7 Aralık 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

KAVGA 12 üyesinden biri olmuştur. 1925'ten itibaren Toprak Reformunu eline bayrak diye alarak büyük bir köylü ha- reketi yaratmak için mücadeleye atılmıştır. Maonun kuv- vetleri, hakimiyetleri altına aldıkları bölgelerde (derhal toprakları dağıtmışlar ve borçları silmişlerdir. £ Böylece Komünist Parti esaslı askeri kuvvet sahibi olmu ve 1931de Kurun Merkezi Çin Sovyet Hükümetinin başına Mao geçmişti Bu tarihte, Çan Kay-şek hükümeti bütün gücünü komünistlere karşı kullanırken Çin Japonların taarruzu- na uğramıştır. Mançurya Japonlar tarafından işgal edil- miş ve mukavemet edemeyecek durumda olan Çan Kay- şek Hükümeti işgal sahalarının Japonlar tarafından Ku- zey Çine teşmiline de fazla ses çıkaramamıştır. Bu, ta- lihsiz ve çaresiz Çan Kay-şek Hükümetinin içte ve dışta itibarını çok kırmıştır. Açıkgöz komünistler, Mançurya nin işgalini tanımayarak Japonlara platonik bir (harp İlânında bulunmuşlar ve çinli kütlelerin daha fazla sem- patisini toplamışlardır. Buna mukabil ciddi Çan Kay-şek, itibarı da zedelen- ee, yapılacak ilk işin "evin içine düzen vermek" olduğunu görmüş ve 1931 ile 1937 arası bir yandan geniş ıslahat hareketine girişmiş, diğer taraftan komünistleri kovala- maya başlamıştır. Usun vadeli plânlar Çinin kalkınma- sında yararlı olmuş, devlet intizama girmiş, ordu alman, italyan ve amerikalı teknisyenler elinde modern hale . Bu ordu, güneydeki komünist otopraklan girişmişler ve 1934'te yüz bin kişilik ordularını, kadınla- rını ve ihtiyarlarını da beraberlerine alarak kuzeye gö- türmüşlerdir. "Uzun Yürüyüş" diye bilinen bu hareket başarı kazanmış ve kafile 1935le Şensi eyaletine gele- rek orasını komünizmin yuvası yapmıştır. Fakat 1936'da bir yeni hadise patlak vermiştir. Ja- ponlara karşı değil de komünist çinlilere karşı harekât yapılması Ordunun genç subaylarım galeyana getirmiş- tir. Bunlar bir gün, gayet saygılı şekilde, Başkomutan- ları Çan Kay-şeki tevkif ederek kendisini politika değiş- tirmeye zorlamışlardır. Başkomutan saygılı o maiyetinin nesdinde tam onbeş gün mevkuf kalmıştır. Bu günler içinde Çan Kay-şeke çin gençliğinin başka hisler taşıdığı, emperyalist Japonlara karşı kuvvetlerin birleşmesini is- tediği anlatılmıştır. Görüşmelere Maonun gönderdiği bir komünist heyet de katılmış, neticede Japonlara dur de- nilmesi milletçe kararlaştırılmış, bunu Çan Kay-şek de, komünistler de kabul etmişlerdir. Nitekim 1937de Çin- Japon harbi patlak verince çin birliği Çan Kay-şekin başkanlığında ilk defa olarak gerçekten kurulmuş (o ve komünistlerin de desteğiyle Mareşal Japonlara karşı sa- vaşa başlamıştır. İki sene sonra İkinci Dünya Harbi çı- lanca, durum büsbütün değişmiş ve Çin de bütün Uzak Doğunun kaderini paylaşmış, önce esaslı noktaları itiba- riyle Japonların eline geçmiş, sonra, 1945'te tekrar kur- tulmuştur Ama müşterek düşmanın ortadan kaybolması oOKo- münistlerle Milliyetçileri karşı karşıya bir defa daha ge- tirmiş, harpten sonra her tarafta olduğu gibi iki kuv- vet birbiriyle vuruşmuş. Çinde zafer Maonun komünist- lerinde kalmış ve Çan Kay-şek eski düşmanının üstün- lüğü karşısında Formozaya geçmiştir. mecmuanın yazarının yanma mih- mandar olarak verilen genç Haberler Dairesi memuru Feng Chih-yuan'ın