23 Nisan 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8
OKONOMİK BAHİSLER öreürarn e e llğake e selasal n şemyen Piyasa Vaziyeti mma'ı_;a, ye n ni mahsul çıkmadan kyasla hububat almıyacak Piyasamız iş hacminin az ol- | betinde zarara sokmuştur. Buna masma rağmen sağlamlığını hafaza etmektedir. Alıcılar ihti ;:rı'*rırm sgarisini almak- et, yeni malı- olacağı heberle- dar, Du ha- e göre fiatlarda bir yük- bekleremez. Hakilzaten murlar Anadoluda her türlü ekine çok faideli olmuş- tur. Trakyaya gelince, oraya da eli olmuşsa da yağmurun bundan fazlası zarar verebilir. Tububat ihracatı şimdilik bir öu"—un!u'c g'—ç'n'nc':tc r. Al- kumuz çok azalımı Son günlerde İtalyaya arna satışları olmuştur. Eğer Tür! ye - İtalya ticaret nxıl:ısm:..ı - nn tatbik tarzında gumlcn miş. küller ve ihtilâtlar olmasa bu emlekte daha geniş mikyasta ihracat yapmak imkânı vardır. Filhakika 27 $ tan evvel 't:.vı:ı malla- alıcı ecnebi mukabil Belçikaya belga ile borclu olan Türk ithalâtçıları bu farkı kendi lelilerine kazan - mışlardır. k Devletler arasında yapılan ti- caret anlaşmalarına dayanan bu n'cü ticaret sisteminde bu de- valüasyon meselesine cok ehem miyet vermek, böyle bir ihtimal karşısında memleket ihracatçı - larını bir anda mahva kadar sürükliyebilecek olan bu tehli - kenin önünü almak icabeder. Fındık Piyasası Almanya ile yapılan son tica- ret anlaşmasının ilk tesirleri fın- iyasasında görülmüştür.Ma r İzi, Almanya fındıkk mah- ulütmızın yüzde yetmişinin a- Iıc'sxdu'. on hafta zarfında Alman - vaı’:ın findık talepleri artmağa hışl mıştır. Buna mukabil ye - ni mahsule kadar önümüzde ka- lan dört ay için memlekette ka- lan stok pek azdır. Tahmin edil- diğine göre fındık istihsal mımn- tavasında buzünkü stok altı ye- di bin cuval fındıktan — ibarettir. Halbuki gecen sene yalnız ni - san ayındaki ihracatımızın on bin çuvala vardığımı hatırlarcak bi n:hn sonraki dört ay için bu li stokun talepleri karşıla » ga yetmiyeceği anlaşılır. Acığa mal satmış olanların <darından faz- n bu satıcılardan hhütlerini yapama - km c-!r—m:ı satısları €t Gille: Her senâ findik mahentit İçin | etemmiyetli olan ve "S r:”'l.. - zarar ve.'mc'lm ve yalnız yağ du olarak geemiştir. Bedri GÖKNİL İran Afyonları idaresi ile gör'ü- Afyon | alyon — murahhasları şen İranlı burada ıfyan işlerini hususi o larak püzden geç'recektir. İrı RMIZI VE SİYAH KI DÖLÜM I Cir küç Verriğres, F nin en şirin ka arından ridir diye sayılsa yeridir. Sivri damları kırmızı kiremitle ör - tülü beyaz evleri, en hafif döne. meçleri bile gür kestane küme- leri ile belirmiş bir tepeciğin üs- tünde kat kat yükselir. Vaktile İspanyolların kurduğu ve şim « di harab olan surlarının bir kaç yüzkadem aşağısında Doubs ar kaplar. Dağdan kopan bir sel, Doubs'a dökülmeden ön €e Verriâğres'den geçip birçok kereste bıçkılarını harekete ge- tirir; bu kerestecilik basit sa - NDHAL ir ve Verriğres'in, n ziyade köylüye ya- inin çoğuna oldukça slar, Ama bu küci nleştiren, kereste bıç- l.