8 Eylül 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

yreusu le' h değırmenct Watson'un 50 hektarı azisini 99 yıl niüddetle kirala- mMiştır. FPetrol kuyuları kazılmaya, ham petrol çıkarılmaya, sonra şişelere ko- nup satılmaya başlanınıştır. Ancak anla harika ilâç, ilk tesirini kay- betmiş ve satışlar Ümit edilen kârı e: üz tutmuştur. Bunun aş kaybolmuş- tur. 1859'da Albay Drake yahut “Ka- çık Drake” ortaya çıktığı zaman “Pennsyivania Rock Oil Co.”nin ma- 14 durumu hiç de parlak bir manzara arzetmiyordu.. New York'lu banker Bissell de petnol lafmdım bıkkınlık duymaya başlam Işte dı.rum buyk Drake çıka- gelmiş ve “çılgınlık' lanna. başlamış- tır. Petrolle ilgilenen, bir çiftçinin oğ- lu olan, daima silindir şapka ve bas- ton kullanan bu garip adam, e i- natla Tıtusvılle topraklarını dola.şmış, sonra da değişmez bir kanaate var- mıştır: “Tıtusvılle topraklarının altı petrol dolud nun üzerlne kapağı New York'a atan Albay, burada fikrini çeşitli iş adamlarına açmışsa da, düşünceleri alâka görmemiştir. Çaresizlik içinde bir defa da Bissell'i ziyaret etmiş ve aralarında geçen, kavcsaya er bir görüşme, cok şeyi halletmlştlr Bissell'e petrolün gercek kıyme- tini izaha çalışan Drake, ancak işin şişelik vetrol temin etmek olmadığı- nı. galonlar dokhusu petrol elde etmek okluğunu da söylemeyi ihmal etme- Yİ telâkki ederek rıza göstermiştir. vake Çılgınlıkları” işte böyle lu olan kuyuyu açmaya muvaffak ol- muştur. *27 Ağustos 1859 tarihinde Drake bile Ümitsizliğe düşmeye —başlamış en mucize kendini göstermiş, onbi- rinci kuyudan petrol fışkırmaya baş- lamıştır Bu onbirinci kuyu d bulunduğu çıkmazdan kurtarmışur. Bir başka adam 1862 yıımda bir başka adam da pet- "ol arışmıştır. O devirde henüz 23 yaşında bulunan bu adam petrole gelinceye kadar ceşitli ufak tefek işlere girişmiş ve hepsinden de yüzünün akıyla çıkmıştı. — Dedeleri Fransızdı. Rogue - Feuille ismini ta- şıyordu. Ağızdan ağıza, nesilden ne- sile dolaşa dolaşa bu isim Rockefeller şeklini almış, Senc müteşebbis de bu mişti. K & Davidson idi. 1839 yılının 8 Temmuzunda New S ğ !thl. 1559 _.* York yakınlarında Richford'da dün- yaya gelmişti. Babası at yetiştirici- siydi. Lâkin bu meslek kücçük David- son'a, “Az para getiren, uzun vâde- li bir iş” olarak ğörünüyordu. Bu se- beple de New York eyaletini terk et- miş, küçük bir para, ama büyük bir azimle gelmiş Oil Creek Valley'e yer- leşmişti. Soğuk bakışlı, hesaplı, ılerıyı Bgö- ren bir kimse olan John için, Titus- ville ne işe yaradığı pek belh olma- yan bir panayiıra benziyordu. Adım başında bir kuyu, eskimiş âletler, hesapsız çalışmalar... Bir petrol kuyusu Fışkıran servettir taraf metodsuz bir şekilde delik deşik edilmekteydi. Rockefeller biliyordu: Bir kuyu açıp petrol bul- un mu, beş metre ötesinde bir ikin- ci kuyu daha açıp petrol aramaya lizum yoktu. İkincisinden de petro- lün çıkacağı ve bu petrolün de bi- rinci kuyudan geleceği tabil idi. John gene biliyordu ki, petrolü topraktan çıkartmak pek mühim bir ilde, en geniş miktarda fiyatlar üzermde yapmış olduğu basit bir inceleme — neticesinde — kararını vermişti. 1859 yılında ham petrolün variline iki dolar veriliyordu. 1862 yılında ise ayni varilin kıymeti 10 sente, yani yirmide bir, düşmüştü. Zira ortada petrolünü satamıyan bir yığın insan veva şirket . de John D. Rockefeller ıcin ynpılu— cak iş, petrolü çıkarmaktan ziyade A PETROL satmak, satılmasını temin etmek ol- ol Diğerleri kazdılar, ıupragın altını Üstüne şetirdiler, elde ettiler ve Roc- Bu szada lâboratuvarlar da D&- rolün sırrimm. — çözmekle ) maddelerin cıka- rılabilec gi belh olmusm 1859 yılı- nın son günlerinde John, bir Lasnye— hane kud dam bayına, yatırmış oldukları pa- raları v2 72.500 Jolar kâr ödeyerek işinin tC£ ve mutlak hâkimi oldu. Maceratan endüstriye İ ohn D. Rockefeller babasının at J yetişt ricıliği işini “Hesapsız ve verimsi:.' buluyordu. Petrol işine de bu sebevle atılmıştı. 10 Ocak 1870 tarihinde 1 milyon “Standa d Oil” sirketini kurarkeh işini mecera olmaktan çıkartmış,: bir ehdüstr. haline getirmişti. Stan iard kelimesini bilhassa seç- mişti. Kararı basit ve katiydi. Pet- ölçü içinde tutmak kararındaydı. Bu tam kapitalist bir görüşün ifadesiy- di. Nitetim birkaç yıl içinde Rocke- fellerii — Amerikanın ilk milyarderi yapmayı kâfi geldi. Bundan sonra Rockefeller daha cesur, €zha hesaplı hareket etmeye başladı. Herkes bir tasfiyehane aça- bilir, herkes kendisine rakip kesile- bılırdi Mesele petrolü işlemek ol- maktan cıkmış, işlenmekte olan pet- rolün kontrolünü elinde tutmaya cev- rilmişti. Nerede bir “Pipe - Line” ya- pıliyorsa Rockefeller oranın yüzde 51 hissesine sahip oluyordu. Nerede bir petrol tasfiyehanesi kuruluyorsa, a- a Darayı veren kimse hic şüphesiz kerdisiydi. Ana petrol yollarını bir bir tutuyordu.. Öylesine bir hal gel- birlikte dünya petrolünün yüzde el- lisine yakın bir nispetinde tek söz sahibi kendisidir. Petrol mevzuunun genişliği baş- ka devlerin de meydan cıkmasını sağlamaıştır. Texas Company, Shell, Mobil Oil, Gulf Oll bunların bâzıla- rıdır. Petrol zamanla Petrolün atom reaktöründen kor- kusu yaktur. Zira kimya her gün, petrolün ana madde olarak kullanıl- dığı yenihikleri ortaya koymaktadır. Kacık Albay Drake ile Billy Am- ca petrolün sanayideki verim tespit etmişlerdir ama, ona hakiki değerini veren -clbette kendi çıkarı için- Ron- kefeller olmuştur.