31 Temmuz 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

İKTİSADI VE MALİ SAHADA 96 430 00 ton; Doğu Avrupa memleket- leri 62 milyon 130 000 ton; Meksika 10 milyon 220 000 ton. Yukarda ismi geçen büro Orta - Doğu petrol istik- şalinde Amerikan şirketleriyle İngiliz şirketleri arasında husule gelmiş olan değişikliklerden de bahsetmekte ve bu Hollanda kumpanyaları 46 800 000 ton istihsali ise n 1953 senesinde İran'daki petrol 1stıhsalmın tamamının durması üzerine Amerikan kumpanyaları Or- ta . Doğudaki 122 030 000 ton petrol istihsalinin 72 210 000 tonunu ellerinde tutmuşlardır. İngiliz . Hollanda kum- panyalarının istihsali ise 39 999 ton kadardır uzey erikada ve Kanadadaki 354 560 000 tonluk petrol istihsalinden geçen sene Amerikan kumpanyaları l 331 640 000 onu istihsa etmişlerdir. İngiliz Hollanda kum- panyalarının istihsali ise 17 690 000 tondur. Lâtin Amerikasında ise durum ir. 1953 petrol istihsali 118800000 . Bunun 92 600 000 tonu Vene- uelaya aittir Lâtin Amerika ıstıhsa- lımn 67 430 000 tonunun sahibi Am kan kumpanyalarıdır. İngiliz - Hollan— da —kumpanyalarının istihsali — ise 34 810 000 tondur. Bu vaziyet karşısında İngiliz . Hol- landa — kumpanyalarının Amerikan kumpanyalarına faik oldukları yer Uzak — Doğudur. Zira Hollanda Hin- distanındaki istihsalin büyük bir kıs- mı Hollândalılarla İngilizlerin inhisarı altındadır. Bu bölgenin geçen seneki istihsali 16 340 000 tondur. Bunun 10 760 000 tonu Hollanda . İngiliz şir- ketlerinin, 5 200 000 tonu ise Ameri- kan şirketlerinindir. Batı Avrupanın Afrika ile birlikte geçen seneki istihsa- li 3 740000 tondur. Bunun 2 220 000 tonu Batı Almanyada, 0 000 tonu Hollândada. 550 000 tonu Fransadadır. Amerikan. kumpanyalarına ait istihsal 60 000 ton. İngiliz - Hollânda şirket- lerine ait istihsal 1 590 000 tondur Anerlo . İranian petrol şırketı İran petrollerini kaybetmiş olmakta do- ayı bir nevmidiye kapılmış degıldır İngilterenin en bü yuk petrol olan 32 bin tonluk "British Sailor İngiliz denizcisi" Aadlı tanker halen Kuveyt ile İngiltere arasında seferle- rine başlamıştır. Gemi, şirketin Grain adasındakı tasfiyehanesine petrol taşı- maktad Bu tanker kumpanyası aynı derece- de muazzam altı tanker yaptırmakta- dır ve "British Sailor" bunların ilki- dir Kumpanyanın elinde — ki kum- panyanın Anglo İranian ile doğru- dan doğruya alâkası vardır — 150'de fazla tanker bulunmaktadır. ütün dünyanın geçen seneye ait B petrol istihsal rakamlarını — tetkik 20 British — Sailor Tankerlerin dev anası ettiğimiz vakit — gördüğümüz gibi A- merika Birleşik Devletleri dünya pet- rol istihsalinin üçte ikisini ellerinde tutmaktadır. Bu durumun tahlilini yap mak bir bakıma kolaydır. İkinci Ci- han Harbi Orta - Doğuyu bir dereceye kadar Fransız - İngiliz nüfuz bölgesi olmaktan çıkarmıştır. Bugün bu böl- gedeki Amerikan nüfuzu İngiliz ve Fransız nüfuzundan daha fazladır. A- merika Birleşik Devletlerinin Lâtin Amerikadaki petrol istihsalindeki fai- kiyetini ise yirminci asrın başlarında en önemli bir enerji kaynağı olarak or- taya çıkan petrolün ehemmiyetinin Amerikalılarca — diğer milletlere naza- ran daha çabuk idrâk edilmiş olmasın- dan ileri geldiği tarzında izah ediyo- ruz. Malüm olduğu üzere petrol sana- yii bir nevi kumardı umarda kazanç, mahvolma pahasınadır. Kazı- lan kuyular çok pahalıya — mal olur Şayet kazdığınız kuyulardan petrol el- e etmek mümkün olmuşsa kazanmı- şınızda Aksi halde elinizde toprak yıgınından gayrı bindenberi dünyaya en büyük sermaye ikrazında bulunan bir memleket ola- rak Amerika Birleşik Devletlerinin or- taya çıkması petrol istihsalinde bu memlekete şimdiki parlak — mevkiini ir. Dünya olaylarına, hâdisele- i ıktısadı faaliyetlerde A- yoruz da bu mevkiin gün geçtikçe A- merikalıların elinde daha da kuvvet- leneceğine inanıyoruz eçen sene İngiliz, sosyalist partisi saylavlarından Aneurin Bevann'ın seri halinde yazdığı makaleleri hatırlı- yarak denilebilir ki, Rusyayı kalıbında kurdurtan biricik kuvvet anahtar en- dustrılerde demokrasilerin üstünlüğü- dü Petrolle ilgili kısa haberler Son elli sene zarfında toprak al- tından 9 milyar ton petrol çıkarılmış- tır. Hali hazırda tesbit edilen rezerv miktarı 16 milyar tondur. Bilinmeyen, fakat tahmin edilen sahalardan ise 250 milyar tonluk bir istihsal yapılabile- cektir. okok kü Amerıkada petrol şırketlerınden, tahminen 3 milyon kişi hisse ve hak, 2 milyon kişi de maaş Veya yevmiye almaktadır. * Amerikada petrol sanayii ile işti- gal eden 34 bin şirket mevcuttur. * İkinci cihan harbini takip eden tırmalar; için senede 1000 milyon dolar sarfiyle bin mütehassıs çalıştırıl- maktadır. * Birleşik Amerikada 100 sene zar- fında makine istimalinin artış nısbetı şöyledir: 1850 de ağır işlerin B 6 1950 de ise 9© 94 ü makine tarafından görülmektedir. akakak * Amerikada otomobil, kamyon, o- tobüs ve tayyarelerle — diğer motorlar günde vasati 456 milyon litre benzin yakarlar. Buna ilâveten günde 60 mil- yon litre gazyağı, 200.000 000 litre ma- zot ve 30.000.000 litre madeniyağ sarf mislidir AKİS 31 TEMMUZ 1954