20 Haziran 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Istanbül, -YOUNG PLÂNI Bir kaç gün evel Pariste im- edilen ve Young pılânı adını N tamirat teklifnamesi Avfu P tarihi siyasetinde yeni bir in mukaddemesini teşkil e- Hek derecede büyük bir ehem- İyeti haizdir. 1924 Daves p - dir Lokarno siyasetinin başlan G olduğu gibi Young pılanı A yeni ve cihanşümul siyaset İküsat kombinezonlarına ze- İi hazırlayacak mahiyettedir. “han harbinin sebebiyet verdi- afetlerden en büyüğü ve en Birlisi iktisadi ve mali buhran- Ü. Young p lanı Dr. Schaht' dediği gibi harbin mali nok- P nazardan tasfiyesini istihtaf Mektedir. Malf tasfiye olma- Ca siyasi ve manevi tasfiyele- İmkân yoktür. İşte Young p- d mali tasfiye ile diğerlerine " açmış bulunmaktadır. Glht;en Eylül zarfında Cinev- e Cemiyeti Akvam içtimaları Pasında teşkili , kararlaştırıl- $8 olan mütehassıslar komitesi İ3y çalıştıktan sonra komita İinin namına izafe edilen ta- at plânını vücuda getirmiş- * Mütehassısların bu p lanı di tasdik edilmek üzre Al- lya, Belçika, İngiltere, A- Mika, Fransa, İtalya ve Japon İhükümetlerine arzedilmiştir. Warca mesaisinin ve binbir tür binezonların mahsulü o- W alâkadar devletlerin müte- HSslarınca müttefikan kabule ân görülen Young p danının lerce de tasvip ve tas- tdileceğine şüphe yoktur. Aı'l!anyadıı bir kısım efkârı İhiniye ve bilhassa Nasyona- “€r yeni tarzı tesviyenin aley | İt bulunmakta iseler de Dr, Ük ht'in imzasını taşıyan ve (| Mal Almanya için hali hazır- (& müsait görülen bu p lanın slan hükümetince de kabul ğ Seği tahmin olunabilir. Bu Üh Ede Young p lanını şimdi- İŞibir emri vaki addetmek pek Ştaıı değildir. Okçüng pılanı Almanyanın ta (ht borçlarını bir Eylül 1929 | hihden başlamak ve 31 Mart Ü, Senesinde bitirmek üzre y &Site raptetmiştir. Bu tak- “ biri 37, diğeri de 22 sene- üzre iki devreye ayrıl- dr. Almanyanın bu devreler İ da ödeyeceği taksitlerin İKt 116 milyar altın marka | ' adır. Yüzde 5 1/2 hesa Telgraf adresi : Istanbul, Milliyet Gazete ve matbaaya ait hususlar için iy Müddeti geçen nushalar 10 kuruştur. Gelen evrak geri verilmez. S - Nashası perşembe20haziran 1929 İdarehane: Ankara caddesi; No 100 Telefon numaraları: Istanbul, 3911—3919—8913 ıiıiefc Ha gao calaserrreüri Sülret macb'uasua 4neti. Sene No 1 MK Abone ve Ilan Ücretleri Gazetemirzde çikan yazıların hukuku mahfuzdür Abone. şartları İlan tarifesi 6nci Sahifede Santim! Snci Türk tacirlerinin en ziyade müşkülâta uğradıkları ve oradaki mallarının haczaltına aldırdıkları bildirilen Ödesa limanına ait bir hatıra: Hamidiye Odesada ——— — Busların ficarel olamıza geval Bursadan gönderilen deriler yüya eenebi malı olduğu Gihelle kahul edilmeleri imkânı kal'iyen yokmuş... Bir dacirimiz birinci Tcarel mahkemesine müracaatla derilerin ehli hihrese Tekkikini ve zarara ziyan verilmesini dava etli Ruslar hat'i cevaplarıni bildirdiler Rusynya ihracat işleri, dün Odesadan geri gönderilen deriler hakkında Ruslar tarafından yapılan kat't tebligat üzerine tamamen içinden çıkılması müşkül ve karışık bir hale gelmiştir, Rus ticaret mümessilliği, iade olunan derilerin Türk malı olmadığı tespit edildiği için kabul edilmediğini ve bunların yerine Türkiye derisi sevkedildiği takdirde Rusyaya Iİhracına müsaade olunacağını bildirmiştir. icaret müdiriyeti, derhal bu vaziyeti telgrafla İktısat vekâletine arzetmiş ve bu mesele ile