20 Haziran 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 2

ayi 14 .galtnotlar Bundan on yedi sene evvel eski bir mecmuada, Kırım hanla- rından Dördüncü Melmet Giray © namına mukayyet olarak hece i: vezniyle yazılmış bir manzume E bulmuştum. adam, manzumenin başında onun © Mehmet ait olduğunu — bilhassa tasrih ediyordu. Milli © Telebbü” ler? in ilk sayısında Âşık ve tekâmülü Mecmuayı yazan Giray'a iğ larsamın menşe “ adlı mekalemde bu manzumeden “ bahs ve hatt ilk kit'asını neşret- , miştim (S517-18 notlar kisminde). © Muahharen bazı mecmualarda daha “tesadüf ettiğim bu güzel manzu- “me şudur: : Bu dehrin haline eyledim nazar “Her biri bir derde giriftar vee Kemale erince har ile gülz Bülbülün adeti ahüzar ALE Be Mn ol eğerkim gedâ r borcunu vaktinide edâ Kimini setaya düşürdü hudâ Kiminin kısmeti zehri mar ancak Yeter olmadınmı ey dili âkil Oldu olanlara intizar ancak Kimi mail olmuş mali dünyaya Kimi ik e hakisar ancak Aşkı ilâhiden alıgör sebak Arif ol dünyaya ibretile bak — İşiten yaranlar dediler elhak Kümil'in bu sözü yadigâr ancak XVilinci asır sazşairlerinden KÂMİL Gördüğüm üç ayrı mecmuanın Kâmil olarak, birinde de Kâmili olarak ikisinde şairin mahlası mukayyettir. Demek oluyor ki Dördüncü Murat Giray'ın mah- lası Kâmil veya Kamili'dir. Saz- şairlerinin, mahlaslarının sonuna, bâzı omanzumelerinde - şüphesiz vezin zarureiyle - nisbet yâsı ilâve etmeleri daima görüldüğü için, bunun o kadar «ehemmiyeti voktur. Mehmet Giray'ın hayatı ve şahsiyeti hakkında kâfi derecede malümata malikiz: İptidâ 1642 den 1644e ikinci defa 1054 den 1665 senesine kadar Kırım han: lığında bulunan Mehmet Giray bin Selâmet Giray, hanlıktan azli üzerine maiyyetiyle beraber Dağıstan taraf- larına iltica etmiş ve 1074 de orada vefat eylemiştir. Siyasi ve askeri » hayatı hakkında Essebusseyyar, Gülbüni Hünân gibi Kırım ta- ile Silâhdar Tarihi'nde Evliya Çelebi onun hanlığı zemanında Kırım'a rihleri malümat vardır. geldiği gibi, Dağıstan seyahati; - dede hanın yanında bulunduğun” dan, seksen yaşında vefat eden bu ihtiyar hükümdarı pek iyi tasvir etmektedir. Gerek diğer men'baların ge- — 58 — Kırım Hanı Dördüncü Mehmet Giray rek Evliya Çelebi'nin ifadeleri, Mehmet Giray'ın şiir ile iştigali olduğunu Oo sarahaten anlatiyor: Evliya Çelebi onun «Hani» mah- lasiyle şiir yazdığını, divan tertip ettiğini, ve Çagatay lehçesiyle beliğ manzumeleri olduğunu söylediği gibi (Seyahatname, C 7. S 605), Gülbüni «Arif» mahlasiyle bâzı ve “Türk mevcut isele, tahrire şayan olma- Hânân müellifi de ilahileri vezniyle bâzı şiirleri dığını kaydediyor. Bahsettiği her şair hakkında daima çok mübala- galı medihler ibzal eden, bilhassa lutfu gördüğü karşı çok sitayişkâr davranan Ev- ikramını ricale liya'nın medihlerine daima inan- mak doğru değildir. Gülbüni Hâ- klasik tarzda güzel şiirler yazan Gazi Gi- nân'ın ifadesine gelince, ray gibi, Resmi gibi Kırım'ın şair hukümdarları için haklı sitayişler Mehmet Gi- ray'ın şiirlerini nakle bile lâyık yağdıran müellifin, görmemesi, onların hece vezniyle ve halk şiirleri tarzında yazılmış olmasın'landır. Yalnız burada halli icap eden bir nokta vardır: Mehmet Giray” ın «Kâmil» yahut <«Kâmilis mah- lasını kullandığı eserleriyle ma- lümdür. Nasıl oluyorda Gülbüni Zeze Mey ire