23 Nisan 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Bir Kanun Projesi Ka- mutaydan Geri Alındı .. .. KültürBakanının Beyanatı nmlzara 22 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) ça guııuı Ba- 1 Bay Abidin (Tan) a şu beyanatı vermiştir: h ve Coğrafya fakülteleri kurulması hak- if ettiğimi: nun projesini Kamutaydan g_eriye _ıl_dık. rada tesisini düşündü; üz Lisan işleri enstitüsü- Ulusal musikimizin ıslabı için Almanyadan z mü nas tetkikatta bulunmaktadır. rapor ine Bakanlık icab eden tedbirleri alacaktır. tedrisat meselesine gelince, bu iş Fırka grupundadır. at komisyonu dil kılavuzunu ikmalden sonra toplana- ! al: deva ktir. rat çalışmalarına devam edecektir. sidedüin 900 S ; . Yeni Kazanç Vergileri Ankara, 22 (Telefonla) — 935 bütçesinin Meclisten bir an ev- wel çıkarılm. alışılmaktadır. kabulünden evvel bütçenin tesbiti müm- ve encümeni vergi kanunlarını müzakecre enine vermiştir.Bu kanunlar,bazı maddelerden vergisi, kazanç yergisi kanunu ile serbest meslek erbabından alınacak kazanç vergisi kanunlarıdır. Bu vergilerin Meclis heyeti umumiyesinde kabulünden sonra Bütçe encümeninde bütçenin müzakeresine başlanılacaktır. En- cümende mülhak bütçelerden Hava yolları, İnhisarlar ve Devlet Demiryolları bütçeleri vardır. Devlet Demiryolları bütçesi, bu idareye ait barem lâyihası geldikten sonra müzakere oluna- caktır. o 020 mi Liselerde İmtihanlar Haziranda Ankara, 22 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Maarift Bakan- lığında yapılmakta olan toplantıda orta mekteb ve liselerin im- tihan günlerinin tesbiti ile meşgul olunmaktadır. Bu sene imti- hanların kamp zamanile müvazi gitmesi için icab eden terbirler alınmaktadır. Alelümum imtihanların Haziran iptidasında baş- Jayıp Temmuz 5 te bitmesi muhtemeldir. Maarif Bakanlığı tale- belerin imtikanlarda daha anlayışlı cevab vermeleri ve şimdiden yi hazırlanmaları için sualleri hazırlamıştır. Yakında alâkadar- lara gönderecektir. e00 Yeni Askeri Kıyafetler Nasıl? Ankara, 22. (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Ordu kıyafeti | kararnamesinde yapılacak değişiklikler Bakanlar Heyetince o- naylanmıştır. Bu değişikliklere göre muharip sınıf genceraller yacalarında angudi kırmızı çuha, muavin sıntf generaller angu- di kırmızı çuha kenarında yarım santimetre sınıf rengi çuha veya kadi nat, Askeri imamların kıyafeti diğer askeri me- olacak, yakalarındaki sıntf rengi kadife üzerinde işa- aktır. Nefer ceketlerinin arka etekleri palastka 1 kızalmamak için iki santim kadar uzun olacak, yaîtgîu devrik o'mıyarak üç santim yüksekliğinde düz yapılacak ve iki kopçalı olacaktır. Kararnamede sübaylarm yaka renkleri ve dağcı sübayların ceketlerine koyacakları işaret hakkında da kayıtlar vardır. Balkaa Ekenomi konseyi.. » Ro- men, Yugoslav murahha:ları An- karada toplantıdan çıkıyorlar Balkan Ekonomi Konseyi Toplandı Ankara, 22 (Hususi muhabiri- mizden) — Birkaç gündenberi toplantılarına devam eden Bal- kan Ekonomi konseyi bu ayım 26 sında işini bitirecektir. Mu- rahhaslar şerefine bir öğle ziya- feti verilecek ve murahhaslar memleketlerine döneceklerdir, ; , Kamutay'da Ankara, 22 (Hususi muhabi- rimiz bildi 'yor) — Kamutay bugün toplandı ve görüşülecek iş olmadığından içtima perşem- beye bırakıldı. Perşembe