ılan değildir. Verriğres, Na- poleon'un düşmesindenberi, he- men hemen bütün evlerinin yüz lerini yenileştirmiş olan genel elbolluğunu, Mulhouse bezi de- nilen renkli bez fabrikasına borç ludur. İnsan şehre girer girmez gü- rültücü ve görünüşte korkunç bir mekinenin patırdısı ile ser- sem olur, Her duşü'lennde ye- ağır çekiç, sel carkla kal'ıp cp inerler. Bunların her biri ünde bi'mem kaç bin çivi ya- parmış. Bu kocaman çekiçlerin düşeceği yere, çabucak çivi şek line giriverecek derrir parçacık larını, güzel ve teni parlak kız- STE İstikrazlar Bugünkü Fiatları ve Yıllık Gelirleri Borsada kote edilmiş, Devlet — istik. tazlarının bugünkü Hatları ve bu fi- atlara göre yıllık — yüzde hesabile gtlnluı şundandır: 1 — 1918 95 5 faizli istikrazı da. hilt lahvllâıı: İtibari kıymeti 100 T. L. olan bu tahviln yıllık — geliri $ liradır. Bu- günkü fiatı 99 göre Yyılda 95 5.12 gelir temin etmektedir. 2 — 1933 İkramiyeli Ergani istik. razı t.ıhv.lâu ; kıymeti 100 T. L. yılda $6 5.25 gelir Ayrıca yılda iki dela ik: şideleri de vardır . $ — Erzurum Sıvas istikrazı tah- vilâtr: İtibart kıymeti 100 T. L. olan bu tahvilin yıllık — geliri 7 li Bu- günkü fiatı 95 lira — olduğuna göre yılda 95 7.25 gelir getir vor . 4 — 1933 5 71/2 Türk borcu tahvilâtı 1 inci tertib: Ttbari İkrymeti $00 (r“ı'vz franmzı bugünkü fiatma göre yılda 96 10.75 gelir getirmektedir . $ — 1933 $4 7,5 Türk borcu tah- vilâtı 2 inci tertil İtibari kıymeti 500 fransız frangı yani 41.50 'T. L. olan bu tahvilin yıl İk geliri 37.S0 fra: kığı 310 T, L, di bugünkü fiatına göre yılda 94 11.50 gelir getirmektedir . 6 — 1933 ©, 7,5 Türk borcu talı vilâtı 3 Üncü tertib: İtibari keymeti S00 Fransız |h Bt yani 41.50 T. L. olan bu ta yıllık geliri 37.50 fransız frai ğe 310 T, L, dir, 25.85 V| İan bugünkü flatına göre 11.25 gelir getirmektedir . 7 — Anadolu Demiryollar dâtr 1 ve 2 inci tertib İtbart kıymeti 250 İsvicri yani 102 T. L. olan bu tah yı İrk geliri 11.2$ İsvirre (rongr karı Uğr 460 T. L. Gir. Buyr 43.60 olduğuna göre yılda ©6 10.50 gelir getirmektedir . 8 — 96 60 tediyeli Anadolu De- miryolu hisse senedi: bari k ymeti 150 İsviçre 6120 7. L. u | LİMANDA | Dün Umanımıza gelen vapurlar gunlardır: Akdenizden: Dum'upmar, Mer- maradan: Gülnihal ve Asya, Izm radeniz, İzmirden: Sakarya, Bugün İmanımıza gu vepurlar gelecektir: Monteroza büyük seykah gemi- Pireden: Helvan, t Bandırma ve Dartın, den'zden: İnobolu. Bugün smanımızdan — gidecek vapurları İzmire: Kocaeli, Karadeni- olan bu iş, Fransayı İsviçre ayıran dağlara ilk defa giren seyyahı en çok den biridir. yoîcu. caddeden g ğar eden bu güzel çi cevabı verirler: bayın, ya Yolcu, başlayıp tepenin ta ucuna ka - dar giden bu caddede biraz ol- sun vakit geçirmek isterse, çok işi olduğu ve ehemmiyeti tav- rından anlaşılan bir “zat, 1 göre- ceğinden hiç şüpheniz olmasın. O gözükür gözükmez bütü başlardan şapkalar çıkıve Saçları kırdır, üstü başı gri: Göğsünde bircok nişanların kür delâsı vardır. *h'î". gaza burunludur ve ş kılınca rehresinde bir "?'rı lük görülür: hattâ ona ilk ( fa bakan, bu yüzde, köy beledi ye reisi ağırbaşlılığı ile kırk sekiz, elli yaşındaki kimseler - de de bulunabilen şu bir soy gü ALMAN Almanya, Versay muahede nmağa başlayın şularını bir telâştır aldı. Ulutlar Kurumuna şikâ İngiltere ve İtalya bu Nihayet ku- olmak h etmeğe v"t etti. etini gazetelerde ur, Buna göre, di asal tetbirlerle