alâkadar olan Istanbul ticaret odasını da Rusların cevabından haberdar etmiştir. Bütün müşkilât Rüsların menşe şehadetname- lerini tanımayarak malları tekrar muayene etmelerinden çıkıyor ——— ...0—— Bütün bepleri ne? "I"lcıreı odası, bütün ihtilâfın, deri meselesinde — Rusların, — ticaret müahedesine riayet etmiyerek, Türk menşe şehadetnamesile — gönderilen malları tekrar muayene etmelerinden çıktığı (kanaatındadır. Oda, yeni vaziyet karşısında na- sıl bir muamele yapmak lâzımgel- diğini vekâletten istizan etmiştir, Oda erkânı ne diyor Y h “ taksitlerin ana sermay Ü Milyar altın marktır. Bu O *Tdan 19 milyar altın mar- B sğnın hissesine düşmek- h &, bununla Fransa mütte- ve tamirat masraflarını Mnen kapatacaktır. Yeni göre Almanya borçlarını h badan ödiyecektir: Biri N şimendiferleri, diğeri de 1 imperatorluk bütçesi. h P lanımın tesis ettiği âynı İt * sistemi Young p lanın- h Eismen kabul - edilmiştir. VÜM S Planmın vücuda getirdi ÜM, Tyük yenilik beynelmilel | iyeğ bankasıdır. Pılân had | .'. tediye, mahsup, ha- a Te gibi her şeyden e- VDiy, | Mahiyetteki muamelâ- Ükgitta etmekle mükellef p, € tesisine lüzum görül- 4 © Bankaların başlıca va- h Üksitlerin tahsil idaresi “Akhlar arasında taksimi- €n Çi * Mea bazı noktalarına işa- (,H Young p'lanının | Kiha, tesiri Ren havzasının ) it!!ıhür edecektir. Al- A hıı: Fransa arasında en Masa) SIban başı teşkil eden “Üih, Tin hüsnü suretle hal hg, ” Sihan sulhu noktai A Yap,, Cü itibarla Young pi | » tamirat meselesi iş’e Ş Yan devletlere değil, aç Set dünyasına geniş — &ldıracak mahiyette- olan borçlarını ödeye-| Oda erkânından bir zat bu hu- susta bir muharririmize demiştir ki: — Rusların, gönderdiğimiz deri- lerin bir kısmının ecnebi malı oldu- gann iddia etmeleri doğru değildir. Oda bu malları muayene eden muhammin heyetlerinin hata etme- diği kanaatindedir, Zaten evelce tetkikat a fark kal ş ve yerli derileri. ecnebi mallarından tefrik edilmez — hale gelmiştir. Ruslar, Arkos şirketinin sevketti- ği mallar için teshilât gösterdikleri halde doğrudan doğruya Türklerin götürdükleri malları kabul etmiyerek serbest ticarete imkân bırakmıyorlar Rusyoya ihracat filen durdu Rusya ile Ihracatımız tamamen inkıtaa uğramakla beraber bazı mad- deler üzerinde ihracat filen durmuş- 'tur., derileri geri gönderilen tüccardan Mehmet Eşref Bey, dün Birinci Ti- earet mahk ) Ü la Rus- ALİYE HANIM “Mm. Mannik - beni baritbirsurette karşı- ladı, bundan mugber oldum, ve...., Aliye Hm. Mm. Mannik M. Kirkor M. Herant hadiseyi nasıl anla- tıyorlar? —— Herant Efendi: Kızımın haya- tının tehlikede olmasından korkuyorum..,, diyor. Aliye Hanım Herant -efendinin kızı Madam Manniği tabanca ile cerheden Şakir paşanın - kızı ve İzzzet Melih be- yin baldızı Aliye hanım hakkındaki tahkikât mühim bir safhaya da- hil olmuştur.Üs- |j küdar Çinili polis merkezi cerh ha- kkındaki — tahki- kâtını ikmal e- derek — Üsküdar müddei umumi- liğine tevdi — et- müddei umumisi M., Berker miştir. Üsküdar Suat bey bir muharririmize bü hadi- se hakkında bir şey söyleyemiye! ğini tahkikatın devam etmekte oldu- | gunu söylemiştir. İMabadi dördüneti sahifada) Mektepliler Müsabakası —— — — Haftanın en müh haberi nedir?.. : Müsabaka- t sında Z. inci haftanın birla- ciliğini kazanan lebâlerin felni” lar aleyhine dava açmıştır. Bir tactrin davası Meh Şerei Bey, Odi ia- de edilen derilerin Türk malı olup r şüpheli olan malların ihracına mü- saade etmemiştir. Meselenin mahiyeti “Şimdi iş ticari mahiyetten çıkarak hükümetin muahedeyi tatbik ettirmesi meselesi olmuştur. Buünün için neticeye İntizaren bitaraf kalmağı tercih ediyoruz. Rus- larla asıl ihtilâf hangi malların yerli addedileceği hususundadır. Ticaret odası hariçten gelen mallar arasında burada işlenen derileri yerli addediyor. Ruslar nicin !