17 Kasım 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 36

SİNEMA Filmcilik Boşa giden milyonlar nemamızın bugünkü çıkmaz du- rumu üzerine çok şeyler yazıldı, çok şeyler söylendi. Ama yazılanlar da söylenenler de dar bir çevreden dışarıya çıkıp, gereği kadar yayıla- madı. Topluiğne endüstrimizin prob- lemlerine sütun sütun yer ayıran günlük basının başyazarları ile fık- racıları, nedendir bilinmez, mızdan söz açmayı pek gerekli bul- muyorlar. Bu, nereden bakılırsa ba- kılsın, aydının sinemamıza olan il- gisizliğiyle değerlendirilmektedir, başka bir şeyle değil!.. Türk sinema endüstrisindeki ya- tırım küçümsenecek bir rakam mı- dır? Yılda 40 milyon türk lirası hep bu ilgisizlik yüzünden har vu- rulup harman savruluyor, sinemamı- zın yararına değil, zararına bir yol- c rekler acısıdır! 1950 yıllarının geçiş zünden-, bu, zararına kullanılan si- nemanın ürünlerini seyretmektedir. Bu yoldan da halk - seyirci, kötüye eğitiliyor, kötüye (o hazırlandırılıyor. Başka ülkelerde yazarlar, düşünür- ler ve sinemacılar, bu sanat kolunun yücelmesi, daha iyiye yönelmesi ko- nusunda (elbirliğiyle (o çalışırlarken, yurdumuzda bunun tersine bir düze- nin tıkır tıkır islemesi, doğrusu yü- rekler acısıdır! 1950 yıllarının geçiş çağı Türk Sineması, yalnız ve yal- nız bu aydın ilgisinin yokluğundan ötürü bugünkü keşmekeşin içine yu- varlandı. Ayni yokluktan ötürüdür ki, 1962 yılında yine bu keşmekeş- ten kendini kurtaramıyor İyiye, akıl üstünlüğü ile iyiye gi- diş yolunu göstermek, aydına hiç birşey kazandırmaz. Maksat, o"kö- tü"ye "iyi"ye giden yolu göstermek- tir. Türk Sineması, yazarından çize- rine kadar bütün aydınlardan, bu 'k n “"iyi"ye gidecek yolu gös- termesini bekliyor. Almakta acele ediniz Tükeniyor SOKAĞI Yazan: CELAL HAFİFBİLEK Roman) Tevzi yeri: Rüzgarlı Sokak No: 15 AKİS - 632 AKİS/36 Film: "Rio Bravo - Kahramanlar Şehri" Howard Hawks Senaryo yazarı: J. Furthman - L. Brackett Fotoğraf Direktörü: Russell Harlan Renkli (Technicolor) bir Amerikan (Warner Bros.) filmi. Konu : Bütün Western - Kovboy filmlerinde olduğu gibi, konu yine "Vahşi Batı" daki küçük bir kasabada iyilerle kötüler arasında geçiyor. Şerif Chance (John Wayne) kasabası Rio Bravo'da biri sarhoş (Dean Martin), diğeri de topal (Wallter Brennan) iki yardımcısıyla birlikte ka- nun koruyuculuğu savaşında. Karsısında Burdette kardeşler (John Rus- sell ve Claude Akins) var. Tabii bu tür filmlerin tuzu biberi olan gençkız kahraman (Aragie Dickinson) da unutulmuş değildir. Bir yere kadar kötü- ler iyilere üstün geliyor, fakat sonradan giderek iyiler de silahlanıp üs- tünlüğü ele alıyorlar ve film de kötülerin iyiler elinde cezalandırılmalarıy- la son buluyor. Oynıyanlar Şerif Chance rolünde yıllanmış Western oyuncusu John Wayne'i seyrediyoruz. Konu gereğince rolünün öbür oyunculara baka- rak daha ağır basması yüzünden -buna yılların getirdiği tecrübesini