12 Ekim 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

I — Hukuk, İktisat, Siyasal Bilgi - ler Vey Yüksek Ticaretten mezun ol- ma 2 — İki yıl bir mali müşavir ya- nında staj yapmış olmak; 3 — Açılan imtihanda muvaffak olmak... mali müşavirlik yapanlar, i- kinci bir sınava girip yeminli .mali müşavir sıfatım haiz olabileceklerdir. Yeminli malt müşavirler, beyan tasdi- ki yetkisine sahip bulunmaktadırlar. Yeminli mali müşavirler, beyan tas- dikinde görecekleri yanlışlıklar dola- yısıyla mükellefi tecziye etmeyecekler, sadece yanlışlığı düzelteceklerdir. Tasarıda, tasdik şu şekilde tarife- dilmektedir : "Beyan sahibinin defter, hesap, kayıt ve belgelerine dayanıla- rak beyanlarının doğruluğunu ve mev- zuata uygunluğunu incelemek ve va- rılan sonucu kanaatıyla birlikte ra- pora bağlamaktır." Yeminli mali müşavir tarafından tasdik için yapılan inceleme, işletme- cilik, muhasebe tekniği ve mevzuat bakımından incelenebilecek hususlara inhisar etmektedir. İlgili devlet me- murlarının, yani hesap uzmanlarının bunu aşan yetkileri yeminli mali mü- şavirlerde yoktur. Mükellefin yeminli mali müşavire beyan tasdik mecburiyeti olmadığı gi- bi, beyannamenin verilmesinden son- ra da tasdiki yaptırmak kabildir. Tasarıda, serbest mali müşavir ol- mak için bazı kolaylıklar da gösteril- miştir Meselâ kanunun konusuna gi- ren teşekküllerde çalışanlar, stajla serbest mali müşavir olabile- ceklerdir. Yeminli mali müşavir olmak için de, dört yıl serbest mali müşavir- lik yapmadan, bir yıl staj görerek im- tihana girmek imkânı sağlanmıştır. On yıl çalışan hesap uzmanları ile maliye müfettişleri, sınava girmeden yeminli olabileceklerdir. Ayrıca, üni- versitelerde İşletme İktisadı, Maliye ve Muhasebe profesörleri doğrudan doğruya yeminli olabileceklerdir. Tasanda serbest mali müşavirler, Odalar ve Odalar Birliği Teşkilâtı gi- bi bir teşkilât haline getirilmektedir. En az 50 meslek mensubunun bulun- duğu yerde Odalar, Ankarada da Bir- lik kurulacaktır. Şu avukatlar olmasa... anun yürürlüğe girdiği (takdirde, en az üç yıldan beri meslekte bu- lunanlar, gerekli belgeleriyle imtihan- sız serbest mali müşavir olabilecekler- dir. Bir yıl sonra da yeminli mali mü- cavir oOimtihanına girebileceklerdir. Gerekli okullardan diploması olma- yanlar, bu geçici hükümden tabiatıyla faydalanamayacaklardır,. Serbest mali müşavirlik müessese- si, Birleşik Amerika, İngiltere, Alman- ya. İtalya ve İsviçre gibi memleketler- de kurulmuş bulunmaktadır. e Beyan esasına dayanan vergilerin (kontrolü İŞALEMİ pıldığına göre, gaye, mükellefi doğru beyana sevketmek olmalıdır ki, ancak mali müşavirlik müessesesi bunu sağ- layabilecektir. Zira hesap uzmanı ve yardımcısı olarak Maliye Bakanlığının elinde 200-220 eleman vardır. Bunlar- la da mevcut beyannamelerin ancak yüzde 3'ü kontrol edilebilmektedir. Bu takdirde sebeple tasan kanunlaştığı cidden büyük bir ihtiyacı karşılaya- caktır. Karşılayacaktır ama, avukat- ların gadrina uğramazsa, tabii!.. sadece devlet tarafından o yapılama- maktadır. Beyan esasında da sadece mükellefin beyanına göre tarhiyat ya- Uyan Sunam Fasih İNAL pan dört ay önce, AKİSte yazdığım son yazı, 6570 sayılı Kira Kanu- nunun 2 ve 3. maddelerini iptal eden Anayasa Mahkemesi karan ile il- giliydi. Tuhaf tesadüf, uzun bir hasatlıkla geçen dört aydan sonra ilk yazım gene Kira Kanunu ile ilgili oluyor. 26 Eylül, Anayasa Mahkemesinin almış olduğu İptal kararının yürürlü- ge girmesi tarihidir. Bu sebeple "Kiracı - Malsahibi" münasebetlerinde 26 Eylülden itibaren muazzam bir keşmekeşin başlayacağı -sanki ondan önce yokmuş gibi!- fazla kehanete muhtaç bir husus olmasa gerekti. Kaldı ki. Resmi Gazetede 31 Mayıs tarihinde yayınlanmış olmasına rağmen. Anaya- sa Mahkemesinin 6570 sayılı kanundaki 2 ve 3. maddeleri iptal ettiği -ga- zetelere kadar geçtiğine göre Hükümet tarafından en ge ayında bilinmekteydi. Demek ki sekiz ay önce Kiracı-Ev sahibi münasebetlerinin bir çıkmaza girmek üzere olduğu anlaşılmıştı. Bunu önlemek için ne yapıldı? Evvelâ ilgililer tarafından her zaman olduğu gibi fiyakalı demeçler çekildi. 26 Eylüle kadar yeni hükümlerle kira mevzuatının normal bir hale geleceği, hattâ eski kanundaki maddelerin iptal edilmesinin bir bakıma iyi bile olduğu ifade edildi. Ondan sonra, komisyonlar çalışmalara başladılar. Resmi sektörde ayrı, özel sektörde ayrı; mülk sahiplerinde ayrı, kiracılarda ayrı komisyonlar- Bu arada, yeni tasan hazırlandı, hazırlanıyor derken, 26 Eylül gelip ça- tiverdi!.. Şimdi -aşağı yakan herkesin ya kiraladığı, ya da kiraya verdiği bir evi olduğuna göre- bütün Türkiyede, şehirlerde oturanlar, şaşkınlık ve karar- sızlık içinde bulunmaktadırlar. Esasında, şimdi kira işi var da bu konudan bahsediyoruz. Yoksa hangi meseleye el atsanız, hiç olmazsa birkaç aylık gecikmeyle karşılaşılması mu- kadderdir. Tabii senelerce geciken ve müzmin gecikme derdine müptelâ olan meselelerimiz de vardır İşte, Kambiyo ve Menkul Kıymetler Borsası Kanunu 17 yıldan beri; işte İcra ve İflâs Kanunu 13 yıldan ben; İşte, Serbest Mali Müşavirler Kanunu 10-12 yıldan beri bekliyorlar. İşte, Arttırma - Eksiltme Kanunu; işte Maden Kanunu; işte. Ticaret ve Sanayi Odaları ile Borsaları Birliği Kanunu- Bü- tün bunlar sanki kira kanunundan daha mı az önemlidirler? Ama beklerler ve komisyonların, raportörlerin çekmecelerinle, dolapla- rında derin bir uykuya dalmış uyurlar. Haddizatında bu tutumlarıyla memleketin gidişine de ayak uydurmak- tadırlar ya! Zira, hakikati halde hepimiz uykuya dalmış, uyuyor değil miyiz? AKİS/21