“’""2'"? Rusların yanılmasına sebep olan cihet Avrupa malları ile Türkiye ma- Harı arasında fark olduğuna zahip olmalarıdır. Halbuki Türk dericiliği terakki ettiği için ortada böyle bir B pitini ve bu müşkülât yüzünden vukubulan zarar ve ziyanın Ruslara tazmin ettirilmesini İstemektedir. Mumaileyh dün şu malümatı vermiştir.; — Ruslar, ( 30 ) Kânunusanide gönderdiğimiz derileri ancak şimdi geri göndermişlerdir. Ticaret odası tarafından verilen menşe şahadetna- mesine rağmen bunların yerine başka mal vermek hukukumuza bir tecavüz mahiyetinde — olduğu için - kat'iyen varit olamaz. Biz, Rus mallarına verilen serbestiden mütekabilen isti- fade için Ankaraya müracaat ettik. İktisat Vekili Bey, bu mesele ile ehemmiyetli surette meşgul olacağını beyan etti.., Kıbrısta yeni harfler Kıbrıs maarif müfettişi İbra- him Hakkı Bey Türkiye mek- tepleri hakkında tetkikatta bu- lunmak ve maarif hareketile temâs etmek için memleketlmize Elnlşdr. İbrahim Hakkı Bey irne ve Bursayada seyahat- aparak bu — şehirlerdeki öEKtöpleri ziyaret lştir. I- tanbuldan Ankaraya gidecek ve maarif erkânıyle temas edecek- tir. İbrahim Hakkı Bey, Kıbrısta mekteplerin yeni harfler ile ted- risata başladığını, Kıbrıs mek- teplerinde tedrisatın Türkiye mekteplerinde hemahenk oldu- ğunu ve bunun devam edeceği- ni bir ııhınlriıılu sbyl:ııılşür » İstasyonuna teşrifleri rica olunur. Palih - Bdirmekapı İramvayı Şehremanetinden: Fatih, Edirne kapı bulvarıyle' tramvay hattının resmi küşadı Haziranın yirminci Perşembe günü saat beş buçukta yapılacaktır. Istanbulda bulunan meb'usanı kiram ile meclisi umumi vilâyet ve cemiyeti umumiyei be- lediye azayı muhteremesi ailele riyle beraber davetli olduklarından henüz davetnamesini almamış olan zevatın bu ilânı davet mukabilin- de telâkki ederek Fatih tramvay lerini “v: neti- - - Sğiştik. Tikci hafitada Darlilş- şefaka lisesin- den 856 Halit Bey en mübim haberi seçmek ğ ve yazmakta ikinciliği ka- Halit Bey zanmıştı. Halit Bey 'dün 7 lira olan ikincilik ikramiyesini gaze- temizden almıştır. Bu gün de kendisinin bir resmini derce- diyoruz. Her hafta - birinciden altıncıya kadar mükâlat kaza- nan beylerin resimlerini de derce- deceğiz. 8 inci'hafta 8 inci haftanın en mühim haberi nedir ? müsabakası haziran bu günden iti baren başlamıştır. Gelecek cevapları haziran Salı : günü akşa- mına kadar kabül edece- ğgiz. Sinci haftanın en mühim haberi için alınacak netice ı ba günü ilân edilecektir. Cevaplarınızı Milliyet mü- sabaka memurluğuna gön- deriniz. Not: Müsabakamıza haftanın * en mühim haberinin ne olduğunu bildirmek ve niçin o haberin tercih edildiğini Izah haziran Çarşam Talimat hazır Diyamandopulos pazara geliyor Yunanistan bütün rumların etabli edil mesini istiyor.. Atina; 19 - (Aneksartitos) — Dün M. Venizelesun riyasetinde akdedilen ictima- da M. Papaya verilecek kati talimat tespit edilmiştir. Diya- mandopulus bu talimatı hami- len Cumartesi günü - buradan M. Argirepolos Istanbula hareket edecektir. I — Tarafeynin bırakıtı badil emlâkin takdiri kıymeti bu künğü müzakereden tefrik olu- Mü- nuyor. Mübadil emlâkin kımeti toptan bitaraflar tarafından takdir edileceğ iki taraf da bu takdiri kımeti kabül? edecektir. 