günü askerlik hazırlık dersi veren mu allimlerin ücretleri, bir ölüm mazbatası, geker fabrikasına bahşolunan imtiyaz ve muafi- | yetlerin bazılarının kaldırılması hakkındaki lâyiha müzakere e- | dilecektir. Yeni Silolar Yeniden 20 İstas- yonda Silo Yapılıyor Ankara, 12 (Hususi muhabi- rimiz bildiriyor) — Ziraat Ba- kanlığının yaptırdığı Konya « Sivas - Ankara ve Eskişehir bü- yük silolarile yedi ambar tama- mile faaliyete gecmiş ve satın #eliman zahire ile dolmaştur. Ba- kanlık bu sene demiryolu üstü silo yaptıracaktır. Mayısta ihale oluna- gakter, Bu gilo!2rdan bir tanesi 8000, bir tanesi 4000, bir tanesi 3000, toc buğday dlabilecektir. Bakanlık — tohumlutları Tslah Maksadile ziraf faaliyetin inki- Şafına yarayacak bir karar ver- Miştir. Bu sene silo ve ambar- darı köylülerin tolumluk buğ - dayları para almadan temizle- fecektir. K 1Ankarada : Çocuk Haftası Haftalık Program Ankara, 22 (Husust muhabi- #imiz bildiriyor) — Çocuk haf- tası programıma göre yarın sa « at dokuz buçukta bütün mektep gocukları spor sahasında topla- Hacaklardır. Toplantıda Çocuk Esirgeme Kurumu Başkant Fu- Bd ve maarif müdürü Rahmi ta- Tafımdan birer söylev söylene - Rek, çocuk haftası açılacaktır. « Bündan aanra - geçit resmine KÜÇÜK, TELGRAF HABERLERİ € Ankara, 22 (Tan) — İstanbul valisi Bay Mubiddin ÜUstündağ bu- gün Dahiliye Bakanlığında İstanbula ait işler hakkında meşgul olmuştur. © Ankara 22 (Tan) — Nafia en. cümeni Mecliste bugün toplanmış, Yüksek Mühendis mektebi kanunu. nun bazı maddelerini tadil etmiş- tir. Mektebin ler - tarafın. lan seçi bir müdür tarafından idaresinin doğru olmadığı anlaşıl- dığından mektebe baremin ikinci derecesinden 120 lira maaşla bir rektör tayin edilecektir. Bu hususta bir de talimatname hıı:rlıımıkhdn',ı' AM H © Antıara, 22 (Tan) — Ankara rincisi Çankaya fatbol takımı 23- 26 Nisanda Eskişehirde Demirepor ve Tayyare takımlariyle karşılaşa- aktır. i Ankara 22 (Tan) — Istanbul besab mütehassıslarından Bay A- gâh Mazlüm Maliye Bakanlığı kır- iye deposu müdürlüğüne tayin Sti - Tmistir. Ankara 22 (Tan) — Milli mü- ed © eadele sonelerinde Damad Ferid tarafından Ka süzban Rayali hane BnlEye ile oğlu Rifata maaş beğlanacaktır. başlanacak, Atatürk heykeli ö - nünde tezahürat yapılacaktır. Çocuk mürahhasları tazimat ve minnetlerini memleket ve şehir büyüklerine sunacaklardır. Çocuklara bir hafta parasız terbiyevi filmler gösterilecek - tir. 26 nisahda — büyük mektep çocuklarının iştirâk edeceği id- man bayramı yapılacaktır. 28 ni- sanda cemiyet binasında gürbüz çocuk müsabakası yapılacak, 29 nisanda da Sergievinde çocuk balosu verilecektir, —————. Kamutay Encümenlerinde Hariciyede Ankara, 22 (Hususi muhabiri- mizden) — Hariciye encümeni bu- günlerde ruzanamesinde bulunan Türkiye - Bulgaristan — bitaraflık, uzlaşma ve hakem muahedesile Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan Mericin her iki kıyısm- apılacak idrolik tesisatım tan- zimine ait mukaveleyi, Türkiye - Htalya Ücaret muzhedesinin uzatıl: Mmasmı görüşecektir. Müdafaada Ankara, 22 (Huzusi muhabirimiz bildiriyor) — Milli Müdafaa Encü- meni bugün top'anarak seferbar askari ihtiyaçların temini üzerinde çalışmıştır. Maliyede Ankara 22 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Maliye encümeni Ka zanç