beraber, rar suretinde eri mühim madde n silâhlanma- irlü müdahale ni yonluk National - So- 'i büsbütün ekonomik çod dar vaziyetler arasında bo- calayan Almanya bu karar üze- rine şüphesiz daha fazla zorluk- lar karşısmda kalacaktır. Bu münasebetle Almanyanmım ekonomi ve para vaziyetini kı- saca bir gözden geçirelim: * Socialiste'ler iine gelmeden evvel, Reichebank'ın al- zi ;;u_ılcn neğe kdll 'U-n,n ya bugün haricin yar dımına daha ziyade mühtaç bir sermayeyi ekete getiren bir med ve ce- üneder, para hem , hem de miüstakar Almanyaya emni- ça, sermayeler çeki- i gösterir. seneleri bu hâdi- lâ isbat etmekte- fiklerin Almanya- y nacağı şayi o- lür olmaz. eçirdiği buhran durdu. Almanya yeni - den kredi kazandı. 1924 de, Da- wes komitesinin Almanyaya ik- razatta bulunacağı haber verilir verilmez, ecnebi sermayesi, Al- lir. Fakat onun kzndmı be?ıen— m e ukalalıkla karışık dar kafalılık beceriksizlik ha | li, arası çok geçmeden, Paris' nüun betine gider, Nihayet mın bütün kabiliyetinin, t>mami'e alabilmek. elinden geldiği n ibaret rriğres hclcdıu: reisi M. Enat, böylesine bir adam- , Sokağı vekarlr adımlarla yeye girer ve yol- cunun gözlerinden kaybolur. Fakat yolcu, gezmesini bırak - mazsa, yüz adırm kadar ötede ol ca güzel bir evin önüne ge- lir ve bu evin yanındaki demir İröin arasından mühte - Mahre Onların Bo i versin diye ya- ir .Bu manzara yolcuya para cıkarları ha vasını, artılk onu boğmağa başlı- yan bu kötü kokulu havayı unut lar koyar. Görünüşte pek ağır zelliğin birleştiğini söyliyebi - turur, öaeili ĞNü İ el l ae * | zâhları, tica MALİ KRONİK EKONOMİSİ VE MLA R&K< manyaya doğru akmağa başla - dı. 1924 senesi nihayetinde Re - ichsbank'ın altını bir marktı. Bu mikdar 1929 a k ecnebi paraların yardımile mi madiyen yükseldi. Almanyanın gredisi günden güne artıyordu. dan, İngiltereden, Fran sadan sermayeler akın akın, ka- tar katar Almanyaya doğru yol almıştı. Fakat Almanya bir hatâ etti. Bütün bu sermayeleri mmüsmir okmayan işlerde kullandı. Stad- yumlar yaptı. Yeni belediye dai- releri yaptı. Sermayeyi tme- yen büyük binalar yaptı. Tabia- tile bunlardan hiç bir kâr alın- m:_vonl u. vaziyeti bu' çılar korkn Nıh_yct 1933 de Hıllcrcılcr ık(ı- dar mevkiini aldılar. Memleke- ti saran işsizlikle mücadele et - mek için onlar da, büyük inşaat işlerine giriştiler. Eğer memle- ket refah içinde bulunsaydı bu, doğru olabilirdi. Fakat vaziyet hiç te böyle değildi. Bütün yük- ler devletin üzerine yıkıldı. Va- ziyet nâzikti. Memlekette işsiz- i National - Soci- nen ehemmiyetli bir nokta idi. Gene nafia işleri- ler ve harb sanayii de Diğer taraftan her sene bütçe ye bir buçuk milyarlık bir boerç yükleniyordu. Bütçenin teva - | zün etmesi lâzımdı. Bu tevazün istikraz gibi bazı vasıtalarla el- | de edildi. Bu vaziyette markın altın kar şılığı zayıflaşmağa başlamıştı. Yani altın karşılığı vardı. Fakat bu karşılık, kambiyoya konulan ılcr bir kontrol sayesinde, zor- lukla tutunabiliyordu. Yeni bir ithalât rejimi kondu. Bu rejim parayı sı'ı bir çember içine aldı, Almanyaya ithal edilen mallara kargılık döviz verilmesi için bu malların Alman hududunu geç- mesi. ve fiya.larmın dünya piya sasından üstün olmaması lâzım- dı. Bunu