20 Temmuz 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

tesirinde kalarak bünye değiştirmiş, ağır karbonlu hidrojen bileşimlerine dönmüş ve petrolü meydana getir- miştir. Birçok ülkelerde olduğu gibi, mem leketimizde de petrol bulunmuş ve uzun süredenberi isletilmeğe başlan- mıştır. anda, Tüırkiyenin rol bölgesinin tam ortasında, lan bir, rafineri oyılda 580 bin ton ham petrol işleyebilmektedir. e Yal- nız. hemen belirtmek gerektir ki, Raman ve Garzandaki petrol kuyu- larından çıkarılan Türk petrolü ko- yu bir petroldür ve daha çok asfalt maddesini ihtiva etmektedir Nitekim, genellikle bir rafineriye gelen ham petrolün ancak üçte biri, "Fuel-Oil" denilen ve atmosferik ba- sınçta ocaklarda yakılmak suretiyle kullanılmağa yarayan bir madde verdiği hâlde, bu oran Batmanda ya- rıdan fazladır. Tabii, buna karşılık ham petrolden elde edilen benzin, gazyağı ve motorin olanları da çok azalmaktadır. İzmitteki İPRAŞ rafinerisinde bu oran şöyledir: Yılda I milyon ton yabancı menşeli ham petrol işleyen bu tesislerden en çok 275 bin ton benzin, bin ton Fuel-Oil, en az 175 bin ton motorin -veya "mazot"-, en az 100 bin ton gazyağı ve 20 bin ton da; endüstride L.P.G. denilen, piya- sada ise Aygaz, Gazsan, Milangaz, Ipragaz ve Mutfakgaz gibi birçok çeşitli adlarla satılan, yanıcı gazlar elde edilmektedir. İzmit Rafinerisiy- le Batmandaki yılda 580 binton ham petrol işleyen ve Mersinde yeni ku- rulmuş olan 3 milyon 200 bin ton- luk muazzam rafineriler birilikte he- saplanırsa, oOÖnümüzdeki beş yıllık petrol talepleri projeksiyonunun bu tesisler tarafından rahatça karşıla- nabileceği anlaşılır. Yarının hâkimi 0 ysa ki, şimdilik bazı petrol ürün- lerinde iç piyasanın talebi tam olacak belirmediğinden, bu madde- ler ihraç bile edilmekte ve döviz ge- liri de sağlanmaktadır. Meselâ Fuel- Oil bunlardan biridir. Bugün endüs- tride yakıt maddesi olarak Fuel- Oille doğru hızlı bir geçiş o vardır. Büyük şehirlerimizde artık eskisi gibi sarı-yeşil renkte, sağlığa za- rarlı linyit dumanları püsküren ka- lorifer bacaları yerlerini yavaş ya- vaş Fuel Oil brülörlerine (o bırak- maktadır. Bir kilogram Fuel-Oil, bir kilogram kömürden 1.6 kat fazla kalori vermektedir. Diğer taraftan Oo özellikle (İzmit Rafinerisinin ürünlerinden birisi o- lan ve aslında Propan ve Bütan gaz- TEKNİK İpragaz kamyonetleri Faydalı bir teşebbüs lerinin karışımından ibaret bulunan G i de piyasamızda geniş bir rağbet kazanmış durumdadır. Bu gazler tüpler içinde ve sıvılaştırılmış olarak satılmakta, evlerde havagazı yerine ve ondan çok daha elverişli şartlarla kullanılmaktadır. Üstelik G. çelik mahfazalar içerisinde "taşınabilir" durumda (olduğundan meselâ arabasının arkasına o seyyar evini -"Karavan"ını- takıp o yazlığa kamp den aileler tarafindan da kullanılabilmektedir (Ayni hacimde- ki havagazından 6 kat fazla kalori ihtiva eden ve daha ucuza malolan L.P.G. nin yakın bir gelecekte Türk ekonomisinde bir devrim yaratacağı- na artık şehirlerde zorlukla kurulan ve bakımı çok masraflı bir iş olan havagazı tesislerine lüzum kalmaya- cağı söylenebilir. Dev lâboratuvar İzmit Rafinerisinin çalışma sistemi tamamiyle otomatiktir. Herşey önceden tesbit edilmiş esaslara gö- re ve elektronik kontrol techizatının kumandası altında, kendiliğinden iş- lemektedir. Üç vardiya -nöbet gru- u halinde çalışan bu büyük tesiste idare gin etiştiği kerteyi göstermek bakı- mından dikkate değer. Tesise deniz yoluyla -35 ila 45 bin tonluk tankerlerle- getirilen Ram petrol, depolama tanklarına doldu" rulmaktadır. Ortalama 100 bin ton depolama Oo kapasitesi bulunan bu tanklardan alınan ham madde önce "A" biçimindeki ısıtıcıda 350 san- tigrat dereceye kadar ısıtılmakta, buradan atmosferik distilâsyon ko- lonuna gönderilerek içindeki o bile" şenlerine ayrılmaktadır. Kolonda a- şağıdan yukarıya buhar halinde yük" ayılmakta, sonra da gazyağı yoğunlaşmaktadır. Kulenin en üstün- n de "Na madde gaz halinde çıkmaktadır. Ku- lenin en dibine damlalar halinde dö- külen koyu madde özellikle Fuel-Oil ihtiva eder Böylelikle kabaca birbirinden ay- rılmış olan petrol ürünleri sonradan çeşitli nm saflaştırılır, ten temizlen enzinin gücü - "Oktan" derecesi- arttırılmak suretiyle e m kullanılacak dur ruma getirilir. Bütün bu ma 1adde ler 3 3 dar Fuel-Oil,, 17 bin ton motorin, 10 bin ton gazyağı ve 300 ton L.P.G. yi ayni zamanda sevkedecek kapasite- de yükleme tesisleri vardır.