15 Mart 1937 Tarihli Yarım Ay Dergisi Sayfa 7

5 Göklerin Esrarını Aydınlatacak ENİ Bp“ dünyanın en büyük teleske- pu Mount Wilson rasathanesin deki 100 pusluk reflektörlü teleskop- tur, Bu reflektör gözle görülen ışık mildarınını 250,000 kere daha fazlasını toplayabilmektedir. Bu teleskopla 9000 kilometre uzakta yanan bir mumu gör“ mek kabildir. Kaliforniyanın yüksek birinin tepesine konmuş olan b kopla yapılan tetkikat bize kâinat hak- kında şimdiye kadar gayri mekşüf bir gok şeyleri öğretmiştir. Fakat daha birçok şeylerde vardır ki, bunları öğ- renebilmek için şimdiki teleskopun yüz püasluk reflektörü yetişmez, onunla tet- kike imkân yoktur. Kâinatın gittikçe te- vessü edip etmediğini anlayabilmek içir, daba büyük bir teleskopa ihtiyaç vardır. İşte bu daha büyük teleskop şimdi imal edilmekte bulunuyor. Kaliforina Teknoloji Estitüsünce imal ettirilmekte dağlarından yu teles- Yazan: Dr. EDWİN HUBBLE Kaliforniyada Mount Wilson rasathanesi müdürü > olan yeni teleskopun reflektörü 200 pusluktur. İde mevcut 100 pusluk teleskopla yapılan tetkikatta birçok şeyler öğren» diğimizi söylemiştim. Bunlardan en mühimmi şüphesiz ki « tabir olunan bulut gurupunu keştetmemiz olmuştur. Ayni Nebulaer sistemi balinde yıldızlar zamanda Mebulae'nin işık verme kud- # si Yeni teleskop bitince böyle muazzam birşey olacaktır, DUYUK TELESKG retini kısmen ölçınek mümkün olu tur. Ülmumiyet itibarile Nebulae neşten 85,000,000 dakika daha parli tır. Mebulae'yi boşluklarda ancak £& kopumuzun görebildiği mesafelere dar takip ediyoruz. Bundan sonra B lar birer benek halinde kalıyor; ve si yet büsbütün kayboluyorlar. Fakat ların gözden kayboldukları noktaj: terscniz büna ufuk diyelim « bil akla sığmaz de uzaktır. San de (350,000) kilometreye yakın bir $ atle intişar eden ziyanın bu nok varabilmesi için (500) milyon seni ihtiyaç vardır. Ne akla sığmaz birs safe değilmi ? Daha on bütün keşiflerimiz, ve bütün tetkiki miz kendi dünyamızdaki seyyareler# iki sene evveline İs temine inhisar etmekte bulunuyül u sistemin başka bir adıda "sz yolu,dur. Halbuki 100 pusluk reflek sayesinde fezadaki bugünkü rüyei biliyetimiz bir milyar defa artmi İşte bu sayede bir zamanlar sırf m olarak tetkik ettiğimiz kâinat hali daki bilgimiz de, rasata istinat « Enel bulunmuştur. Birçok Nebulagi bizden uzaklaştığını, bu itibarlı ki İinda tevessü etmekte olduğunu ediyorlar. 100 pusluk reflektörle ları rasat sayesinde bunu teyit #8 nazariyeciler kabil olamamıştır. Fakat şimdi £ edilmekte 900. pusluk reflei öyle ümit ediyoruz ki, bize bu hu daha müsbet bir şeyler öğretecektir olan kopla, şimdiki mazariyelerin hakikiğ uygun olup olmadığını tetkik eleği ceğiz. İnsan gözünden bir milyon deli ha fazla ışık toplamak kabi! iyebi olan yeni teleskopla 18,000 kilom uzakta yakılan bir mumu gör olacaktır. Bu itibarla bugün tetkik € bilmek imkânlarını elde etmiş ol muz Mebulae'nın ön defa daha vi mikyastasını yeni teleskopla di edebileceğiz demektir. T üğer sey ya,eleri t da yeni teleskopun faydaları mü tetkik bu: ll ai