1 Aralık 1986 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 62

gi sütuna yazılacağını tayin eder. Yukardaki misalde, A değişkenin değeri satırın 10. sütununa yazılır. TAB(x) komutunda, x'in değeri olarak, daha önce zaten üzerine yazılmış bir sütunun numarasını verirseniz, o zaman çıkfı bir son- raki satırın aynı sütununa yazıla- caktır: 10 PRİNT TAB(27): “SAYRA'TAB(341): 1” 20 END RUN Yukarıdaki örnekte, 31. sütuna A harfi yazılmış olduğu için, yazı- ci ikinci çıktıyı, yani 1 rakamını, ikinci satırın 34. sütununa yazdı. Eğer bir PRİNT satırı noktalı virgül () ile bitiyorsa, onu takip eden ikinci PRINT komutunun gerekleri de aynı satıra yazılır. Mesela şu iki program, 10 PRİNT “3 KERE 3-”;3*3 20 END Ve O PRİNT “3 KERE 3- ; 15 PRINT 3*3 20 END aynı çıktıyı verir: 3 KERE 3-9 Son olarak PRİNT komutunu hiç- bir ifadenin takip etmediği bir sa- tırın, çıktıda boş bir satırın yazıl- masına, yani bir satır atlanması- na yol açacağını belirtelim: 10 PRİNT “BU SATIRDAN SONRA” 20 PRİNT 30 PRİNT “BİR SATIR BOS KALACAK” R BU SATIRDAN SONRA BIR SATIR BOS KALACAK ASCII Kodu Şimdi bu noktada bir an dura- lım. Daha önce bilgisayara veri- len tüm verilerin elektrik sinyalleri tarafından temsil edilebilir bir bi- çimde olması gerektiğini söyle- miştik. Kısaca da bu gerekliliği ikili sayı sisteminin karşılandığını söy- lemiştik. Oysa şimdi bilgisayara klavye aracılığıyla, üç farklı tür- den bilgi (harfsayısal -yani karak- terler-, sayısal ve kontrol) iletebi- leceğimizi, PRİNT kornutlarında üç farklı türden değişken kullanabi- leceğimizi söylüyoruz. İkili sayı sis- teminde olmayan bu bilgileri bil- gisayar nasıl okuyacak? Haydi iliş- kisini bir yana bıraktık sayısal, da- hi olmayan karakter ve kontrol karakterleri bilgisayar içerisinde nasıl temin edilecek? Kısaca tekrarlayalım: Tüm sayı- sal cihazlar gibi bir bilgisayar da yalnızca Ü ve 1 simgelerini ayırde- debilir. Bu sebeple veriler (sözcük- ler ya da sayılar) bilgisayara gir- meden önce bir sıfırlar ya da bir- ler dizisine çevrilir. Bilgisayarın içindeki verilere ulaşabilmek için- se bunun tersi işlemi yapmak, ye- ni sıfırlar ve birlerden oluşan bir di- ziyi harflere ya da 10 tabanlı bir sayıya çevirmek gerekir. Bu çevirme işlemlerinden birin- cisine kodlama (şifreleme), ikinci- sine de kod çözme (şifre çözme) denir. Kodlamanın en basit şekli 10 ta- banlı bir sayıyı 2 tabanlı eşdeğe- rine çevirmektir. Bu yeni biçimde sayı yalnızca O ve 4 simgeleriyle ifade edilir. Alfabenin harfleri için böyle “matematiksel” bir kodlama yok- tur. Tek çare tamamıyla isteğe bağlı olabilecek bir kodlama cet- veli hazırlayıp harflerin (ya da başka simgelerin) birler ve sıfırlar- la gösteriliş biçimini belirlemektir. Bu gösteriliş biçimine KOD de- nir. Böylece her harfin kendi kodu bulunur ve bilgisayar kodlanmış harfi tanır. Bilgisayarın verileri dışarıya ver- mesi için, iki tabanlı bilgileri kul- lanıcının anlayacağı yazı veya çi- zi biçimine dönüştürecek devre- lere ihtiyaç vardır. Gelişigüzel kodlamalar kullanışlı değildir, çünkü çeviri çizelgeleri farklı olur- sa bilgisayarlar veri değiş tokuşu yapamazlar, yapsalar da kodla- rın birbirine çevirisi için karmaşık metodlara ihtiyaç vardır. Bundan başka gelişigüzel kodlamada bir verinin doğru çevrilip çevrilmedi- ğini, hatasız olup olmadığını kont- rol etmek mümkün olmaz. Bu sebeplerden ötürü üreticler standart bir kodu, ASCII kod kul- lanıyorlar. ASCII “American Stan- dart Code for İnformation İnterc- hange” sözcüklerinin kısaltması- dır. Bu koda göre bir simge 7 bit- le gösterilir, dolayısıyla 128 simge kodlanabilir. (Ü'dan 114411441- 127'ye kadar). ASCIİ kodları, her birinin farklı iş- levi olan üç gruba ayrılır: — Kontrol karakterleri — Simgeler ve sayılar — Harfler Kontrol Karakterleri Kontrol karakterlerinin ekran kontrolüyle ilgili olan bir kısmını zafen yukarıda görmüştük. Daha genel olarak kontrol karakter kodlarını, alfabede karşılıkları ol- mayan ve komutların iletiminde kullanılan kodlardır, diye tanımla- yabiliriz. Bilgisayarla onlara bağlı çevre- sel birimlerin arasındaki veri de- gişimi sırasında, çevresel birimle- rin yönlendirilmesi için birtakım komutlar gereklidir. Misal olarak bilgisayarın yalnızca ekrana de- gil, bir bilgiyazara da satır ilerle- me ve satır hareketi için komut vermesi gerekir. Yazma komutla- rının sırası şöyledir: 1/ Harf basım biriminin birinci sa- tırın başında hazır olması 2/ İlk satırın yazılması 3/ Harf basım birimine “sayfanın sol kenarına git!” komutunun verilmesi. 4/ Kağıdın bir satır ilerlemesi için komut 5/ İkinci satırın yazılması 6/ Çevrim yeniden (3) ile başlar ve böyle sürer. 1., 8. ve 4, adımlarda iletilen kodlar, bilgiyazarın kontrolünü sağladıklarından, kontrol işaretle- ri olarak adlandırılır. Varışlarında yorumlanır ve kontrolü sağlayan devrelere ulaştırılırlar. Kontrol işaretlerinin çoğu, bilgi- sayarlar arası veri değiş tokuşu gi- bi özel gayelerle kullanilır. Kulla- nıci programlarında yer almazlar. Uygulama sık kullanılan bazı kod- lar aşağıda gösterilmiştir. Aşağıdaki çizelgede daha iyi anlaşılmaları için, ASCII kodlarının Türkçe anlamları da yeralıyor, an- cak kodlar normal olarak İngiliz- ce adları ile isimlendirilir. Kısaltıl- mış simgeleri de İngilizce isimle- rinden türetilmiştir. Bu kodları 62 commodore KAT