29 Aralık 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

Altın yumurta mı, tavuk mu? haftadan itibaren bir süre, umayni efkârn konusu vergiler olacak” tır, Meclisten gazetelere, çok çevrede bunlara wt tartışmalar dinle- yeceğiz. Bu arada, en yüksek sesi demagogların çıkaracağından zerre" ce şüphe etmemek lâzımdır. Masraflara milyarlık ekler teklif edip bun Dar kabul olunmayınca “Bu Hükümet sizi düşünmüyor” diye gürültü koparanlar, milyarlık eksiz masrafların karşılanabilmesi için zaruri vergilere sıra geldiğinde “Bu Hükümet 8izi soyuyor” diye şarkı değiş" tireceklerdir. Ancak demagogların gayTetleri, vergilerdeki ciddi aksak- lıkların düzeltilmesinden başka maksat taşımayan siyaset içi ve siya- set dışı tenkidçilerin seslerini tesirsiz hale getirmemelidir, Çok şükür, vergisiz olamayacağımız gerçeği memlekette kabul edil- mişti?, İhtilâlden bu yana hâkim olan hava, Türkiyede az vergi öden diği gerçeğini de üzerinde pek fazla tartışma yaptlamayacak hale sok- muştur, Şimdi mesele, iyiniyetlilerin nazarında, kimlerin vergi yükü” nün hangi nisbetini üzerlerine alması gerektiği meselesidir. İşin bu nok- tasında, az ve sabit gelirlilerin bir haksızlıkla karşı karşıya bulunduk” larım itiraf etmemek ümkâm yoktur. Gelirin devletten veya bir mües- seseden sağladığı için matrah hesabı Kolay bulunup çıkarılan memur ve işçi vatandaş, devletin elindeki tesbit ve kontrol imkânlarımın ye tersiz olmasının ceremestni elbette ki çekmemelidir. Ama bunun yanın da, bu imkânların bir günde mükemmel hale getirilmesini de bekleme mek lâzımdır, Eğer Hükümet, istikameti vergi adaleti olan bir yola bu vergi tartışmaları sırasında sokulabilirse büyük bir başarı kazanılmış olacaktır. Bizde, vergi vermeyenlerin tarwn. gelirleri sahibi oldukları sanılır. Doğrudur. Yeni vergi sistemiyle alınması düşünülen 100 milyon da “tahsilâtın bu kadar bile olmaması kuvvetle muhtemeldir-, gerçek ka- zançların yanında devede kulak mesabesindedir. Ama bunlar hiç ver- gi vermiyorlardı. Tatbikine başlamlan sistem, ilerde kolayca âyârla nabilecektir. Ya, prensip olarak vergiye tâbi doktor, avukat, müşavir gibi bol kazançh kimselerin gülünç miktarda vergi ödemelerine karşı ne yapılacaktır? Şurasım kati olarak bilmek lâzımdır ki mantar gibi biten doktor, avukat, müşavir apartmanlarının çok dairesi, aslında Ma- liyenin mah olmak lâzımdır. Bu sahada yamlacak ciddi bir Kkontrolun ilân edilecek neticeleri, ağızları hayretten mutlaka açık bırakacaktır. Üstelik bunlar, memleketin istihsal ve ticaret hayatında rol sahibi un- surlar değil, sadece müstehliktirler, Bunları ne yapacağız? Bunları ve bunun gibi, vergi vermesi gere“ kirken bir sembolik vergi ödeyenleri nasıl yola getirecek, onlara vatam” daşlık görevini nasıl yaptıracağız? Bu biraz da, milk terbiye işi değil midir? Maliye, bu terbiyenin mileyyidelerini düşünmeye itilmelidir. mükellef temsilcilerine çoğunluk ve- rilmesi kabul edilmiş ve bilânço usu- Jünde defter tutma sınıfı daraltılarak yılda 400 bin liralık alım ve 480 bin Yiralık satış limit olarak kabul edil- miştir, Bu arada, götürü usulle ver gilendirilecek küçük el sanallarıyla uğraşan tüccaTdan 60 yaşını doldur” muş olanlara vergi muaflığı tanın mıştır, 'gilendirilmesi sermaye iratlarıyla ilgili Gelir Ver- gisinden istisna haddi 2 bin 500 lira dan 5 bin liraya çıkarılmış ve bu a“ rada ödenen arazi, bina, buhran ve müdafaa vergilerinin Gelir Vergisin” den mahsubu kabul edilerek aynı gelirden çift vergi alınması önlen- miştir, 4 — Yatırım indirimi: Yeni tasaTıyla, bizde yatırımı teşvik edecek ilk ted- bir getirilmektedir, Yeni yatırımla” Tın tutarının yüzde 30'u, Gelir Ver- gisinden muaf tutulacaktır. Yani bir müessese, diyelim ki 2 milyon lira kâr etti. Bunun 1 milyonunu yeni ya tırıma tahsis etmek istediği takdir- — kazancının 300 bin lirasından almmayacaktır, Ancak, bazı İ- Gi karşısında bu kazancın ana sermayeden olması gibi, tatbikatta karışıklık yaratacak ve zaten tayini de imkânsız bir müeyyide konulmuş tur. Bununla, aslında, krediyle sağ lanacak kazançların tamamının ver gilendirilmesi Bee güdülmektedir ama, bir kazancın hangi nisbetinin ana sermayeden, hangisinin kredi- den sağlandığı nasıl tesbit edilebile” cektir? Bu bakımdan Komısyonda, Maliye Bakanlığı bile o noktada 18“ Tar etmeyecektir, B — Gider Vergisi: Gider Vergileri tasarıda, Dahilde Alınan İstihsal Vergisi, İthalde Alı- nan İstihsal Vergisi ve Hizmet Ver gileri olarak üç kısımda mütalâa «- dilmiştir. Tasarıyla tomTuklar, ağaç mamulleri ve Tekel maddeleri istih- sal vergisi içine alınmışlardır. Akar- yakıt, elektrik, havagazı ve Tekel maddelerinin vergi nisbetleri yüksel- tilmiştir, İhracat muaflığı piyasadan toplanmış maddelere de teşmil edi- lerek bu maddelere ait vergilerin iadesi kabul edilmiştir. Ayrıca Hiz” met Vergilerinde ihracat ve yatırım” ların finansmanında kullanılan kre- diler Banka Muameleleri Vergisi dı: şında bırakılmış, bankaların sınâi iş* tiraklerden sağladıkları gelirde bu istisna daha da genişletilmiş, sigorta şirketlerinin ihracat ve yatırımla il gili olarak akdettikleri sigortalardan elde ettikleri paralar, banka ve 8i- gorta şirketlerinin arızi olarak gay” rimenkul alım satımlarından eide et- tikleri paralar Hizmet Vergisi dışın da bırakılmıştır. EN Ali Alaybek Bugün veresiye, yarın peşin!