vergisinin bazı maddelerinin tadil ve serbest meslek erbabından alınacak kazanç vergisi lâyihasını müzakero ve kabul etmiştir. Tevfik Rüştü ARAS Ankara, 22 (Hususi muhabirimiz) Pariste bulunan Dış işleri Ba- kanı Tevfik Rüştü Aras birkaç güne kadar avdet edecek ve 10 Mayısta Bükreşte toplanacak Öz lan Balkan antantı konseyine iştirak etmek üzere Ramanyaya gidecektir. Oyun Yasağı Ankara, (Hususi ruubabiri- mizden) — İç Bakanlığıma ge- len malümattan Bilecik beledi- yesinin de kahvelerde oyun oy- nanmasını yasak ettiği anlaşıl- maktadır, .îaüz:nohrdı ancak satranç ve bilârdo ile- V eaalae "e KUN BU C RTİN 23 NİSA N Bu bayramın mahiyet ve kıy- setini olduğu gibi takdir ede- aimek için, ondan evvel geçen hâdiseler Üüzerinde biraz dur- mak gerektir. Malümdur ki Atatürk Tür - kün “Hukuku Beser Beyanna- mesi,, olan “Milli Misakı,, Si- vasta kaleme alarak İstanbul- daki meclis azaları vasıtasile i- lân ettirdi. (1920 senesi 28 kâ- nunusani). Bu misakın son 11 inci maddesinde ezcümle deni- liy- * ve iktisadi inkişatı- mız dairei imkâna girebilmek ve daha asri bir idarei munta - zama şeklinde tedviri umura muvaflfak olabilmek için her dev' gibi bizim de temini es- bai kişafımızda istiklâl ve serb. tamma mazhar olma- mız üssülesası hayat ve bekası- dır: Bu sebeple siyasi, adli, ma- li inkişafımıza mâni kuyuda mu- haliliz!,, Yedi sene evvel Türkün ye- ni ana yasalarının tarihçesini yazarken bu madde hakkında aynen şöyle yaşmıştım: “Milli savaşın bütün Jarı ve bi- gün kurulmus olan yeni Türk devletinin bütün temelleri bu maddeye sıkıştırılmamış mi- dır? Bugün bu amaçlar ve te - meller varlık bulmuş ve birden vaki olmuştur. Fakat o0 zaman yani 197 2) yılının baslangıcla - | rında bir avuc mücahitle, henüz | her türlü mücadele ve müdafaa | vasıtalarından mahrum — iken « İstanbuldaki hükümet düş- manlarla beraber calışırken - ve memleket her tarafta istilâya karsı uğraşırken, bu kadar yük- sek ve geniş emeller arkasın - dan kosmak alelâde düsünen ve alelâde hareket eden akıl ve zekânın işi değildir!,, Evet! O, yüksek ilhamlar ve kuvvetli, yaratıcı atılışlar ve sü- rükleyici yürüyüsler çağı idi. Fakat - dar kınları içine girip - beşer mukadderatını ve kâina - tın gidişini her günkü ufak te - fek şahsi kayguların zaviyesin- den gören betbahtlar - o atılış- ları, o yürüyüşleri anlıyamaz - lardı, takdir edemezlerdi; na- sıl ki Fransız sülâlesi ve bütün Avruna mütegallibeleri Fran- sız “Hukuku Beser Beyanna- mesi,,ni bir avuç baldırı çıplak serserilerin hezevanı pibi karsı- tadılar. Öylece Osmanlı sülâ - 'eni ve bütün galipler Türkün misakı millisi: kanun harici âsilerin bir deliliği gibi telâkki ettiler, Ve bu anlayış ve telâk- kinin neticesi olmak üzere iki ay geçmeden galipler İstarıbu- lu isgal ve birak sonra da yani nisanın 13 ünde Milli meclisi dağıttılar. Ve bazı üyelerini e- sir ederek Maltaya gönderdiler. Fakat Ankarada kutlu ocak yanmakta idi. Ve her gün daha | ziyade ateşlenmekte idi. Büyük | Önder - galiplere ve onlarla be- raber çalışan saraya - ayni yı - lın 23 nisanında ilk Büyük Mec- lisi açmakla çevap verdi. Bu ne muhtesem bir manza- ra idi bir yanda harabelerle : _şry A ÇB zofun kürel arzı devirmek için aradığı nokta! Ötekilerin dayan- dıkları yer çöktü: cebir, ıulün_ı, hırs, iştiha, tagallüp, tasallut