15 Ağustos 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 4

mii e lim Yeni temayüller HAYAT, 4 Amerika darülfünun ve Müzeleri Amerika'lilar Newyork'ta üç haf- ta kaldıktan sonra (Cemahirimüttelika hakkında bir kitap yazmağa kendini mecbur zanneden ecnebilerle istihza etmekten o zevkalırlar . Amerika'da üç haftadan ziyade kaldım ve New- yark'tan başka yerleri de gördüm, çünkü Bahrımuhiti o Adasiden (o Bahrımuhiti “Kebire kadar Amerika kıtasinın bir tarafından Ogitüp öbür tarafından çıktım: öyle olmakla beraber yalnız yarı görebildiğim bir çok şeylerden bahsetmekle Amerikalı dostlarımı te- bessüm ettireceğimden korkarım. burada ne (borçlar meselesinden, one Lindbeghin kah- ramanca uçuşundan ne bizden gör düğü hüsnü kabulden, gerek Cema: hiri müttefikada ve gerek Kanada'da temamiyle Fransiz olan köy ve sair yerler isimlerinin eski PFransava âit olmak üzere (o uyandırdıkları hatira- lardan, ve içki memnuiyeti ve yahut Cemahirimüttefika'nın bahri siyasetin» den, ne Cinevre konferansından balır sedecek (odeğilim. Hatta Netwyork, Chicogo, Cleveland v.s. gibi şehir- lerde sky -scropers denilen harikulâ- de yüksek binalar yeni eşkâlitmime- tiye sayesinde hiçte İntizat olunme- yan bir Zatalet kespetmiş oliftalari ha fağmen Amerika şehirlerinin bir kaç senedenberi hayli değiştriş olatı hârlet #hanzdrasindan bile balisetitte: ye: Bim, Fakat Amerika'da geçen alti aylık iiüddeti ikametim eshasitidi bir Çok darülfünunlar gördüm ve bir şok inü- zeler gesdim. İşte burada büinlardan Onun için Paris'in Sorbonne Darliliünunun namdar müderrisle- rinden M. Charles Diehi son defa Amerika'ya icra eylemiş olduğu seyahat neticesinde bu memleketin irlan müesseseleri hakkındaki intibalarını neşretti. Bunda pek kıymetli malümat mevcut olduğundan lisanımıza nakliyle karilerimizin nazarı ittilama ar- zını faideli addettim. Vahit bahsetmek isterim, çünkü bunu âz çok salahiyerle yazabileceğim gini. bu izahatımda da bugünkü Amerika nin irlan ve sanat hayatı nokta nazarından (belkide faideden pek hâli görünmeyecek yeni temayülat veya hadisat müşahede olunabilecek- tir, Şanlı en eski müessese Havard — Ve yahut talebenin şarkılarında muhabbet ve şefkatle dedikleri gibi - Fair Havrad, old Har- vard - Amerika darüllününi onın en eskisi ve şüphesiz en sonuncusudur. Tesisinin kıdeminden ve tedrisatının kıymetinden dulayı haiz olduğu nü- fuz ve itibar hasebiyle, Cemahiri müttefika'nın her tarafından gelen talebesinin adedi cihetiyle, ve bu cesim ( cümhuriyetin muhtelif aksa- mından alınan müderrislerinin tarzı intihabı itibariyle birazda milli Da- rülfünün halini almaktadır. İşte bu sebepledir ki o bugünkü OAm:rika'da maarif hususunda müşahede Olunan fikir ve temayülâti digerlerindn zi- yade temsil etmektedir. Burada ya- pılan şey müdekkiklerin na arindı hususi bir ehemmiyeti haizdir, ve derhil ilâve edelim ki oldukça yeni şeyler yapılmaktadır. Bundan on beş sene evel Havardda bir misafir olmuştum. Her mettilekette ohbeş setielik bir müd et derin tw avvtilat hüsüle getirir bu “hek baika yerlerden daha ziyade, Attie- tika hakkinda doğtudür, hitle bilhes- a bü seheler Zarlırda İlarbiri deh: şerli bührani da vukua gelmiş olürsas. wi Mevkii ve harici manzarası ci- hetiyle şüphesiz Hlavard Amerika'nın sair odarülfünunlarındaki zarafet ve letaferi haiz değildir. Princeton darüllünunun o gotik tarzındaki bina Oove manasürlariyle o güzel o Cambridge ve OÖxlomd kolejlerini hatırlatır; geniş yolları ve yeşilli.ler içi de ki parkları ile ette- fını kuşatan kırlar kıyas kabul ev mez bir ihtişamı daizdir. Berrak şellâ- lelerin inkıtasiz mekte olduğu iki derin hendek arı- sında bir dağ üzerine oturan Cornel şeffaf ve mâivi suları havi büyük göllerle muhar olan Madison, romen tarzındaki kilisesi ve Floransa üslü bundaki manastırları ile Stanford ga yet bedi, ve cazip manzaralar arz& derler; lâkin Madison, Cornell, Prin- ceton, Stanford ehemmiyeti ikinci de- recede olan şehirler dahilinde tesis edilmiş oldukları çin bunlara hemen de köy darülfünunları deyeceğim g& liyor. Havard ise yüzbinden ziyade nüfusu olan Cambridge şehri dahilin- dedir, ve Boston gibi azim bir bel deye de bir kaç dakikâlık mesafede dir. Yalnız bu husus ona ayrica bi yaş Ve hâl vermektedir. Diğer tarak tan Darülfünun eski esasını teşkil eden ve bir çoğu XVI ci asrın sonundan veya XİX cının ilk nisiin din kaliia olan bin İatın tarzı mimik sisi urhütniyetle orta derecede olduğu #ibi, büyük bir metdivenle; ve fazis iftehiabeti haiz yüksek metünları hivi imuazzâtti revak ile mücehhez olan yeni kütüphanenin muhteşem VW fıskiyeler teşkil: et MMA