11 Eylül 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 14

Dönen yazılar Edebiyatın Günahı — 195 inci Sayfadan Devam — Bir faciadan sonra, bazıları bir araya gelip #bbeplerini arayıp &80- rTuğturuyorlar- Yeni bir muvazene ihtiyacı hasıl oluyor. Ve ilkönce, kazanın bütün sebeplerini tatmin- kâr, açık ve kat'i bir surette aydın- latmak icabettiğini anlamış gibi görünüyorlar, Marcel Prövost bu ankette reyi- ni kullanarak, diyorki: Yakın bir tehlikeyi göremiyen Fransız genç- liği, kafa ve vücudunun FİİL VE AKSİYONDAN UZAKLAŞTIRA- RAK, ZARİF GÖRÜNMEK heve- siyle yanıp tutuşuyordu. Bu kadar öğündükleri sporu bile ekserisi ZERAFETLERİNİ tamamlamak f- çin yapıyorlardı.. (Marcel Prövost, Fransiz zerafe- tini anlatıyor ve buna çatarken zârif üslühundan hiçbir şey feda edemiyor:) “Geçirmiş olduğumuz yirmisuih yılında, milletimizin fiili kudretle- rini körletmek cürmüyle edebiyatı itham etmek şüphesiz ki yanlış ve yersiz bir iddia olacaktır., Cevabın bu kısmındaki hakike- tın karşısında hürmetle durmak ieabeder. > Fransada, bütün bu münakaşa- lar olurken edebiyatın ahlâk üze- rindeki tesiri hiç konuşulmuyor. Ze- râfetin zirvesine çikan ve inceliğin en son raddesini bulan Franâız es- prisi, hiç bir tesir altında kalamaz. Jacguea Ohardonne:; <EKöyiümüzün şık çapasından muharririmizin lüks kalemine ka- dar Fransız olan herşey şıktır, za- riftir» diyor. b Fransız trajedisinden, mee'ul tutulan edebiyat « Mea Culpa > (Günah itirafı ) yapmıyacaktır; çgünküj bu facianın günahı ede- biyatın değil her müspet tenkidi reddeden e&prinindir. Cavit YAMAÇ 204 — Servetifünun — 2351 BACCHUS — İ97inei sahifeden Devam — Aktörün komediyen derecesinde kabiliyetli olmadığı, intibak has- saşından mahrum bulunduğudur. Bir sanatkârın, bir rolün ifade et- tiği karakterden ve temsil ettiği şahiyeti kompoze etmek için takib ettiği yollardan aktör ile komed- yeniu bassaları çıkarılır; Aktör şahsiyetin yerine geçer. Komedi- yen ise şahsiyete nüfuz etmek ve O şahsiyetin bünyesine yavaş ya- vay iglemekle işini görür. Aktör bir meslek jera eder. Tiyatro ise bir meslekten ziyade bir İhtiras, bir aşktır. Mesleğin nizamlarını tebarüz ettirmek güç- tür, ( Birkaç teknik kanunlar müs- tesna ) mesleğin kaidelerini belirt- mek imkânsızdır. Çünki : I) impi- rigue bir meslektir. 11) Komediyen kendi kendisinin enstrumanı olan bir enstrumantisttir. ( Aşağı yukarı ayni vaziyette olan yegâne gan'at- kârda şantördür.) Ii) Tiyatro etüdü mukayeseli bir ilimdir ki kollektivite mefhumundan hareket eder, (birbirine tabi üç türlü ak- tör vardır; müellif aktör, komed- yen aktör, halk aktörü. Bu üç unsur arasında vukua gelen 05- mv4e'u daima nazarı itibara alma- idir.) İV) Komedyen mesleğinin ifası daimi bir intibaktır, Diğer san'atlardan daha improvise bir san'at olan tiyatro san'atı devrin atmosferi tesirinde kalır ve moda- ya tabi olur. Verilebilen hüküm» lerin ancak,inisbi bir kıymeti ola. bilir demektir, Cahit IRGAT iv Korku Tiyatrosu — 19B inci sayfadan devem — gok kuvvetlidir. Korku Tiyatrosü- nun artistleri mimik ve mizansen inceliklerinin en usta sanatkârla- rıdır. Sahnede fiziki vasıtalardan da istifade edilir. Gayesi seyircinin üzerinde âni ve şiddetli bir tesir yapmak ve âsabı yorulan seyirci- yi normâlden üstün bir atmosfere sürükleyip bu kalabalık insan gu: rubuna hâkim olmak içindir. Bu anda bütün seyirciler, tek bir göz ve tek bir kalp hâlindedir. Korku Tiyatrosun'da ışık oyunları ön plân- da gelir. Dekorlar umumiyetle re- âlist bir esasa müstenit ise de yi- ne kendine mahsus bir hususiyet taşır. Ve umumi bir ton ahengi göze çarpar. Bu tiyatronun artist- leri makyaj sanatının on merte- besine yükselmişlerdir. Fiziki va- sıtalara istinat ediyor demekle kor- ku tiyatrosunu bir illüzyon sahne- si zannetmemelidir. Eserler tama- men edebi bir hüviyet taşır. Korku Tiyatrosunun yazıcıları Andrö De Lorde korku eseri- nin en usta yazıcılarından biridir. En meşhur eserleri: Le systöme Dr. Goudron; Pr. Piume'dür. Oscar Mötönier yine Korku Tiyatrosu re- pertuvarına 27 piyes vermiştir. Bunların her biri heroynayışta en aşağı 300-500 defa temsail edilir, Korku Tiyatrosunu kadın yazıo larından olan Henriette Charras- son ikişer üçer kişilik piyes yaza- rak kendi janrındea bir hususiyet elde etmiştir. Bir Parisli için ol- duğu kadar, bir yabancı için de Korku Tiyatrosu çok caziptir. Bir yabancı için Odâon, Comödie Fran- çalse, Opera, Opera comigue gibi çok eski bir maziye sahip olan bu tiyatroların yanındaKorku Tiyat- rosu ön plânda gelir. Sanat hayatını tetkik için Fransa'ya giden bir kimse ilkön- ce Korku Tiyatrosu'na gitmekten kendini alamaz. 1786'dan bugüne kadar Korku Tiyatrosu büyük bir alâka uyandırarak devam ediyor. Birçok yazıcıları, ileri tiyatroda korku tiyatrosunun mühim bir rol oynayacağını aık sik söylemişler- dir. Korku Tiyatrosu'na eser ve- ren başlıca yazıcılar şunlardır: Os car Möâtönier, Octave Mirbeau, Co- urteline, Yves Mirande, Tristan Bernard, H.-R. Lenormand, Geor- ges Nanteuii, Xandrof, Alfred Sa- voir, Henri Duvernois, Gyp, Max Maurey, Pierre Veber, Aurâlien Scholl, Binet-Valmer, Löo Marcöş Çlğment Vantel, Regis Gignour, Claude Farröre, Oharlen Merâ, Bd- mond S&e, Lucien Descaves, Gas- ton Leroux, Andr6 Myeho, Roger Ferdinand ve başkaları. S. Nahit BİLGA mii