gi- bi şeyler! Yani tâ esaslarından çürük ve mahküm şeyler! * İnsanlık bökımından iki taraf arasındaki farko kadar büyüktü ki, bize karşı gelenler arasında | bile insan kalbinden mahrum ol maya en taraf olmakta gecikm. Sonra konferans- larm birinde bize ait bir müza - kere esnasında. me'messillerden birisinin hakkımızdı | âsi şakilerdir!,, demesi üzerine Büyük Briand hemen yerinden kalkarak: — “Hayır! Biz Fransızlara gö re bunlar vatanlarını müdafaaya çalışan muhterem mücahitler- dir!,, diye haykırmadı mı? E- vet! Biz yalnız kendimizi de - gil, ayni zamanda insanlığı da müdafaa ediyorduk. İnsanlığın yegâne temeli olan hak için savaşıyorduk ve bu hakkı yal - nız harice karşı değil,dahile kar şı da müdafaa ediyortuk. Asır - lardanberi Türk mil.. —— - * hakkı esirgeyen, onu | ve milletin sırtı üzerinde met 've azemetlerini kurarak - dar zamanda ona arkasını çevi- rerek düşmanlarla birleşen ma - kamlara karşı da müdafaaya ko- yulmuştuk. Hakikatte ilk Büyük Millet Meclisinin kendi kendine top - lanması ve durmaksızın kanun - lar yapıp memleketi idare etme- sile bu makamlara tâ o günden son verilmiş oluyordu. Cümhu- riyet hakikatte o günden başla- mıştı. Ve bu fili, ameli değişik- liği ifade için, ©o zamanın ya- ratıcı fazileti — yalnız işte değil, dilde de harikalar yapıyordu. Cümhuriyetin tâ o günden açık- tan ilânı mahzurlu gözüktüği den, onun ziminen ilânını meclis kendisinin “hukuku hükümrani- ye vaziülyed,, olduğunu ifade et mekle yaptı. “Hukuku hüküm- raniye vaziülyed,,... Bu ne hay- hş bir formül! Sanki huku- ku hükümrani ortada kalmış bir şey gibi meclis onu kendisine mal ediniyor. Zaten ortada kal- mış değil midir? Padişah düş - manlar elinde esirdi, idaresini serbest kullanabilir. mi? O hal- de? O halde muattal kalan hu - kuku hükümrani kendi kendine millete, yani meclise geçer. Bun dan açık, bundan mantıki bir şey olur mu? Bu suüretle padişah kendisini düşmanlara vermekle, düşmanların elinde bir oyuncak olmakla bile, kendisini hukuku hükümraniden iskat eylemiş bu- lunuyor. Onun yerine geçen meclis, meml-, ti kayıtsız ve şartsız idareye «oyuluyor. Yani cümhuriyet kendi kendine ve filen başlamış oluyor. Fakat bu noktayı ne saray, ne Babıâli ve ne de Ankarada henüz saltanat taraftarlığını güdenler anlayabi- liyorlar. Bunlar, hâlâ da kendi- lerini hülyalara ve vehimlere kaptırıyorlar. Saltanatın geri ge leceğini ümit ediyorlar. Hal- buki yalnız onbir ay sonra ayni meclisin çıkarmış olduğu ilk ana kanunun birinci madde- cevrilmis, yolsuz, parasız. si - lâhsız ve yardımsız bir avuc ii san, bir yanda da bütün bir dün- ya ve o dünyanın haiz olduğu sonsuz silâhlar, vasıtalar ve im- kânlar! Buna akıl şaşmaz mı? Fakat bu, akıl işi miydi? Ha- yar! Bu, aklın üstüne çıkan ve akli hayranlıklara sevkeden bir ideal işi idi. Bir gün gene o ön - der demedi mi; “Memlekette yalnız bir kaya kalsa o kayanın üstüne çıkaca- ğim ve oradan müdalaa edece- gim!,, Ne mutlu o uluslara ki, ideal- lerini akıllarının üstüne çıkara- bilen evlât yetiştirebilir ve ken - disi de bu gibi heyecanlara kapılmak kabiliyetini taşır! Mu cizeleri yapan bu hallerdir. Yok sa alelâde ve hesaplı akılla yal- a1z bakkal dükkânları idare e - dilir. Türk mucizeyi yaptı ve öy le yaptı ki, bütün dünyayı hay- ranlıklara