14 Ağustos 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

DIŞ GEZİLER Vietnamlı kumandanlar Amerikalı kumandanlarla Vietnam Oyunu zor bozar VWeinam bir defa daha dün- yanın o nazarlarını üzerine çekmi miştir. Önce budist rahiple- rinin kendilerini yakmaları ne- ticesi, sonra iki ihtilâl ile is- mini duyuran bu küçük ülke bu, sefer de yeni hadiselere sahne olmuştur. Başyazarımız Metin Toker Başkan Diem'i deviren ihtilâl- den iki gün önce Vietnamı zi- yaret etmiştir. Aşağıdaki sa- tırlar yeni hadiselerin o ışık al- tında Metin Tokerin kalemin- den çıkmış hikâyesi ve tahlili- dir. Saygon, Güney Vietnamı Kuzey Vi- etnamdan ayıran sınırdan o yüzlerce kilometre uzakta bir başkenttir. Fran sızların elinde gelişen şehir yer yer bir Avrupa beldesinin hususiyetlerini taşır ve bunların ekzotik hususiyetler- le birleşmesi Saygonun cazibesini teş- kil eder. Lüks Caravelle otelinin damın daki bardan, şehrin hemen ortasından geçen nehir görünür. Ekseriyetini a- merikalıların teşkil ettikleri yabancı- larla zengin çinliler ve yerliler viski- lerini orada yudumlarlarken nehirden geçen yelkenlileri seyrederler. Bu nehrin karşı sahilinde Kuzey Vietnamlı çeteciler faaliyettedir ve o kıyı bir tehlikeli bölgedir. Hududa yüz lerce kilometre mesafede olan bir baş- Karakediler kentin ortasından geçen nehrin karşı sahili çetecilerin elinde bulunsun! Bu, Güney Doğu Asyanın şirin memleketin de geçen harbin insana tuhaf gelen tarafıdır. Vietnam harbinin tek tuhaf tarafı bu değildir. Kuzey ve Güney Vietnam, aynı in- sanların yaşadıkları bir diyardır. Bun- dan dolayı kim Güneylidir, kim Ku- zeylidir bunu ayırmak imkânı yoktur. Vietcong çetelerinin omensuplarının Güney Vietnamlılarla o kılıkları aynı- dır, dilleri aynıdır, şekilleri (o aynıdır, yüzleri aynıdır. Bunlar gündüzleri neh- rin emin kıyısında dolaşmaktadırlar, geceleri bali sahilde birleşip sabo- taj hareketlerine girişmektedirler. Amerikalılar bu harbi hâlâ tama- mile anlamış değillerdir ve önce Diem ile, sonra Minh ile uyuşmazlıkları hep buradan çıkmıştır. " Amerikan kolonializmi" ugün dünyanın pek çok yerinde bir "amerikan kolonializmi"nden bah- sedilmektedir. Vietnamda da fransız- ların yerini amerikalıların aldıklarına nı teşkil etmektedir. namlılarındır", "U.S. Go Home" tar- zındaki sloganlar bu propagandanın havai fişekleridir. Gerçekten de ilk bakışta buna hak vermemek kaabil Eğil Fransızların meşhur Dien-bien-fu hezimetine ka- dar Vietnama fransızlar bir tolon devlet olarak hâkim olmuşlardır. A- merikalılar fransızlara, orada kalabil- meleri için bol bol yardım da etmiş- lerdir. Ama "Fransız Mevcudiyeti" imkânsız hal aldıktan sonra amerika- lılar Cenevrede varılan kararları iyi- niyetle tatbik ettirtmemişlerdir. Viet- amdaki fransız hakimiyetine son ve- ren Cenevre Konferansında 1956 yılın- da bir umumi seçim yapılarak Güney ve Kuzey Vietnamın "halkın arzusu- na göre birleştirilmesi esası kabul e- dilmiştir. 1956'da böyle bir seçim bir tek nötralist -eğer komünist olmaz- sa - Vietnam demekti. Amerika o ta- rihte, Güney Vietnama hakim olan Diem'i tutmuş, Diem seçimleri savsak- lamış, Güney Vietnamda amerikalılar zahiren fransızların yerini almışlai bu, onları "yeni kolonialistler" olarak damgalamıştır. Arada ai fark A "eski kolonialistler" ile "ye ni kolonialistler" arasında bir far- AKİS/19