15 Haziran 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

koymuş ve camilerdeki toplanmalar da dahil olmak üzere bütün toplantı- ları yasaklamıştı. Ordunun iş başına getirilişi tesirini kısa zamanda gös- terdi ve Tahranda sükünet temin e- dildi. Ertesi günler sadece şehrin ke- nar mahallelerinde ve İranın güne- yinde Şirazda silahlı çatışmalar kay- dedildi. Diğer yerlerdeki nümayiş te- şebbüsleri de süratle önlenildi. Tahran üniversitesinde obir gün önceki gösterilerde hükümetin kan dökmüş olmasını protesto eden ve di- ni liderleri destekleyen Ooküçük bir grup harekete geçmek istediyse de hemen bastırıldı ve Tahran Üniversi- tesi kapatıldı. Başbakan Asadullah Alam radyo- da yaptığı konuşmada "İranın terak- kisine ve milli menfaatlerine karşı bir komplonun" açığa çıkarıldığını söyle- di. Tahrikçilerle sabotörlerin ele ge- çirildiğini ve şiddetle cezalandırıla- cağını da ekledi. ükümetin memleketi (kontrolü altında bulundurduğu ( anlaşılıyordu. Fakat aleyhindeki kampanya hala dinmiş değildir. Hattâ nümayişlerin bastırılmasında çok sert usullerin kullanılması, hükümete muhalefeti daha da arttırmıştır. İranın dini lide- ri Muhammed Behbahani bir gazete- ye verdiği mülakatta bu hissiyatın sözcülüğünü yapmıştır. e Behbehani hükümeti "müdafaasız masum halkı merhametsizce katletmek"le itham etmiştir. Ayrıca da "Tarih bunu zul- mün kara bir lekesi olarak kaydede- cektir" demiştir. Bundan sonraki dav ranışları hakkında da "Biz dinimizi ayakta tutarak, onu hükümetin hu- kuk dışı, zararlı ve akılsızca davra- nışlarına karsı hayatımızla savuna- cağız" diyerek tehditkâr bir ifade kullanmıştır. Taassubun illeti T aşrada cami duvarlarına el yazı- sıyla asılan bildirilerde bir polisin gi söylenilmiştir. Bir polisi öldüren- lerin ise bütün günahları Allah tara- fından affedilecektir. İranın çok bü- yük bir kısmı okuma - yazma bilme- yen dindar halkı üzerinde bu şekilde- ki kışkırtmalara çok müessir oldu- gu görülmektedir. Toprak dağıtımın- dan' istifade edecek kimselerin dahi bu tahriklere kapılarak reform aley- hindeki nümayişlere katıldıkları sık sık rastlanılan bir olay halindedir. Gerçi bu duruma çoğunlukla, ağala- rın köylü üzerindeki manevi otoritesi sebep olmaktadır. Fakat din adamla- rının telkinlerini de ihmal etmemek lâzımdır. Başbakan Asadullah Alam bir ko- nuşmasında din adına yapılan müca- delenin altında maddi menfaatler dön düğünü ve yabancı ülkelerin de para göndererek bu işe karıştıklarını açık- ladı. Hamadana bir barajın açılış me- rasiminde bulunmak üzere giden Şah da Tahrandaki nümayişçilerin adam başına 25 rial aldıklarının anlaşıldı- ğını söyledikten sonra "İranlı bir şii- nin, şii olmayan bir memleketten ken di milletine karşı koymak için para alması dine sığar mı?" diye sordu, İranlı devlet adamları "şii olmayan bir memleket" derken Mısırı kasde- DÜNYADA OLUP BİTENLER diyorlardı. Anlaşılan Nasır şimdi de burnunu İranın işlerine sokmaktadır. Herhalde önümüzdeki günlerde mese- lenin bu tarafı daha da aydınlığa çı- kaçaktır. Suriye Kabine buhranı g riyenin bir türlü sona ermiyecek- miş gibi gözüken kabine (o buhra- nı, nihayet önceki hafta başında hal- ledildi. Hatırlanacağı üzere, Nâsırcı beş bakanın istifasını takiben Suriye siyasi bir buhrana girmişti. Bu ba- kanlar, istifalarına sebep olarak, Baas partisinin memlekette iktidarı- Yobazların yanında komünistler! Tahranda "Şeriat isteriz!" sesleri yükseliyor. İranın dört bir tarafın- dan "Din elden gidiyor!" feryatları geliyor. Başı sarıldı azgın sü- rüler peçesiz sokağa çıkan kadınları öldürüyorlar, batının havasını getirmek isteyenleri sokaklarda yakalayıp ku- garını, laklarını ve burunlarını kesiyorlar. Geri, lah savaşmaktadır. Memleketin toprak ağaları, İrana batının rüz- İlerinin karşısında, elinde si- insan istismarcıları, hesapsız kazanan ve hesapsız sarfedenler ile akıl almayacak servetle- rin sahibi olanlar mollaların idaresindeki bu yobazların yanındadırlar, iŞ onların siekleyitileridir. Bir , komünist Tudeh p ola, dünyada toprak ağalarının, insan istismarcılarının, hesapsız kazanan ve hesapsız sarfedenlerin, akıl almayacak servetlerin sahibi olanların mevcudiyetini bir proletarya ihtilâlinin ilân eden komünistlerin İrandaki acentası, Gerinin yardımcısıdır. meşru sebebi diye Geri ile ilerinin savaşında Bunda şaşılacak bir taraf var mıdır ki? Komünizm budur! İranda komünizm için tehlike, hükümetin kuvvetlenmesi, başarı kazanması dır. Şah münizmin renkli reklâmları olan haksızlık ve adaletsizlikleri. elindeki silâh, kudretinden kaybedecektir. yobazla birlikte peçesiz kadın öldüren komünist ajan bu reformlara karar vermiş ve hükümeti, bir me- ilkel Başı sarıklı komünist lider. hesabın neti- cesidir. Dedektif romanlarında çok sual "Kadını aramak"la halledilir. Her karışıklıkta komünisti aramak, ban suallerin cevabını verecektir. Zira devlet idaresinde mesele teşhisten ziyade tedavi usulü mesele- sidir. İranın hastalığını bugün artık Sah da biliyor, Tudeh de.. Saraydan gelen ve karşı yoksa bu kuvvetleri kullanarak Şaha sıl iyileştirilecek? ayaklandıracak bir reformla mı, karşı girişilecek, ama zafer kazanıldıktan sonra önce Bu, na- kuvvetleri ister istemez o kuvwvetleri eze- cek bir komünist ihtilaliyle mi? Şu anda, Ordunun desteğine sahip Şah avantajlı durumda görünmektedir. Ama Ordu Meselesi ne olacaktır ve ilerici olduğundan dolayı değil, popüler bulunmayan Ordu duruma hâkimiyetini ne kadar zaman başka ve daha süfli sebeplerden dolayı devam ettirecektir? Şahın, daha geniş bir açıdan dâvayı ele alarak kendi des- teği ile dâvanın desteklerini bir araya getirmesine lüzum bulunduğunu son hâdiseler her şeyden iyi göstermiştir. Bu destek, kendi çeşiiinde de olsa bir parlemanter rejimden başka sistem içinde organize edilem Şah, gecikmeden bunu imdir AKİS/21