2 — Diger emlâke gelince her iki hükümet kendi hudutları dahilinde ve ” elyevm tahtı iş - -gallerinde bulunan emlâki alı . koyacaklar. Bu emlâk firari rumların emlâ kidir fakat aile reisleri — Istanbulda — bulunan ve dönmek hakkını haiz olanların emlâki bunları işgal eden muhacir lere tapü verilmemiş ise kendilerine dade olunacaktır. Kezalik heriki hükümet tartfı diğer tebasının kendi - hudutları dahilinde bulunan emlâkini alıko- yacaklar meselâ — Yunanlıların Anadoludaki ve etabli mların ru mübadele mıntakalarındaki emlâ- ki Türkiyeye kalıyor. Türkiye muayyen bir kısmı müstesna Yunan tebasının İstan- buldaki emlâkini iade edecek geri vermiyeceği emlâki satın alacaktır. Yunanistan garbi Trakya Türk lerinin bazı emlâkini kendileri orada bulunuyorlarsa satın alacak- 1” ; Yunanistanın Türkiyeye vere- ceği tazminat 500,000 isterlin olmasını teklif ediyorlar. Bu meb- lâğ Yunanistanın garbi Trakya da alacağı Türk emlâkini mübayaa için veriliyor. Türkiye bu mebla- ğdan 150,000 isterlinini etabli rumların tahtı. işgalde bulunan emlâkini mübayaa için tahsis edecektir. . Yunani bu li da elyevm İstanbulda mevcut bütün rumların yeni bir tetkik ve tah- kika tabi tutulmaksızın etabli addolunmasını ve altıncı - tali mübadele komişyonu tarafından kendilerine etabli vesikası veril- mesini teklif etmektedir. — ——— ..- — Hazin ölüm Haydar Muhiddin be- yin cenaze merasimi Bir müddettenberi — rahatsız bulunan ve evelki gün vefat eden cemiyeti bele diye azasından Haydar Muhid. din beyin cena zesi dün kaldı: tılarak Zünbül efendiye defne- dilmiştir. Cena- ze merasiminde Hakkı — Şinasi paşa, * vali ve- Bey kili ve şehremini Muhiddin beyle Emanet erkânı, cemiyeti belediye azası, fırka mümessilleri ve daha bir çok Zevat hazır Haydar MmMuniddin Bi etmekle iştirak edilmelidir. B e eit bulunmuştur. Ruslar aleyhinde davalar başladı ve mesele büyüdü... ' eee ' Milliyetin büyük anketi Gazininen büyük eseri nedir? İshak Refet beyin cevabı Anket. şimdiye kadar gazeteleri- hiç bir sualin cevabına benzeteme dim. Bu ne güzel bir düşünüş, ne i« yi bir buluş, ne kolay bir sual, ne güç ne çetin bir cevap!.. — - Ne diyeyim Gazinin en büyük e- seri acaba büyük zafer midir? Ama zaferlerin hangisi küçük?.. Harf değiştirmesi Türk dilinin kurtulma şapka mıdır, Devlet makinesinin de ğişmesi midir, hür ve müstakil cum- kiyede değil bütün dünyada kazan- sa onun her şeyden yüksek olan fe- ragatı mıdır?.. buhlara bı lerinden işte budur!.. demeğe dilim varmı- yor. Gazinin en büyük eseri yaptığı, yapmakta olduğu Tarihtir. O bütün ViT lerile, bütün Vi ile tarihin üstünde ayrı bir Biz irleril mizde gördüğüm anketlere hiç ben-! Bi zemiyor: Bu kısa sualin cevabını da j sı mıdır, kanun değişmeleri midir, Üj huriyet Türkiyesi midir, yalnız Tür Bir birine bağlı olan - bunlardan, © «,.Gazinin en büğyük eseri yaptığı, yapmakta olduğu tarihtir..,, dığı yüksek sevgi, saygı mıdır, yok İğE İshak Refet Bey perde perde silinmeleri, her siliniş- te başka bir güneşin doğması başka bir ufkun acılması — duygularımız: sağırlaştırmış, keçeleştirmiş, nasır- Pler bu târihi yaşayanlardan olduğu- muz için şumulini, kudretini