12 Haziran 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 4

YURTTA OLUP BİTENLER Bu günkü şartlar altında Meclis murakabesi kurulamaz Başvekil Menderes «Amerika ben geldim!» Başvekilin Amerika seyahati guneşlıydı. daha vardı. Burası, vaktile Hariciye vekâleti idi. Şimdi, yabancı memleketlere yardım idaresine tahsis edilmişti Bu, başvekilin Wash'ngton'daki ilk günüydü. Pazar günü Türkiyeden ha- reket etmiş, yolda Yunan devlet adam- larile mühim görüşmeler yapmış, (gö- rüşmeler, Hellenikon hava meydanının küçük binasında yapılmıştı), Napolide Fechteler ile bir başka görüşme yap- mış ve onun tayyaresile New-York'a doğru yoluna devam etmişti. Pazartesi gunu New York'taydı. Bütün yorgun- miş, hattâ Acropolis adlı Yunan gazete- sinin New-York'taki muhabirine bütün dünyada büyük alaka uyandıran bir de beyanat vermek marifetini göstermiş- ti. 2 Mayıs 1954 seçimlerinin verdiği netice "mürakabe" bakımından aydınları düşündürmektedir. D. nin ezici çoğunluğu ve C. H. P. nin milletvekili ile Mecliste edilmesi, muhalefetin millet- vekili sayısının 36 dan m sı herkesi daha ziyade seçim siste. minde değişiklik — yapmayı araştır- maya sevketmektedir. Aydınların büyük bir kısmı mü- rakabenin — sağlanmasını nisbi tem- sile gitmekte — görmektedir. Onlara göre, Millet Meclisinde nisbi temsil ile ikiyüz küsur muhalif milletvekili bulunmuş olsa mürakabe sağlanmış olurdu. Bizim kanaatimize Millet Meclisinde murakabenin ku- muhalefet milletvekili sa- ile ilgili — değildir. Gerçi memlekette verilen oylara nis- betle Mecliste milletvekillerinin tem. sil nisbeti adaletsizdir; böyle la beraber bu adaletsizlik kalksa ve milletvekili verilen oylara göre se- çilse gene hükümet mürakabe edile- göre Büyük Bu başlıca iki sebepten gelmekte- dir. Sebeplerden birisi Meclisin iç tuzugudur Bazan sayısı 30 - 40 1 bu- lan " müessesesi hüküme- ti mürakabe için değil, muayyen hâ- diselerin milletvekilleri tarafından öğrenilmesi için muştur. Bu müessese, tatbikatta muvafık, muha- lif milletvekillerinin seçme hoş gö mek ve gazetelerde fotoğ- rafları ile isimleri geçmek için kul- lanılmaktan başka işe yarama a- dir. Çok partili hayata girdikten son- ra da bu müessese işlememiştir. izce hükümetini mürakabe edil- Bmeşinin ilk şart ve imkânı, kendi Parti Meclis Gruplarında murakabe— nin saglanması le olur. Hüküm mürakabesi "otokritik-kendi kendını tenkid" yapılmadan olmaz. Bugünkü 5 Adnan Menderesin, Blair House'un penceresinden baktığı gün, salıydı. Bir saat kadar evvel Washington hava meydanına meşüs bir çehreyle inmiş, Yabancı Memleketlere Yardım İdare- cisi Harold Stassen, Hariciye vekil yardımcısı Murph ve bir müddet evvel olmak- Cemil Sait Barlas iktidardaki usule göre de bu, müm- kün değildir. Demokrat Parti Demokrat Parti Genel Hükümet Reisi, Başkanıdır. letvekili adaylarını teşkilât tesbit et- mektedir. Fakat Genel İdare Kuru- lunun yüzde yirmi aday göstermek hakkı olduğu gibi veto hakkı da mutlaktır. Sön seçimlerde gördüğü- müz gibi Genel İdare Kurulu bir kalemde teşkilât — tarafından göste- rilen bütün adaylar yerine yeni a- daylar tâyin edebilir. Genel — İdare Kurulunda da asıl söz sahibinin hü- ümet reisi olan Genel Başkan ol- duğu bir hakikattir. yet kar- şısında D. Mılletvekıllerının hü- kümeti tenkid etme imkânı yok gi- bidir. Hükümeti tenkid eden millet., vekili gelecek seçimde mılletvekıllı— ğine veda etmiş sayılmalıdır. D P. teşkilâtına dayanmayan P dar degışse ufak bir farkla diğer par- tiler için de vardır. Orada da mil- letvekili, i Genel Başkanının arzusuna göre tenkid yapmak zorun- dadır. Aksi halde teşkilât tarafından aday gösterilmemek tehlikesiyle kar- şı karşıyadır izce Meclıs mürakabesinin kurul- mılletvekılının rasmda çıkacak ihtilâfta milletin ha- kemliğine başvurabılmesıdır ister nisbi temsil, ister d teşkilata dayanmak lâzımdır. lâtsız seçım kazanmak mümkün madığ "bağımsız" dediğimiz milletvekilleri dahi aday gösterildik- leri partılere bağlıdırlar. Amerikan yâni partili ükümet ta rafından aynı kâğıda bastırılıp — yal- nız seçim hücresinde seçmen bu liste ile karşı karşıya gelinceye kadar Meclis mürakabesinin bu memleket- te kurulmasına, yerleşmesine imkân yoktur. Ankarada görüştüğü Hariciye Vekâ- letinin Yakın rafından karşılanmıştı. sının hücumuna maruz kalmış, fotog- rafcıların Amerikanın ç cukları - bütün arzularını uysallıkla AKİS, 12 HAZİRAN 1954