15 Ağustos 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 14

Fen bahisleri Zehirli gazlar Harbi istimal unsurları, sahalarında Kimyevi üumumide harp harp edilen kimyevi maddeler, hava ile mahlut bulunduğu ve uzaklarda ol- duğu zaman bile kendi kuvvetlerini muhafaza eden ve havatta bulunan her hangi bir uzvun bozulmasını in- taç eden maddelerdir ki, muhnik ve zehirli harp gazları tesmiye olunur. Son muharebede mühim olarak hava toplarında ve infilâklı mermilerde muhnik gazlar mayi ve ya sulp balin- bulunurdu. Bu mermiler patladığı zaman, sulp de olarak doldurulmüş olanlar, ufak zerreler ve ya sis man- zarası halinde, bilahara dumana inkı- lâp ederek hava ile mahlut bulunduk- tan sonra, duşman önüne büyük bir hail çekiyorlardı. Sulplerin, mayi ha- lind- bulunan gazlardan farkı budur. Sinntetrachloid, ehlorsulfonsaure, Sehve- feltrixyd, ve bunlardan başka infilâk edici gazlar da vardır. Bunların tesir- leri muhtelif derecededir. Bazıları az tehlikeli ve bazıları çok tehlikelidir. Takribi olarak elli harp maddeleri vardır ki on tanesi doğru muhtelif cephelerde istimal edilmiştir. tane kimvevi Harbi umuminin nihayelerine Bu harp unsurlarının hakiki tesiri ne- dir? Bu tesiri yapan üç mühim mad- dedir 7 — Her unsurun, harpte zehir evsafı ve ziyan derecesi, “ Şiddeli harp gazlarını, tesr İtibari ile, dört kısma ayırırız: I — Göz yaşları husule getiren gazlar, 2 - Cigeleri harap eden gazlar, 2 — Mahlut haada tesi- rinin devamı, 3 — Havayi sahası. nesimideki Bunların fizyoloji noktai dan insanlar ve hayvanlar nazarın- üzerine olan teşiri iki kısma ayrılır: 7 — Gıcık veren unsur. 2 — Zehirleyen unsur. Askerlik noktal nuzarından kimyevi harp vasi: taları di.e telikki olunur; Bu gaz, te- Gıcık veren unsur — nelfüs edenleri harp harici mecbur ettiği gibi, yaralanan sanı da ölüme mahküm eder. Onlar- dan bir tanesi Halliyeti brom eteri (terkibi, CH Br COOCH ) dir. 2 25 etmeğe bir in- Umumiyetle Çünkü edilecek bile olsa Zehirli cisimler. — hepsi tehlikeli zehirlerdendir. gayet az tenellüs uzviyeti muattal bir hale sokarak ölüm- le neticelendirirler. Profesor, F. Haber, beşinci konfe- ransında söylediği gibi Halliyeti brom eterın, Hamızı Kiyanos mâya nazaran şiddetli bir zehir odeğilsede #ihayata, cebri acı bi gözlerinden yaş © eçsamı r tarzda, burnun par- çalayıncaya Kadar ağzında (oöksüre öksüre kan tükürttüüğü için gaz mas- kelerini takmakta acele ederler. Fakat bu hiç bir fade vermez. Çünkü ak- sırık, öksürük tevali eder; ya sahsi ve zehirleyen harbi derecede süratla terketmeğe ve ya kâli kokla- dıktan sonra ölmeğe mecbur olur. Ha- eczayı Mmuharrişeyi mızı Kiyenosmayı teneffüs eden Şahıs ise hiç bir vakit zahmete duçar ol kolavlıkla bu tenelfüş eder ve az bir zaman sonra Halliyet mıntakaya ithal maksızın gayet zehir ebediyete kavuşur. brom tehlikeli etmiş, fakat çok tehlikeli olan eczayı daha demiştir. Bunlardan başka zehirli harp eterinin a7 semmiyeden felâketengizdir gazları vardır ki, bunlar da şiddetleri itibarile 4 dereceye ayrılır : 7 — Göz yaşları husule getiren gazlar. 2 — Ciğerleri tehlikeye koyan ve bataetle zehirleyen e — Hamızı Kiyenosma ve Dre) — Arsinikli gazlar. i — Göz yaşlarını hu sule getiren gazlar. bunlar bizzat göz tabaka üzerine icrayı tesir ederek (mütemadi göz yaşları ve muvakkat görlük husule getirir. Fakat asabı basarı ile tabakai şebekiye üzerinde hiç bir tehlike husule getirmez. Göz yaşlarını husule getiren gaz” lar, Brombenzyleyanid, ve, Chlorazet- tophenondür. havada; litrede 0,0004 Surelle