7 Aralık 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

DIŞ GEZİLER mesi suretiyle Rusyaya başvuracak, fakat atı alan Üsküdarı geçmiş ola- caktır Bu hesapta hayâl payının fazla bu- lunduğunu hissetmemek imkânı yok- tur. Gerçi Kremlin Pekine sırtım çe- virmiş ve yardımını kesmiştir. Bu yar- dımın kesilmesi Mâoyu müşkilâtla karşı karşıya bırakmıştır. Fakat Krem- Ilnin en fazla isteğidi Pekinde Kremli- ne karşı daha eğik bir idare ise hiç istemediği de Mareşal Çan Kay-şek Çinidir. Bunu önlemek için Rusyanın dahailk anda, en azından Kennedy'nin Küba meselesinde gösterdiği Celâdeti göstermesi ve hem fiilen, hem da si- yaset sahasında müdahale etmesi hiç sürpriz Olmayacakları Amerikanın ha- yal tarafı fazla bir macera IÇin bu ça- tışmayı göze almayacağı ise şimdiden kesin olarak bilinmektedir. Kaldı ki Kıta Çininde memnunsuzluğun hüküm sürdüğü ve herkesin şikâyetçi olduğu, komünist- lerin hiç bir şey yapmadıkları, kuv- vetlerinin kalmadığı pek doğru de- ğildir. Mao, Çinde "devlet"! kurmaya muvaffak olmuştur. Uzun zamandan beri hasreti çekilen asayiş, baskı me- todlarıyla da olsa sağlanmıştır. Kızıl Çinin Batıya açılan kapısı olan Hon Konga gelen haberler bunu göstermek- tedir. Bugün Kıta çininin bir ucun- dan! ötekine selâmetle (gidilip gelin- mektedir ve bu, Çinde her zaman ol- mamıştır. Eski idare zamanında ba- zen 1940'da köylülerden 1950'nin ver- gisi tahsil edilirdi. Devlet mekanizma- sı laçka olmuştu. Kızıllar, kendi me- todlarıyla bu çeşit durumları değiştir- mişlerdir. Bu, öyle bir istila hareke- tinde bütün Çinin milliyetçi kuvvet- lere hemen kucağını açacağı ihtima- lini bir gerçekten ziyade bir arzu ha- line getirmektedir. tam bir Sonra, milislerin dışında Maonun gayet iyi beslediği, giydirdiği, silâhlan- ikibuçuk milyon kişi- lik bir ordusu mevcuttur. Bu ordu, is- tila kuvvetlerinin ikmal güçlükleri de hesaba katılırsa her halde eli boş du- racak değildir. Zaten, Amerika bir ciddi destek sağlamayı reddettiğine göre şimdilik bütün bunlar kâğıt üze- rinde kalan hesaplar manzarası gös- termektedir. Ama 77 yaşındaki Mareşal Çan Kay-şek, Kıta Çininin kendi za- manında, kendi komutasında ge- ri alınmasını görmeyi bir ideal edinmiştir. inin bu gerçekten büyük oadamı, Kıtadaki o hezimet- ten sonra Formozaya geçtiğinde, Cum- huriyetin bayrağını yeniden Kıta top- rakları üzerine dikmeden hiç bir yere gitmemek sözünü kendi kendisine ver Başbakan Çeng Diplomatik viza diği için "Devlet Ziyaretleri"ni oda- hi şahsen iade edememekte ve Baş- bakan görevi yapan Cumhurbaşkanı Muavini Çeng kendisi yerine yabancı memleketlere gitmektedir. Kızdıran ihtimal aipeh Hükümetini en ziyade tedir- T gin eden cereyan, 2 Çinin dünyaca kabul edilmesi ve bugünkü durumun geçicilik vasfından sıyrılıp okesin hal almasıdır. Yani, Çin bulunacaktır: Kata Çini ve Taiwan Cumhuriyeti. He- men her yıl Birleşmiş Milletlere Kızıl .