doğur kanlığını gereği gibi düşünüp kav- rayamıyoruz. İnkılâplarin yüceliği, durmadan dinlenmeden coşa coşa akan hadise- lerin bir birlerini kovalaması, her biri himalâyaları andıran varlıklari- le baş döndürürür iken sessiz sarsın ltısız devrilen, yuvarlanan gölgelerin ALİ EKREM Milletimizin fikir ve vicd. aş $ desem yeridir. Bu Tarihin öyle dakikaları, öyle anları vardır ki: doğurduğu hadise- lerin bir teki Asırların karnına sığ- maz. Ne mutlu bu günleri görenlere, ne mutlu bizlere ki: dünya şairleri- nin, dünya Fatihlerinin hayallerine bile doğmayan şeyleri gözlerimizle gördük, ellerimizle tuttuk. İSHAK REFET * BEYİN CEVABI tenvir ve irşada pek müstesna bir suretle hizmet edeceği aşikâr olan mübeccel sualinizi bendenize de tev cih buyurmanızdan dolayı arzı şük- ran ederim. Cevabım şudur: Gazinin en büyük eseri kendisi- dir. Biraz muciz ve binaenaleyh müphem görülebilecek olan şu ceva bı tavzih lâzımsa derim ki: Gazi Mustafa Kemal Türk vatanı nı izmihlâlden ve Türk milletini ce KEMAL CENAP Kemal Cevat Bey Gazinin en büyük eseri Türkiye- ye ve Türke dinamik bir hayat ve bu hayatın şaraitini vermiş olması- dir. Asırlarca devam eden Teokrat ve despot rejimin uyuşturucu tesirile siyasi, içtimai ve harsi hayatı zâhi- ren kabili takdir bir kemmiyet teş- **& halet ölümi kurtarmak için &- velemirde kendi nefsini en büyük fedakârlık ve en yüksek vukuf ve irfan derecesine ilâ ederek kemali- ne dünyayı hayran etmiş ve sonra bu sayede her eserini beşerin göre- bileceği en bülent ve müstesna bir muvaffakiyet mertebesine isal eyle- miştir. Arz ve teyidi ihtiramat eylerim efendim. Darülfünun Müderrislerinden ALİ EKREM BEYİN CEVABI kil etmez gibi görünen Türk heyeti içtimaiyesinde gizli enerjiler bulun- duğunu o keşfetti. Türkün bitgin bir “zzamanında Dumlupınarda düş- man kafasında infilâk eden bu ener ji, Türkün hüviyetinde meknuz ken Gaziye kadar gelenler bir ta- kım muaddalatın hallile uğraşan a- kademisienler gibi nazariyat saha- sında dolaşarak o kudretin mahiye- tini takdir ve tahmin edemiyorlar- dı. Dumlupınardan sonra başını yük- selten Türk ve Türkiye, eskisi gibi latent değil fakat dinamik ve canlı — İ bir hayat için, kudretinin ebediyeti için bir iksire muhataçtı. Bu iksir, eski rejimlerin Türke tattırmadığı beynelmilel bir iksirdi: Medeni ka- nun, medeni kisve, yazı inkılâbı. Kurtarıcı bir harp yapan büyük kumandanın, içtimaf marazlar heki mi gibi âmil olduğu âkinci icraat &a hası daha az halâskârmıdır? KEMAL CENAP Tıp Fakültesi Müderrislerinden BÜRHAN CAHİT BEYİN CEVABI (Gazi) nin sürekli dalgalar gibi birbiri peşinden yükselen, deviren, yıkan ve yıkayan inkılâp hamleleri ©o kadar büyük, o kadar geniş ve o kadar birbirine bağlıdır ki birini ötekilerden ayırmak müşküldür. Kı yam, ezgin ve bezgin Türk cemiyeti ne can verdi. Zafer, istilâya nihayet verdi. Çürümüş ve kokmuş ananele- ri kesip temizleyen, medreseleri, püskülleri, örtüleri toplayıp götü- ren hamlelerde Türkün iliklerine işleyen iptidailiğie, fikir ve hayat sefaletine nihayet verdi. Bu müsel- sel eserleri (Gazi), harf inkılâbile birbirine öyleperçinlediki eğer Türk inkılâp tarihini yazanlar hadisele- — rin ve hamlelerin hayret verici ca- zibesine kapılarak şaşırmazlarsa bi- — zi maziden çeken ve nesillerin dili- ni çözen yeni Türk alfabesini, (Ga-. ziy nin en büyük eseri olarak kay- dedeceklerdir. & BÜRHAN CAHİT