10 Kasım 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 36

1 Kitap okudum Adı: Dionisos ve Anadolu Köylü- sü. Yazarı : Metin And. Türü: o İnceleme. Kitap : Elif Yayınları 1, İstanbul Baha Matbaası 1962, 80 sayfa 3 li- ra. Konu : Bale, tiyatro ve halk oyun- larına karşı büyük bir ilgi gösteren Metin And, "Dionisos ve Anadolu Köylüsü" adlı inceleme eserinde, bir öndeyişten sonra 17 yazısını topla- eski Yunandan bu yana Anadoluda yer etmiş halk oyun- larının, ama tiyatroyla yakın ilgisi olan Ortaoyunun, Karagöz vs. gibi halk oyunlarının ve eski Yunana âit bir takım törenlerin günümüze kadar Anadolu köylüsü üzerindeki ( etkileri ve bu oyunların süregelen kalıntıları inceleniyor. Törenler - Üstüreler - Drama, A- donis - Attis - Osiris, Adonis töre- ninden kalıntı, Dionisos, Trakyada Dionisos töreninden kalıntı, Balkan- larda - Trakyada oyunlar ve Türk etkisi, İslam ülkelerinden (örnekler Köse ve Hekim, Sayakutluğu Bay- ramı, Aklar ve Karalar, Kara Kan- colosların kovulması, Anadoluda 6- lüp dirilme konuluğu, Geyik oyunu ve ayna, Eleusis törenleri, Anadolu- da kız kaçırma konuluğu, Oyunlarda hayvan benzetmeleri, Artakalan Yo- rumlar başlıklarını taşıyan yazılarda Metin And konuyu enine boyuna in- celiyor. Beğendiğim Metin And baleyi, tiyatroyu ve bu arada eski türk sah- ne oyunlarını kendine dert edinmiş bir kişidir. Türkiyede ancak üç - beş kişiyi (o ilgilendiren okonularla, kadri kıymeti pek bilinmeyecek bir takım işlerle sabırla uğraşıyor. Dai- ma titiz bir araştırıcı ve inceleyici olarak Metin And, karşısındakilere güven veriyor. Beğenmediğim O: Metin Andın, sa- dece bu kitabında değil, hemen bütün kitaplarında, Türkiyede pek belirli, pek dar bir çerçeve için çaba harca- yan, geniş toplulukların yararına pek de aldırmayan ve emeğini incir çe- kirdeklerine doldurmaya kalkışan bir yazar oluşu... Sonuç: o"Dionisos ve Anadolu Köy- lüsü", konuyla birinci derecede ilgili- lerin dışındakiler tarafından okun- ması gereksiz bir kitaptır. İlhami SOYSAL AKİS/36 AKİSÇİLER SİZİN İÇİN GÖRDÜLER, DİNLEDİLER, SEÇTİLER Sinema Karın Deşen Jack : İngiliz sineması- nın, Hollywood'un korku filmlerine taş çıkartan yeni sadizm örneği. Ge- cayarıları oOLondra sokaklarına fır- layan eli bıçaklı Jack, önüne gelenin karnını deşiyor, ününe ün katıyor. Scotland Yard'ın kılı kırk yaran na- fiyeleriyle Karın Deşen Jack'ın eğ- lenceli mücadelesi. (Ankara). Beyaz Esire: "Ormanlar Perisi" nin cömertçe soyunup dökünen Marlon Michell'i bu yeni ve tefrika "Beyaz Esire" de yeni serüvenler peşinde. (Ankara) Kurtlar Mucizesi : Kılıçlı filmler reji- sörü Andre Hounubelle'in Jean Mara- is ile yeni Michel Zevaco gösterileri. Anlatılanları ciddiye almazsanız, Je- an-Louls Barrault'nun oyunu için gö rulmeye değer (Ankara) Korkunç Yolculuk : Deborah Kerr ve Yul Brynner ile birilikte bir eski usta daha: Anatole Litvak. Doğu - Batı arasındaki siyasal çekişmeyi sömürüp konu edinen "Korkunç oYolculuk"da en ilgi çekici yan, Deborah Kerr'in inandarıcı oyunu. (İstanbul) Kan ve Gül : Fransız sinemasının ye- ni kuşak rejisörleri arasında en bü- yük üne sahip Roger Vadim'in "vam- pir" filmi denemesi. Yumuşak, ince bir teknik. Claude Renoir'ın şaşırtıcı güzellikteki renkli fotoları. (İstanbul) Tiyatro Amerikan Rüyası: Ankaranın 65 ki- şilik Oda Tiyatrosunda sahneye oko- nulmuş olan Edward Albee'nin bir perdelik piyesi, yepyeni bir teknik içinde, amerikan ailesinin ve toplu- munun keskin bir hicvini yapmakta- dır. Sevgi Sanlının çevirdiği, Haldun Marlalının sahneye koyduğu bu beş kişilik oyun, fikir ve öz yoğunluğu bakımından ilgiyle seyredilmektedir. Kargalar : Oda Tiyatrosunun afişin- de, amerikan piyesiyle birlikte yer alan "Kargalar", Meydan Sahsesin- de başarılı birkaç rol oynamış olan aktör -yazar Başar Sabuncunun ilk piyesidir. Bir perde içinde ve üç kişi arasında geçen "Kargalar'ı yazar şöyle özetlemiştir: Kargalar vuruldu diye üzülmeyin. Kızın, kızabilirseniz. Ya da tüfeğinizi sırtlayıp karga avı- na çıkın. Açık olsun oyununuz. Kim- lerdensiniz?" Fare Kapanı : Ankaranın tek dizel sa- nat tiyatrosu olan Meydan Sahnesi, ünlü ingiliz polis ormanları yazarı Agatha Christie'nin "Fare Kapanı"nı İkinci eser olarak oynamıya başladı. yircilerden katilin kim olduğunu kimseye söylememelerini rica etmek- tedir. Kitaplar Tahta Çanaklar: Dizdar tarafından çevrilmiş bir oma- Macar, İspanya, ni Makedonya, Çin, Arap ve Türkmen masallarının derlenmesin- den meydana gelmiş bir çocuk kitabı. (Yankı yayınları, P. K. 1278 - İstan- bul, 64 sayfa 150 kuruş). Tolstoydan Cevat Ayda Bir Çocuk: Çocuklar için, u- zay ve Ay hakkında bilği veren bir muhayyel hikaye (Yankı Yayınları, P. K. 1278 - İstanbul, 64 sayfa 150 kuruş). Seçme Çocuk Fıkraları: İlkokul ça- gındaki çocukların zevkle okuyacak- ları küçük fıkralar ve karikatürler- den bir derleme. Çocuklara tavsiye edilebilecek bir eser, (Yankı oYayın- ları, P. K. 1278 - İstanbul, 64 sayfa 150 kuruş). Çocuklara Tarih Hikayeleri: (Çocuk- lar için hikayeleştirilmiş hatta ma- sallaştırılmış tarihi bilgilerle (o yüklü faydalı Bi kitap. (Yankı (o Yayınları, P. K. 1278 - İstanbul 64 sayfa 150 in