düşürdü. Onun her şeye rağmer. e yak dayadığı nok- ta hak idi. Bilmem hangi filo- si aynen diyor ki: “Hâkimiyet, bilâ kaydü şart milletindir. İdare usulü halkın mukadderatını bizzat ve bilfül idare etmesi esasına müstenit- tirl,, Artık saltanat için bir şey ka- İryor mu? Her şey açık değil mi- dir? İlk meclisin kuruluşunda bile cümhuriyet usulünün kabul edilmiş olduğu bir hakikat de - gil midir? Fakat tahakküm ve tasallut - tan zevk alanlar kolaylıkla vaz geçemiyorlar, hâlâ da ümit edi- yorlar, padişahlığın var olduğu- nu iddia edip duruyorlar. Nihayet 1923 senesinde cumhu riyetin resmen ve alenen ilânın- dan sonradır ki, bunlar, tam üç sene evvel vâki olan bu hâdise- yi olduğu gibi görebildiler! Ha- kikatteyse cümhuriyet 23 Nisan *1920 yılımda ilk Büyük Millet Meclisinin kuruluşile başlamış - tır . Bunlar | - İki telefon görüşmesi ! Iİki şeye kızarım: Boş piyan- goya, yanlış çağıran telefona. Yemekten kalkmıştım, dişle- rimi yıkıyordum. Telefon, itfa- iyeyi yangına çağırır gibi ısrar- la çalıyordu... Ağzım köpüklü, elimde fırça ile koştum. Ben — Alo!. » 'Ses — Kimsin?.. — Burhan... — Başkâtibi çağırsana! Hemen aklıma geldi.. — Peki... Aletin önünde biraz bekle « dim... Ses gene: — Alo! Çağırdın mı başkâti- bi Haber gönderdik... Bir kaç saniye sonra: Ben — Başkâtip gelmiyor. Ses — Nasıl gelmiyor?... — Ey! İşim var, gelemem de- di... Telefonu kapadım... Beraber — gözümüzün önüne getirebiliriz. O bana telefon e - *atın hiddetini ve sırası dü- başkâtiple karşılaştığı za» 1 söylediği sözleri; baş « . yemin ve kasemlerini... Bır daha siz de benim gibi ya- — Yanlış... Deyip kapadınız mı makbule geçmiyor, belki de kızıyorlar, v . İkinci telefon muhaveresi: Nisanın birinci günü olmuş - tur. İşkodra taraflarından kalm sesli bir zat. Bir arkadaşma (puvason davril) yapmak isti « yor. Bunun için de arkadaşının tanıdığı (Katina) nn telefonda taklidini yapacak. Arnavut şi - vesi ve davudi sesile: — Alo... Sen misin bre Kâ - mil! (İsim değişmiştir) — Evet!. — Bil bakalrm ben kimım? Karşıdaki lâtife olsun diye — tanıdığı halde: — Tanıyamadım... — Bre ben Katina... — Hangi Katina?.. 4 — Senin Katina bre!.. - — Ha! sen misin Katinacı - — Evet benim. — Ne istiyorsun canım! — Bugün saat dortte bekle- yesin beni Cenyoda... — Peki, peki... den... Ertesi günü bu iki ahbap kar- şılaşınca... Işkodralı zat soru « yor: — Gördüm seni — Cenyoda bekler idin dün. — Evet! Bizim Katina söz verdi de gelmedi... — Aman bre Kâmil! Ben i- dim o! Değildi Katina... Yap « tım sana bir puvason... Dünyada ne kurnaz adamlar var yahu!.. B. FELEK Ka SĞ ©Ankara, 22 (Tan) — Bükreş El- çisi Hamdullah Suphi — geldi. Bir kaç gün sonra avdel edoecektir. asın- yakında rafından kabul olunacaktır. GAnkara, 22 (Tan) — Ziraat Ba. kanlığı pirinç ve pamuklarımızın yetiştirme ve mlahı için bir lâyiha hazırlamış, Başbakanlığa vermiş - HAFTA Yarınki sayısında Harb istemeyenler... Yazan: Pe- yami Safa, Muharebe — imkânsızdır, Loyd Core. Yaşların piri bekri Mustafa Mısır kadınları: Peçe ve şapka Eski zamanda Hidreller Bale mektebinde nasıl yetişiyorlar? Sigara içmekde tehlike var mı? Buse; gözellik modelleri, ibtiyar kız ve sevgilisi (hikâye) küçük fıkra. far, roman, ğ Ahmed Ağoağlu İ — 7:5 kuruşa en dolgün gazeti Tabii ne bekliyen var... ne gı'