3 Kasım 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

DÜNYADA OLUP BİTENLER Küba Eriyen buzlar u hafta Küba, Karaip denizinde değil New York'ta konuşuldu. Geçen haftanın ortalarından itibaren Küba kriziyle ilgili diplomatik te - masların başlamasiyle birlikte hadi- selerin ağırlık merkezi Manhattan'- daki Dünya Evine doğru kaydı. Gü- venlik Konseyi aynı konuda yapılan üç ayrı teklifi - Amerikanın, Rusya- nın ve Kübanın teklifleri - görüşmek üzere toplantıya çağırıldı. Amerika- lılar Kübadaki üslerle füzelerin ora dan çıkarılmasını istiyordu. Sovyet- ler Birliği ile Kübanın teklifleri ise ablukanın kaldırılması hakkında idi. Güvenlik Konseyinde başlayan mü- zakereler tarafların uzlaşması ihti- kuvvetli olmadığını orin, Amerikanın elinde bulunan Kübadaki Sovyet üslerine alt resim- lerin sahte olduğunu, Rusyanın Kü- bada füze üsleri (okurmadığını ileri sürdü. Amerikan delegesi Stevenson' — Bana evet veya hayır diye : Sovyetler Birliğinin Kübada nükleer füze üsleri kurdu- gunu yalanlıyor e e şeklin- deki sorusunu, Zor "— Bur mein mahkemesi değildir!" diye cevaplandırdı. Taraf- Si arasında hiç bin müşterek nokta Bu müzakerelerin, ihtilâfların hallini güçleştirecek bazı gelişme- lere sebep olması çok mümkündü. Bu durum karşısında Güvenlik Kon- seyi müzakereleri talik edilerek, Ge- nel Sekreter yardımcısı U Thant'dan arabuluculuk yapması istenildi. U Thant'ın gayretleri U Thant ilk iş olarak Amerikan gemileri ile Sovyet gemilerinin karşılaşması ihtimalini ortadan kal- dırmayı düşündü. Oturdu, Krutçef ile Kennedy'ye birer mektup yazdı. Krutçeften «Kübaya doğru seyret- mekte olan Sovyet gemilerine ablu- ka sahasının dışında kalmaları yo - lunda bir talimat» vermesini istedi. Kennedy'den de "Abluka sahası civarında beklemekte olan Amerikan gemilerine Sovyet şilep ve tankerleri ile karşı- laşmaktan azami derecede kaçınma- ları hususunda talimat verilmesini» talep etti. U Thant'ın bu müracaatı ve ona verilen cevaplar hem taraf- ların durumunu aydınlattı, hem de tarafların uzlaşması ihtimalinin mev cut olduğunu ilk defa ortaya çıkar- dı. Krutçef cevabında barışın korun- ması lüzumuna işaret ettikten sonra teklifi kabul ettiğini ve gerekli ta- limatı verdiğini belirtti. Kennedy ise esas itibariyle teklifi kabul o ettiği halde bazı pürüzlere Genel Sekreter Yardımcısının dikkatini oçekmekten geri kalmadı. Sovyetlerin anlaşma kapısını aralamak istediği belli olu- yordu. Buna mukabil Amerika, buh- ranı yaratan taleplerinden o vazgeç- mek niyetinde değildi. Gerçekten Kennedy, bir taraftan bu temasları devam ettirirken diğer taraftan da Key West'e uçaksavar füzeleri sev- kediyordu. Görüşmelerden bir sonuç alınamaması halinde Amerikanın ye ni bazı askeri teşebbüslerde bulun - ması beklenebilirdi. Değişen istikamet je tam bu sırada Krutçef yeni bir mesaj yayınlıyarak, obuh- ranın değişik bir istikamete girmesi ne yol açtı. Zorinin Birleşmiş Millet- lerde, Kübada Sovyet üsleri bulun- madığını söylemesinden çok kısa bir müddet sonra ilân ettiği mesajında, Kurutcef, Kübada Amerikayı tehdit eden tecavüzi silahlar bulunduğunu kabul etti. Fakat söylemek istediği başkaydı. Nasıl Birleşik Amerika «burnu dibindeki» Kübaya yerleşti- rilen füze üslerinden huzursuzluk duyuyorsa aynı şekilde Sovyet Rus- ya da «kapısındaki» Türkiyede bu- lunan nükleer füzelerden rahatsız oluyordu. Krutcefin çok basit, çok açık bir teklifi vardı: (o Türkiyedeki üslerle Kübadaki üsleri müştereken kaldırmak! Hem böylece genel bir silahsızlanmaya doğru ilk adım da atılmış olacaktı. İlk bakışta haklı ve çok cazip gö- züken bu teklif aslında milletlerara- sı meselelerde fevkalâde tehlikeli olan bir düşünce tarzının mahsulü- dür. Barışın taraflar arasındaki kuv- vet dengesine bağlı olduğu bir devir- de, bu tip tekliflerle sağlanacak olan, kuvvet dengesinin bir taraf lehine bozulmasıdır. Bu yolun o getireceği barış ise, bir «Pax Romana — Roma Barışı» dır. o Üstelik unutuluyor ki Türkiyedeki üsler, 1957 de Doğa Av- rupa ülkelerinin nükleer silahlarla teçhiz edildiği Sovyet Rusya tarafın- dan ilân edildikten sonra ve bu teh- dide mukabele etmek üzere okurul- muştur. Varşova Paktının füze üs- leri dururken, NATO'nunkileri okal- Fidel Castro hadiseli günlerde hazırlık halinde Elini veren kolunu alamıyor AKİS/16