Çinin kabul edilmesi için yapılan ça- lışmalar Formozada Oo endişeyle Eğ edilmektedir. Statükonun resmen Ka- bul edilmesi yolunda Batı başkentle- rinde, hatta Washington'da arzular beslenmesi bunların gittikçe kuv- vetlenmesi Milliyetçi Çinde üzüntü ya- ratmaktadır. Ama işlerin o tarafa doğ- ru gitmekte bulunduğunu da hisset- memek zordur. Formozada istilaya ne kadar "bugün değilse, yarın" gözüy- le bakılmaktaysa da bir tarafsız mü- şahede bunun kolay kolay gerçekleş- meyeceğini görmemezlik etmemekte- dir. Batı dünyası, Kızıl Çinin hemen burnu nda azimli ve kararlı, ko- münist sistemi reddetmekle kalmayıp komüinzmin amansız bir düşmanı olan Milliyetçi çinin sağlam şekilde dur- masını dâva için kâfi saymaktadır- lar. Nitekim Kemoyu ve oradaki as kerterin ruh haletlerini görmek, Mil- liyetçi Çinin, Kıtaya hemen bugün cı- kam asa bile oralardan uzaklaşmak, yutulmak o niyetinde insana anlatmaktadır. düşman eline terkedilmek ürere dü- şünülmüş bir kale olmaktan çok uzak- tır. "Anavatanın parçası" Maâresal Çan Kay-şek 1949ta Kıta- yı terkedip Formozaya çekildiği gün den bu yana, Formozayı Anavatanın bir parçası olarak görmek âdetini bir tek gün bırakmamıştır. 'Formoza, Kı- ta tekrar ele geçirilinceye kadar üze- rinde geçici olarak kalınacak bir eya- lettir. Nitekim, "Çin" denilince Tai- pehte daima Çinin tamamı anlaşıl- Formozadan hep "Formoza diş bahsedilmektedir. 1945'te bizzat Mareşal Çan Kay-şekin kuvvetleri tarafından kur- tarılmıştır. Bugün Taipehte Japonla- rın dörtyol ağızlarına koydukları be- ton makineli tüfek yuvaları o devri hatırlatmaktadır. Formoza, 36 bin kilometre karelik bir ada. Ortası dağlık, etrafı mümbit. Hollandadan büyük. NüfuSu bugün 12 milyon civarında. n üç milyonu, Mareşal Çan Kay-şek" ile beraber gel- miş olanlar. Bunlar, imtiyazlı bir mevki işgal (oediyorlar ve bu yüzden zaman zaman yerli oformozalılatın memnuniyetsizliğine (sebebiyet (o veri- yorlar. Bunun sebebi, aşağı yukarı on- beş senedir duruma hep geçici gözüy- le bakılması ve bir defa Kıta tekrar ele geçirilince her şeyin halledileceği düşüncesi. Bu yüzden, artık ihtiyarla- mış bulunan eski askeri veya sivil me- murlar tekaüt edilemiyor, eski mev- kilerinde tutuluyor. Tabii arada "vefa duygusu" da rol oynamamazlık etmi- yor. Mareşal, eski yol ve kader arka- daşlarım terketmek istemiyor. Ama gerçek şu ki, bizzat çinlilerin bir kısmı ve bilhassa gençleri durum ne kadar geçici olursa olsun işlere daha bir çeki düzen verme zamanının geldiği inancındalar. Bu gayretle For- mozada gerçekten çok şey yapılmıştır Milliyetçi Çin ile Kızıl Çin arasındaki prestij farkını anlamanın lü Hong Kongta asılan Çin bayrak- larına bakmaktır. Bir süreden beri, meşhur Nathan Road üzerinde kısıl bayraklar gittikçe azalmakta, milli- yetçilerin kırmızılı, mavili bayrağı ila- ha fazla görülmektedir. Hicret eden- lerin de hep komünist cennetten sa- çanlar olması iki belde arasındaki mu- kayese imkânlarını arttırmaktadır.