13 Nisan 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

YABANCI L'AURORE Serbest bırakılan Celâl Bayar tek- rar tevkif edilerek Ankara Hasta hanesine yatırılmıştır., Seksenlik İh" tiyar bir hafta kadar serbest kalmış- tır. Tür k idarecileri neden hücresi- nin kapısını açtıktan sonra tekrar üzerine kapamışlardır? Bayar İstan- bul, Ankara ve İzmirde cereyan eden nümayişlerin müsebbibi olarak it- ham edilmektedir. Gerçekten bu kö- tü niyetli Bayar, hapishaneden çıkar çıkmaz basın konferansında Yassıa- da mahkemesine şiddetle hücum et- lerinden minnetle bahis edeceğini ta- bii düşünmezler. Bayar serbest bı- rakmakla hükümet yabancıların ar- zusuna icabet etmiş bulunmaktadır. Ne olursa olsun Türkiye tekrar a- cı saatler yaşamaktadır. Bugün A- dalet Partisinde toplanan eski De- mokratlarla Halk Partisi arasında a- çılan uçurum gittikçe büyümektedir. Muhtemel netice, Ordunun tekrar sahnede görünmesi olur. Dikkatli ol- mak lâzımdır. Zira bu sefer, 27 Ma- yıstan beri istenen şahsi iktidar ku- rulur. Ordu belirsizdir. Her yerde ol- duğu gibi Türkiyede de yekvücut de- ğildir. Çoğunluk Halk Partisini tut- makla beraber içinde Menderesçiler de mevcut olabilir. iki taraftan han- gisi birbirine iradesini kabul ettire- bilir? Belki hiçbiri. Fakat üçüncü bir kısım kütleyi kazanabilir. Bu da par- tisiz Türkeş taraftarlarıdır. Bu adam, sosyalizm ve maalesef nötralizm ta- raftarı ve memleketin politikasını al- tüst etmeyi istiyen ldlerin başıdır. larını ilân ettiler. Bu bir oyundu. Şüp- hesiz tekrar ortaya, çıkacaklarını gö - receğiz. Türkeş durumdan şüphesiz istifade ederek tekrar programının başında görünecektir. O zaman İnö- nü Gümüşpala ve diğerleri anlaşama- dıklarına pişman olacaklardır. Fakat iş isten geçmiş ve Parlamenter Cum- huriyet yok olmuş olacaktır. (Fran- sız) AKİS/24 DİE ZEİT Genç ihtilalcilerin Menderes hükü- metini devirdikleri 1960 yılının Mayıs günlerindeki gibi, son hafta da Türkiye ihtilal manzarası arzedi- yordu. Eski rejimin binlerce muhali- fi şehirlerin sokaklarında protesto ümipüşeri yaptılar ve "Bayar hap- se geri" diye bağırdılar. ki Başkan hürriyetini hemen muhalif Adalet Partisi ile temasa geçmek için kullandı. Nümayişçiler parti merkezlerine hücum edince An karadaki Hükümet, eski Başkanın yakalanmasını emretti. (4/man) NEWYORK HERALD TRİBÜNE Hala halk tarafından tutulan Men- deres rejiminin yaşayan lideri, es- ki Cumhurbaşkanı Celâl Bayarın ser- best bırakılmasının Türk Hükümeti- İnönünün buna niçin izin verdiğine hayret etti. 80 yaşında olan Bayar resmi ola- rak 'hastalığı dolayısiyle' serbest bırakılmıştı, fakat hapishaneden çı- karken "'gayet iyi" olduğunu söyledi ve hakikaten de öyle görünmektey- di.. İki bin otomobilden meydana gel- miş uzun bir konvoyun önünde An- karaya geldiği vakit Bayarın otomo- bilinin etrafını bir kalabalık kitle çe- ü i arasında Menderes hükümetini deviren asker- lerden de manidar bir miktar bulu- nuyordu. Yol boyunca koyun ve öküz- ler kurban edilmiş ve birçok basit in- san Bayarın başkente dönüşünü Men- deres rejiminin eski haline konulma- sıymış gibi karşılamışlardı . İnönü bunu niye yaptı ? Bunun se- bebi yavaş yavaş aydınlandı. Aylar- danberi muhalefetteki Adalet Parti- si, Menderes rejimi liderleri için uy- gulanacak genel bir siyasi affın Tür- kiyeye lâzım olan reformların yapıl- ması için lüzumlu sakin havayı ya- ratacağında israr ediyorlardı. İnönü Adalet Partisinin yanıldı- ZÜYLE ğını ispat etmek istemişti ve bunda muvaffa Idu. Mamafih, asıl gürültünün kayna- deviren darbenin meşru olduğuna i- nanmayışıdır. İnönü, parti bunu Tür- kiyenin yeni demokratik sisteminin zemini olarak kabul eedinceye kadar Türkiyenin huzur bulamıyacağını söy lemistir. Subaylar, entellektüeller ve öğ- rencilerin çoğu arkasında olan, fakat kumandayı elinde tutmaktadır. (d4merikan) © NEVEZÜRCHER ZEITUNG Türkiyenin bugünkü görünüşü, müt- tefikleri ve dostları için ilk bakış- ta pek de memnuniyet verici değil- dir. Nihayet hemen hemen her yıl bütçenin açık vermesi, esaslı reform- lara gitmeye asla niyetli olmayan bir devletin bilançosunun karma ka- rışık olması ve batı memleketlerin- den pek çok şeyler öğrenmek zorun- da bulunan bu memleketin bu konu- da hiç bir gayret göstermemesi gibi olayların kimseyi memnun etmiyece- ği artık anlaşılmalıdır. Türkiyede modern bir idare sis- temi kurulduğu zaman bu memleket büyük hamle yapacaktır. Zemin ha- zırdır. Halk geçmişteki durumdan nacak olursa, gönüllü bir (işbirliğine gidilirse, kü- çük hesaplar, aatler bir tarafa bırakılırsa, daima komünizmin kar- şısında duran ve iki kıtanın geçit yerini elinde tutan bu memlekette yani bir çağ başlıyacaktır. Eğer bu olmazsa, hür dünya gerçekten bü- yük bir tehlike tarafından tehdid al- tında bulunacaktır. Eğer batı devlet- leri camiası bu meseleyi akıl yoluyla halletmeye yanaşmazsa, yüzyıllar bo- yunca hedefine varmak için çaba gös- teren moskof emoeryalizmine yolu serbest bırakacaktır ki böylece bu durum, soğuk harpte batılılar içini korkunç olayların ortaya çıkacağı a- ğır bir mağlubiyet olacaktır (İsviç- re)