12 Ekim 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

üzerine bir kova benzin döküp bir kib- rit çaktı ve havaya yükselen alevler arasında, kılını bile (Okımıldatmadan, kendi kendini kül etti. Bu, Güney Vi- etnam diktatörü Diem'in politikasını protesto için son üç ay içinde kendini yakan budist keşişlerin altıncısıydı. Olayı Saygonda dehşetle (öğrenen yabancıların başında, Amerikan Sa- vunma Bakanı MeNamara ile Genel- kurmay Başkanı General Taylor var- dı. Amerikan savunma düzeninin en ileri gelen iki sorumlusu, Güney Viet- nama, komünistlere karşı girişilen as- keri harekâtı yerinde izlemek (o üzere gelmişlerdi. Oysa şimdi, elemle, ko- münistlerle yapılan Oo savaşın hiç de sanıldığı gibi başarılı olmadığını, a- merikan askeri uzmanları tarafından yetiştirilip amerikan yardımıyla si- lâhlandırılan Güney Vietnam askerle- rinin cephede çarpışacak yerde şehir- lerde budistlere (o karşı kullanıldığını görüyorlardı. Bu gerçek şimdiye ka- dar Saygondaki yabancı muhabirler tarafından birçok kere yazılmış, Ja- kat Amerikan Genelkurmay Başkanlı- ğı bunu bir türlü kabule yanaşmamış- t. İşin aslına bakılırsa, (Amerikanın Güney Vietnam politikasını değil bir başarı, bir başarısızlık diye nitelendir- mek bile yanlış olur. Çünkü ortada böyle bir politikanın bulunduğunu söy- lemek mümkün değildir. Amerikan i- darecileri, şimdiye kadar, yalnız Gü- üni sızmalarını li polis şebekesi kurulmasına olmuşlardır. Oysa Diem'in herşeyden önce istediği, komünistlerle mücadele değil, kendi iktidarını devam ettirmek tir. Bu bakımdan, iç muhalefetle kar- şılaşınca hem orduyu, hem de gizli po- lis teşkilâtını muhaliflerini ezmek için kullanmaya başlamıştır. Kambur üstüne kambur ygpsistlerin sessiz mukavemeti bağ- ladıktan sonra oGüne Vietnam kazanmadan o komünistlerle edemiyeceğini anlayan şiddet politikasından Bunun üzerine Kennedy birkaç kete açıkça Diem politikasını tenkit etmiş ve Saygona, sözünü kimseden sata- DÜNYADA OLUP BİTENLER Mc Namara ve General Taylor teftişte Dertsiz başta büyük dert mamakla ün salan Cabot Lodge'i elçi olarak yollamıştır. Lodge Saygona va- rr varmaz Diem'den budistlere in- sanca muamele edilmesini istemiş ve, görünüşe bakılırsa, bu şiddet politika- sının en kuvvetli taraftarı sayılan Ba- an Nhu'nun - Diem'in o kardeşinin karışıdır- bir bahane ile yurt dışına gönderilmesini sağlamıştır. Bir müd- det Yugoslavyada kaldıktan sonra Ro- ma ve Pariste alışverişler yapan Bayan Nhu, şu günlerde, New Yorka gitmek üzeredir. Lodge'in Saygonda (o başardığı iş- lerden bir diğeri de, amerikan entel- lijansının Saygondaki temsilcisi John Rishardson'un geri alınmasını sağ- lamak olmuştur. Richardson, uzun bir süredir, Güney Vietnam gizli po- lisinin yanlış yönlerde kullanılmasını önleyememek ve Bayan Nhu'nun ko- cası Nhu'nun büyük etkisi (altında kalmakla suçlandırılıyordu. Yeni gele- cek temsilci, hiç şüphesiz, Washing- ton'dan aldığı talimata uygun olarak, budistlerden çok komünistlerle uğra- şacaktır. Diem yola gelir mi? Güney Vietnamdan düşünülenle?. Fakat Diem muhaliflerini ezmek için kuwete başvurmaktan vazgeçmedi iç- çe, Amerika verdiği silâhlarla bir dik- tatörü kuvwvetlendirmekten, Oo böylece de savunduğu (o demokrasi ilkeleriyla çelişmeye düşmekten Öteye (o gideme- yecektir. o Washington, biraz geç ile olsa, şimdi evvelce yaptığı bu yanlış- lığı düzeltmeye çalışıyor. eo Fakat Di- em'in elindeki askeri güç bu arada öylesine gelişmiştir ki, bunu sınırla- male bugün gerçek bir mesele olmuş- tur. McNamara ile General Taylor'un Güney Vietnam o ziyaretinden sonra Washington'da (açıklandığına (o göre, Diem'in kuwvetleri, 1965 yılı sonunda, artık Amerikanın askeri yardımı ol- madan komünistlerle (başa duruma gelecektir. Bu bak Amerika, askerlerini iki yıl kadar sonra Güney Vietnamdan çekecek de- mektir. Hattâ, gene geçen hafta Was- hington'dan açıklandığına göre, önü- müzdeki günler içinde bin kadar ame- keri müşavirin geri alınması kararlaştırılmıştır. Güney Vietnamdaki askeri duru- mu yakından izleyenler, McNamara ile Taylor'un tahminlerinin fazla iyim ser olduğunu ileri sürüyorlar. Ancak bize kalırsa, Washington. 1905 yılı so- nunda askerlerini Güney Vietnamdan çekeceğini açıklamakla Diem'e son bir ihtar daha vermek istiyor. Diem, gü- nün birinde komünistlerle uğraşmak sorumunun yalnız kendi sırtına yük- lendiğini görmek istemiyorsa, (o elini şimdi çabuk tutup obudistlerle değil, gerillâcılarla uğraşmalıdır. AKİS/23