30 Aralık 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 9

Mevzuumuz, bu gibi meslek! mü- teşilâtile eden zevatı doğrudan doğruya alâka- essesatın idare ve iştigal dar edecek bir mahiyettedir, binaen- aleyh bu meselenin bir kaç müteselsel makale ile teşrihine oçalışagağız. Ticaret mektepleri tedrisat pro- gramlarını tanzim ederken daima ga- yeyi göz önünde bulundurmak iktiza eder. Biz tedrisat proğramlarında bu nazariyeyi takip edecek olursak emin olmalıyız ki en kısa bir yol takip et- miş oluruz. Şimdiye kadar icra eyledi- ğimiz tedrisatımızda bazı ilim şube- lerinin diğerlerine hakim olduğu nazarı dikkatimizi ocelbetmektedir. Eğer biz buralarda yetişecek namzetlerin oyal- nız iktisat veya hususi işletme veya diğer ilim şubesinin âlimi olarak gör- mek isteyecek olursak buna muvaffak olmıyacağımız gibi gaye ve maksadı- mızı da şaşırmış ve sarp yollara sap mış oluruz. Bilhassa mesleki ilim şu- belerinin ayni derecede bir kuvvet ve ehemmiyetle tedris edilmesi lâzımdır; meselâ bu gibi mekteplerde yetişen bir namzetin hukuk hakkındaki, ikti- işletme hakkıudaki vukfu aynı derecede bir kuvveti haiz olmalıdır. Biz, mektebin ders zümreleri ara- sında başlı başına yer tutan bu ilin şubelerinin mevki ve «hemmiyetlerini tâyin ederken ayni zamanda nazari ve ameli bir gayeyi istihdaf eylemeliyiz; kendimizi aynı zamanda ticaret teknik ve organizasyonunun mümessili olarak görmeliyiz; küçük veya büyük ticaret müessesatının mahiyetini takdir ve sat veya hususi tefrik edebilecek bir uüfuzu nazara malik olmalıyız; ticaret müessesatını mahdut ve mahsür kendi başlarına tedkik derken bunların yekdiğerlerile Ticaret mekteplerinde gaye ve tedrisat pilânı meselesi olan alâka ve irtibatlarını da tekdirden âciz olmamalıyız; biz, bu ilim şubelerinin kıymet ve ehemmiyetlerini takdire ça- lişırken mesleki hayatın tatbiki saha- daki ihtiyaçatını ve bununla beraber medeni hayatın istilzam eylediği şe- raiti dalma dikkat ve teyekkuz altında bulundurmalıyız ve hedefimiz ancak bu ihtiyaçlar, bu mecburiyetler daire- sinde tahdit edilmiş olmalıdır. Acaba bizim hedefimiz tatbiki ve pedagojik noktayi nazardan ne olabilir? Biz, ne pedagojı ve nede iktisadi ilimler âlimiyiz. Biz; ne pedagoji ve ne de iktisadi ilimlerin sahasında vazı kanun rolünü oynıyabiliriz. Biz, ancak bu ilimlerin inkişaf sahasında ki tem- posuna ayak uydurmak ve bu ilimle- rin ziyası alında bizi seri bir surette isal eden muayyen yollar üzerinde yürümek mecburiye- gayemize en tindeyiz. Modern terbiye ilmi bize her şey- den evvel nasıl bir talim gayesi takip edilmesi lâzımgeldiğini gösterir, yani bizim tedrisat programı maziriyemiz için bir temel taşı mahiyetinde bulu- nur. Gayenin tayin edilmesile tedrisat programı nazariyesi ayni zamanda mevkiini zemanın pedagojik cereyan- larına arzeder; zira tedrisat terbiye gayesine isal eden yol, yani tedrisat programı gayenin kendi esas mecrasını ve programatik vazi- yetini iktisap eylemiş olur. Talim gı- yesinin intihabı, bizim, meslek mek- tebi namını verdiğimiz ve muayyen mesaimizi deranunda tatbik sahasına çıkaracağımız bir terbiye müessesesi- nin vücut bulmasına hadim olur. Dünyada esas itibarile bir insani tarbiye vardır, o da. ferdin, medeniye- tin nüfurile iktisdp eylediği müşterek teayyünile ve muntazam teşekkülü zatisidir ki bu HAYAT 9 ona objektif kıymetli muvaffakiyetle- rin istihsalini temin ve medeni hayat dahilinde yaşayabilmesi imkânını bah- şeder. Terbiyenin bu geniş tarifi da- hilinde aktif ve iltizamı bilumum ta lim mesaisinin gayesi mündemiçtir; Arzu edilen medeni hassasiyetin ote- şekkülü ye medeni teşekkülün kabili- V Bilumum talim ve terbiyede bazı muayyen kabiliyetlerini tenmiyesi esas ittihaz edilir; lâkin müşterek ve mun- tazam bir teşekkülü zati için, fikrin ve dimağın tam bir inkişafı için bu kâşi değildir. Diğer medeni mevzulara da temas etmek ve onların mahiyetini de tekik etmek iktiza eder. Ticaret mekteplerinde de bazı muayyen me- deni mevzular sahasındaki vukufumuzu tezyide çalışırken fikri teşskkülümüzün inkişafını temin eyleyen diğer mevzü- ları ihmal etmekliğimiz doğru olamaz. Şurası dikkate şayandır ki, medeni mevcudiyetin hey'eti nmumiyesi beşe- riyet üzerinde en derin tesirler icra ve beşeri gayri iradi ve gayri mahsus bir surette forme eder, lâkin buna mukabil mektebin terbiyesi iradidir : Beşere, muhitine munhasır kalan mu- ayyen bazı esaslar dairesinde bir kud- el ve muayyen bir saha dahilinde bir inkişaf kabiliyeti bahş eder. İktisadın geniş sahası dahilinde meslek mekteplerinin oynadıkları rol gayet mühimdir. Bunlar, yanı iktisadi inkişafı temin eden meslek mektepleri, medeni mevzular sahasında dalma aynı hizada mevki ahzederler; bununla beraber her birinin muhiti ve gayesi mahdut ve muayyendir; binaenaleyh bizim, ticaret meslek mektebleri namını verdiğımiz terbiye müessesesinin de nasıl bir gayeye malik olması iktüza eylediğini tayin etmekliğimiz icap eder; © İşte bu gaye; hüsvst ; işletme usulünü “ liği — ir EN TA ye şi