeceği mucip O sebebiyle reddedil- miştir. ' Fakat bu görüşmeler, amerikalıları memnun etmemiştir. Nhu, merika, bildirdiği gibi yardımı keserse bir ye- dek politikanız var mı?" sualini İh- tilalden üç gün önce şöyle cevaplan- dırmaktaydı : "Hiç kimsenin şüphesi olmasın Diem de, Nhu da kendilerini sağlam, kuvvetlerini emin görmekteydiler. 19 talimde Vietnam generalinden sadece ikisinin atolik, diğerlerinin budist olması Ngo kardeşleri korkutmamaktaydı. Bu ge- nerallere, her altı ayda bir yer değiş- tirtiyorlardı. Bunun yanında, Nhu, a- damlarının topladığı haraçlarla bes- lediği ve en seçme kıtalar olan ikibin kişilik Özel Kuvvetine güvenmektey- di. Gizli polis, Hazır Kuvvet, norma! polisin dışında işlemekteydi ve bütün bu birlikler, teorisyen Nhu'nun naza- rında birbirlerini kontrol ediyordu. O- nun için bir tehlike yoktu ve ameri- kalılara karşı arzulanan oyun pekâlâ oynanılabilirdi. Fakat I Kasım günü, kazın ayağı- nın böyle olmadığı ortaya çıktı. Ame- rika Büyük Elçisi 31 Ekimde Washing- ton'a gideceğini ilân etmişti, Ekim- de bundan vazgeçtiğini açıkladı. Bu bile, bir şeylerin dönmekte olduğunu Ngo kardeşlere göstermedi. Büyük El- çi Lodge daha iki gün önce tatilini Diem ile beraber geçirmemiş ve başı- na Vietnamlı şapkan geçirip güler yüz- lü resimler çektirmemiş miydi? Diem ve mesai arkadaşları, kendi tezlerini Washington'a anlatmak hususunda Lodge'a çok güveniyorlardı. 31 Ekim -I Kasım gecesi B' haftanın başında Saygon sokak- larında dolaşanlar, Diem'in Budist- lere karşı giriştiği amansız mücade- leden sonra eski canlılığını ve neşesi- ni kaybeden şehir halkının yeniden DÜNYADA OLUP BİTENLER sokaklara döküldüğünü, barların, ka- barelerin yeniden tıklım tıklım dolup boşaldığım, şehrin her köşesinden se- vinç çığlıkları (yükseldiğini gördüler. Bu arada, ötedenberi misafirperver- likleri ile şöhret yapmış kabare kızla- rı, çok katolik Bayan Nhu'nun emri ile bir süredir giydikleri beyaz ön- lükleri çıkarmışlar, yandan yırtmaçlı göz alıcı elbiselerini giymişlerdi. Bar sahipleri keseleriyle birlikte şişelerin de ağzım açmışlar, gelip gidene bedava içki dağıtıyorlar- dı. Yollar dini kıyafet taşıyan budist keşişlerle dolup taşıyor, etrafta budist nam artık Diem ve şürekasından kur- tulmuştu izni ve şürekasının sonunu hazır- layan olaylar, sıcak ve güneşli bir Cu- ma günü öğleden sonra başladı. Saat ikiye yaklaşırken Saygonu hava alanı- na bağlayan yolun üzerinde bir zırh- lı birliğin baraj kurmaya başladığı gö- rüldü ve aynı anda, bir deniz piyadesi birliği de şehre girerek önce Ertem in sarayını, sonra da resmi binaları, bu arada Genelkurmay ve radyo binaları- nı kuşattı. İşte bütün gürültü bunun üzerine koptu. Diem'in sarayını koru- yan özel kuvvetler o- bunlar aslında komünistlerle çarpışmak üzere ameri- kalılar tarafından yetiştirilmiş seçme askerlerdir- deniz piyadelerine ateş açınca iki taraf arasında kanlı bir çarpışma başladı. Şehrin dört bir ta- rafından gelen silâh sesleri karşısın- mişti. Bazılarına göre de bu, gene Bu- distleri sindirmek isteyen Diem'in bir düzeni olmalıydı. Fakat çarpışmanın en hararetli a- nında radyodan yükselen bir ses Say- gonluların bütün tereddütlerini silip süpürdü. Güney Vietnam ihtilal komi- tesi adına konuştuğunu söyleyen ses silâhlı kuwetlerin Diem İdaresine karşı harekete geçtiklerini bildiriyor, halkın korku ve endişeye kapılmadan olayların sonunu beklemesini istiyordu. Gene aynı sese göre bu komite, ondört general ve on albaydan kurulmuştu, başında da Genral Douong Van Minh bulunuyordu. Güven uyandıran isim an Minh'in ismi duyulur duyulmaz bütün Saygonluları bir güven duy- gusu kapladı. Güney Vietnam ordusun- AKİS/13