da, aynı tarz bir temenniye verdiği cevap aynı istikamettedir. Bu, Milliyetçi Çi- nin en yetkili şahsiyetinden en genç bir memura, Formozada hemen her- kesin beslediği arzunun ne olduğunu kâfi açıklıkla gözler önüne sermekte- dir. Mareşal Çan Kay-şek bunun sebep- lerini. Başkanlık Sarayının o kıymetli çin eşyalarıyla döşenmiş güzel odasın- da anlattı. Komünistler Çini, bir em- rivaki yaparak ve herşeyden ziyade a- merikahların o tarihte gösterdikleri an- layışsızlıktan faydalanarak ele geçir- mişlerdir. Mareşalin kıymetli bir as- ker olan küçük oğlu General Wego Chi- anc - geçen yıl Türkiye'yi ziyaret et- miştir- çinlilerin bu konudaki şikâ- yetlerini, daha sonra daha etraflı ola- rak söylemiştir. (o Çinlilerin ifadesine göre amerikalılar kendilerini tutmuş- lar, buna mukabil ruslar komünist kuvvetleri itmişlerdir. Amerikalıların Mao ile anlaşılmasını istemek sure- tiyle kapıldıkları hayal, Kıta Çininin kaybolmasının başlıca osebebini teşkil etmiştir. Mareşalin en yakınları da- hi, Kıta Çininin kendileri tarafından idaresi sırasında vahim hataların ya- pıldığım inkâr etmemektedirler. Ama buna rağmen, amerikalılar anlayış gös termiş bulunsalardı son zaferin milli- yetçilerde kalacağı hususunda Formo- zanın idarecilerinde hiç bir şüphe ve tereddüt yoktur. Mareşal Çan Kay-şek Kıta çinlile- rinin şimdi komünizmin ne olduğunu anlamış bulunduklarını, geniş bir memnunsuzluğun hüküm sürdüğünü, ag lar arttığını, buna mukabil Formozada başarılanların Kıtada bi- idin söyledi "Kızıl Çin, bütün U- Güney Asya için bir dest kay- nağıdır" dedi. Mareşale nazıran bu yuva ortadan kaldırılmadan ne kadar para ve emek sarfedilse bölgeyi ko- münizmden korumak, kurtarmak im- kânı yoktur ve palyatif tedbirlerle du- rum ıslah edilemiyecektir. Kızıl Çin, hem bir cazibe merkezi ve hem de sübversiyon hareketlerinin O teşvikçisi, tertipçisidir. Bütün kuvvetler ona karşı teksif edilmelidir, bir hamlede gerekli operasyon yapılmalıdır. Milliyetçi Çi- nin Cumhurbaşkanı Adadan gönderi- len komandoların şimdi Kıtada çok da- ha iyi muamele gördüklerini, halk ta- rafından saklandıklarını, beslendikle- rini bu sözlerinin delili olarak hatır- lattı. Fakat Formozada, amerikalıların bu defa da anlayış göstermeyecekleri, bu- nu teşvik etmeyecekleri inancı vetle mevcuttur ve aslına bakılırsa a- merikalıların otemayülü de böyle bir teşvikte bulunmamaktır. Hatta bem "bir maceraya müsaade etmemek" n yeti kesin görünmektedir. Siyasi e ar Mareşal Ç an Kay-şek Kızıl Çin ile arasının açılmış bulunmasını mu- hakkak ki yeryüzünde en fazla dik- katle takip eden insandır. İki komü- nist devlet arasındaki (o anlaşmazlık, Formoza idarecilerine göre Kıtanın geri alınması için çok elverişli bir or- tam yaratmaktadır. Maoyu tanıyan- lar iddia etmektedirler ki bir istila başlangıcında Kızıl Çinin hakimi Rus- yadan yardım istemeyecek ve müs- tevliyi kendi kuvvetleriyle denize dök- meğe çalışacaktır. (Halbuki Kıtadaki halk kütleleri istila ( birliklerinin ya- nında yer alacakları ve merkezi hü- kümete karşı yer yer ayaklanmalar olacağı için milliyetçi kuvvetler sürat- le memleket dahilinde ilerleyecekler- dir. Pekin Hükümeti ancak o zaman, ya Mao vasıtasıyla veya Maonun dev- rilip yerine a Kremlin taraftarı birinin -meselâ Çu En-lai'nin- geç- AKİS/21