de katıp- ayrı bir rahatlıkla filmi götürebiliyor. Ama ne de olsa yıpranmış ve yorgun bir oyuncu. Aynı çağların ve aynı tür filmlerin oyuncusu olan bir Gary Cooper'e karşılık, John Wayne'de bu yıpranmışlık ve ağır yor- gunluk daha açık görülüyor. John Wayne'den sonra sırayı izleyen oyun- cular içinde en başarılısı, tabii, yaşlı Walter Brennan. Brennan, kişiliği- nin damgasını taşıyan topal şerif yardımcısı Stumpy'de filmin en iyi oyuncusu. Öbür yardımcı Dean Martin ise, Frank Sinatra ile başlayan şarkıcı - oyuncuya pek de övünülecek bir örnek vermiyor. Üstelik hikâ- ye çoğunlukla onun üzerine kurulu geçiyor. Beğendiğim : Western'lerin ne de olsa olsa yine de kendine özgü sıcak, çekici bir yanı var. "Rio Bravo - Kahramanlar Şehri" bu tür filmler için- de özellik gösteren bir fitin niteliği taşımıyor. Taşımıyor ama, John Ford ile birlikte Hollywood'un eski kuşak rejisörleri arasında western'lere en çok emeği geçen bir eski ustanın, Howard Hawks'un imzasını taşıyor. O Howard Hawks ki klasikleşmiş Western filmi "Red River- Kırmızı Nehir'in de rejisörüdür. "Red River'ın, "Scarface - Yüzü Damgalı A- dam"ın, "Sargeant York - Arslan Yürekli Çavuş'un ve "To Have And Have Not - Ya Hep Ya Hiç'"in rejisörü, Beğenmediğim : Bütün bu iyi, ya da iyinin üstüne çıkmış filmlerin rejisörü Hawks, son filmi "Rio Bravo - Kahramanlar Şehri"nde başarı çizgisinden gittikçe uzaklaşmış. Nerden baksanız, yorgun ve tükenmiş bir rejisörle karşılaşıyorsunuz. Aynı kuşağın rejisörleri, olmalarına rağ- men bu oluşum, örneğin bir John Ford'da yok. Bu, belki de Ford'un ame- rikan folklorunu en iyi ve en doğru bilen rerjisör oluşundan geliyor. Bu, bir. İkincisi, Hawks'un, aşağı yukarı başlangıcından bu yana sürekli ola- rak hep aynı türde çalışmış olmasından... Fitinin bir başka kusurlu yanı da, 141 dakika süren bir uzunlukta olması. Hikâye bu denli bir uzunluğu kaldırmadığından, gerilim yavaş yavaş kendini koyveriyor ve Hawks ile senaryocuları, selâmeti, yaşlanmış şerif ile çiçeği burnunda kumarbaz ka- dın Feathers'i birbirlerine âşık etmekte buluyorlar. Fitinin komik unsu- runu da Meksika asıllı bir oyuncu Pedro Ganzalez - Gonzalez yürütüyor. Rio Bravo - Kahramanlar Şehri" düz hikayeli, zorlamasız ve reji- söründen büyük çaba, gösterimi istemeyen bir fitin. John Wayne ve Walter Brennan'ın dışında Hawks'un elinde kala kala iki şarkıcı - oyun- cu kalıyor: Dean Martin ve bütün film boyunca horozlana horozlana do- laşan Ricky Nelson. Haydi Dean Martin birkaç filminde bir usta rejisö- rün eline düştü de, birşeyler yapacak güce zar zor erişti diyelim, ama, "Rio Bravo - Kahramanlar Şehri"ni gördükten sonra Ricky Nelson için aynı yargıya varmak hayli güç... Sonuç : Uzun bir süredir western filmi görmemişler için de, Hawks ustaya saygısı olanlar için de, John Wayne severleri için de doyurucu ol- mayan bir film. Ama, yine de görülebilir. T. KAKINÇ