takdir döviz köntrol dairesine aitti. Bütün bu zorluk- lar ithalâtı baltalıyordu. Diğer taraftan muhtelif çeşit marklar çıkarıldı. Almanyada a- şağı yukarı on kategori mark görüldü. Bunlar resmi markın ı.':mmda nim resmi bir şekilde sliyordu. — Meselâ bunlardan Registrmark memlekete sey- yah celbetmek icin kullanılryor- du. Hariçte yüzde otuz eksiğine satın alınan bu markı Almanya- da yüzde yüz olarak, yani resmi Yolcu bu evin, M de Renal in olduğunu öğrenir, Verriğres be- lediye reisi daha yeni bitmekte olan bu güzel, yontma taş bina yı, büyük çivi fabrikasından ka sandığı vara ile vantırmıstır. M, de Rönal'in eski bir İspanyol ailesinden olduğu söylenir: bu aile memlekette, daha ondör - düncü Lowis oraları almadan çok önce gelip yerlesmiş imiş. 1815 yılındanberi bir sanayi adamrı olduğuna utanır: 1815 te belediye reisi oldu da ondan. Kat kat Doubs kıyısıma kadar inen bu hasmetli bahçenin ayrı ayrı parcalarıma desteklik e- dan eaf hirimi duvarlar da. M de Rönal'e demir ticaretindeki —isinin mükâfatıdır. Hani Leipzig, Frankfurt, Nu- emberg gibi Almanyanın tez - areti ile tanınmıiş şe n ssvresi-An san'-i ban di hallerine bırakılmış, yine sey- ine doyulmıyan bahçe'er var dır? Fransa'da onların eşini bu- Tabileceğinizi — hiç ummayın. Franche - Comt&'de inşan ne kadar duvar yaptırır, toprağının 22 NİSAN FPAZARTLS PARALAR G MWV gee dr. 20 Haorm #4 yek Karoa lli Londra Nevyork Varis Musano Brumsel Atına Cenevre Solya Azasıerdam Prıı Varşova Evdapeşte Bükreş Lemı ad onama Hdi Stokbolm 31185 ESHAM Açdış — Kapanış İş Bankası Mü, AD 3 Aaadolu Şim. b0 ©4 » W00 Y6 Şirketihayrıye Tramvay Bomonu-Nektar Terkos Balya Reji Aslan çimenta Merkez abnkası — Semanlı Bankası ISTIKRALLARı Açılış — 10,75 &— S Türk oBrcu I n 7820 !ıı:ınl ııı. krazı dalili Şark Şın. Ç $ Hazine &2 » TAHVILAT Açılış Kapanış Btektrik ğ Tramvay Tünci Rütim Anadolu I » z Ş HE Anadolu Mümessil 43.55 43535 4340 4340 4355 4340 c et mark gibi sarfetmek mümkün - dü. Velhasıl para vaziyeti bü- yük bir karışıklık içine düştü. Bütün bu izahat gösteriyor ki Almanyanın mali ve ekonomik vaziyeti zaten pek iyi değildir. Onun için, Uluslar Kurumu - nun “emniyeti bozanlara karşı mali ve ckonomik tetbirleri tes- bit edecek,, bir komite seçmeğe karar vermesi, Almanyaya kar- şı almman diğer sıyasal tetbirle- rin en mühimmidir. lanmıq taşları ne kadar yığarsa komşularının savmısına o ka - dar hak kazanır. M. de Rönal'in uuvar döo/)m baüçeserinin herke- e aözının suyunu aktırmasının bir sebebi de, kapladık! salardan bir kaçının, ağı rınca altına alınmış — olmasıdır. Meselâ Verriğres'e g'cerken, Doubs kenarındaki garib vazi- yeti elbette gözünüze çarpan ve damının üzerinde yükselen talhı ta levhada koca koca harflerle SOREL adını gördüğünüz ke- reste bıçkısı, altı yıl önce, şim- di M. de Rönal'in bahçelerinin dördüncü seddinin yapılmakta olduğu arsada idi, Kibirine rağmen M. de Rönal katı yürekli ve inatcı bir köylü olan ihtiyar Sorel'e kaç defa vi dip geldi; bıckısını başk ir yere taşımağa razı edinciye ka- dar ona kaç, avuç dolusu altın verdi! Bıçkıyı ı-zluen ve herke- sin malı olan çaya gelince, M. de Rönal, Pariste hatırınt sayanla- (Arkası var) N. Ataç
