30 Aralık 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 7

; MMA e a ae AMD Klasik eserler: Emilia Galotti Doğumunun iki yüzüncü yıl dönü- mü münasebetile bu sütunlarda Les- sing'e hasrettiğim bir makalede, onun Alman edebiyatına tenkidi ilk getiren adam olduğunu ve bundan başka da Alman sahnesine İngiliz ve Fransız tiyatrolarının o tesirinden kurtulmuş olan ilk dram, komedi ve haileyi verdiğini söylemiş, ve bunların isimlerini zikrederek (Emilia Galotti') nin de ilk dram olduğunu anlatmış- um. Benim Alman tamamen sahnesinde ve heyhat ne çok sene evvel seyrettiğim ilk piyes te işte bu Emilia” Galottidir. Belkide bunun için, bu tema:adan aldığım umumi tesir gibi bazı sahne- lerinin coşkun heyecanını bir türlü unutmadım. O kadar ki, onu türkceye çevirmeğe bile kalkarak, sonra bunun Cemil B. gibi gavamızile bilen ehliyetlere vara- şacağını düşünmüş, müsveddelerini bir Almancayı meselâ Hasan köşeye atmış bulunuyorum. Baştan başa fazilete aşk ve hürmet taşıyan bu piyesin dikkate pek şayan bir hu- şusiyeti de, içinde adeti bir Cumhu- riyet sevdasının tutuşmasıdır. Çünkü, bütün vak'a, iradesi zaif ve ihtirasları coşgun bir hükümdarın etrafında insan- larin nakadar iğrenç veya nakadar betbaht olmağa mahkün bulundukla- rının tasviridir. Facia İtalyada, gayrı muayyen bir devirde ve muhayyel eşhas arasında geçer. Hettore OGonzaga, Guastalla isminde ufacık bir prensliğin genç, cazibeli ve çapkın hükümdarıdır. Son zamanlara kadar Köntes Örsina ismin- de bir metresi bulunduğu halde, sonra bir gün Emilia Galowi isminde asil lâkin fakir bir Kıza tesadüf etmiş ve görür görmez kendisine karşı çılğın bir arzu duymuştur. Emilia, Odoardo Galotti isminde ve faziletine hudut tasavvuru kabil olmıyan bir adamın kızıdır. Bu adam, geçirdiği hayatı sefihaneden dolayı prensten mütenef- lirdir ve şehirden uzak bir mülkünde yaşar. Lâkin, benim pek kavulüne mey- yal bulunmadığım bir zaaf göstererek, zevcesi Claudia'nın arzusunu dinlemiş, Emilia'nın şehir terbiyesi görmesi için karısile prensin baziçe olan şehirde bırakmıştır. kızını zevklerine İlk perde açıldığı anda arzuhaller okumaktan sıkıldığını imzası gözüne ilişir ilişmez heyecanını gördüğümüz Hettore Gonzaga'nın ne hafif ve her an değişen haveslerine aşk ismini adam olduğunu da anlarız. Lessingin ve bir Emilia vermekle ne melül bir resim san'ati hakkında bazı fikirlerini de ağzından dinlediğimiz bir ressam, ona Kontesin tarafından sipariş edilen portresini takdim edince, prens bu siparişi bile güç hatırlayacaktır. Bir dakika sonra vak'a artık başlar. Prensin Marinelli ismindeki nedimi hası gelir ve kendisine şehrin dediko- dularını haber verirken, Emilia Galotti- nin Kont Appiani isminde bir gençle evleneceğini bildirir. İzdivaç hemen bu gün olacak ve yeni zevç ve zevce derhal şimali İtalyaya, yani prensin küçük mülkünden çok uzaklara gide- ceklerdir. Haber prensi betbaht eder, fakat çaresiz kabul edecek ve, zaten biliyoruz, nasıl olsa unutacaktır. Fakat, böyle olunca dram olmayacağı gibi Lessing'de ediplerin prenslerden ihsanlar bekledikleri o devirde Hettore'yi büs- bütün muzlim ve korkunç etmeğe cesaret edemeyerek onu mağlubiyete razı gösterdikten sonra, Cumhuriyete HAYAT,7. aşkı feveran ederek Marinelli'yi en kor- kunç bir melodram aktörü şeklinde mey- dana atar. O, prensin günahlarına hizmet srzusunda ve zaten nefret ettiği Appia- niyi mutlaka betbaht etmek ihtiyacın- dadır. Ve bir lahza içinde bütün bir plan kurarak, bir çoçuk saydığı prensi ürkütmeyecek kısımlarını da kendisine kabul ettirir. İkinci perdede Galotrilerin evinde- yiz. Eimlia'nın annesi ve babesile tanışırız. Az sonra babası müthiş bir heyecan içinde halde Emilia gelir. Prens şimdi kili- sede ona raslamış ve bin bir muvaffak maceranın verdiği ve cerbeze ile aşkını söylemiştir. Bunun hikâyesi bitince, Appiani'yi görürüz. Bir sast sonra sevğilisi bütün bir hayat için zevcesi olacaktır da, kendisi hikmetini ve illetini bilmediği bir sıkıntı içindedir Bu esnada, prensin mabeyincisi Marki Marinelli'nin gelmiş olduğu haberini verirler. Dudaklarında en nazik dost tebessümile, o prens namına gelmiştir. Prens Ma sa dukasının kızını istemeğe karar vermiş ve Appiani'yi prensesin desti izdivacını talep için sefir olarak göndermeği münasip bulmuştur. He- cür'et men bugün hareket icap etmekte ve prens kendisini Dosu'a kasrında bek- lemekte, yani derhal hareket icap etti- ginden izdivacın avdete talikide tabii bulunmaktadır. Hemen şüphe içinde kalan Appiani bu vazifeyi reddeder, O zaten Hettorenin teb'asından da değildir ve bir an evvel bu mülevves mülkünden uzaklaşacaktır. Üçüncü perdede Dosalo kasrın- dayız. Prens, kontun sefaretle uzak- laştırılarak bu esnadada nişanlısının iğfal edilmesi planının muvaffakiyetle