22 Ekim 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

rinden yapılan işin karşılığının daha alınması, ç kabil çalışmayı kolaylaştırmış faktörlerdir. “Yeni nizam" uu konularda fikri alınan bir iş a- damı, bu hafta içinde bir başka noktaya parmak bastı. Dükkânlarda ve dolayısıyla toptancılarda satışla- rın arttığını söyledi. Ancak bunu mazi olmuş bir devirdeki iş yapma usulleriyle karıştırmamak gerektiği- ni söyledi. Bu, umumi olarak piya- sanın ve bilhassa halkla teması olan küçük tüccarın, hatta esnafın da görüşüdür. Bir kalemde büyük kar- lar sağlama imkânı, geri gelmeme- cesine kalkmıştır. Ama onun yerine istikrar ve güven gelmiştir. Az mal satıp çok kâr etmek mümkün halden çıkmıştır. Ama alıcı ve mal itibariyle çok -ekseriya ucuz ve taksitle- satış yapıp çok kazanmak -tabii çok ça- Birkaç : çizgide lışmak suretiyle- prensip olmuştur. Bu yeni şartlara uyanlar akşam ev- lerine gene güleryüzle gidebilmekte- dirler. Aslına bakılırsa, normal olan da budur. Yoksa, anormal bir devrin dalgaları içinde bazı kimselerin yük- selmesi, bazılarının batması değildir. Bugün ortadan kalkan, meselâ li- sans dalavereleridir. Hele paramızın kıymeti sabit hale gelince ne doları 2.80'e almak, ne de tabii. 25 liraya satmak kabil hale gelmektedir. Bu- nun dışında, piyasa konusunda bilgi sahibi bir iş adamı yeni nizamın hu- susiyetlerinden birini şöyle ifade et- ti; — Yarın ne olacağı, artık az çok ei ede uzun vadeli plânları aye daa ba tertipler yapılabilmekte, ciddi is adamları kapkaççılardan ay- rılmaktadır. Zira yaşadığımız devir- de bir günde milyoner olmak imkanı ZİMKİLER kalmamıştır. Ancak ileriyi görebilen- lerdir ki verimli sahaları kendilerine açmakta, böylece daha çok kimse ça- lışmak imkânı bulmakta, servet yap- maktadırlar. Piyasa, henüz formunu ( bulmu: değildir. Bir büyük bankacı şöyle de- di: kuş aşağı iniyorduk. Şim di ei. Yakında, çıkışın Ba lamasını bekliyoruz. Ama bunu ça- buklaştırmak için topa ilk hızı ver- mek lazımdır. Ondan sonra, hiç kork- mayın". Bu ilk hız, Hükümetin kredi ko- nusunda düşünmekte olduğu bazı gev- şetmelerdir. Enflasyona gitmeden sa- tın alma gücü sağlandığı o takdirde Türk ekonomisi ve bilhassa Türk sa- nayii büyük hamle yapacaktır. Piya- sanın çektiği bu darlıktır. Para ya- vaş yavaş ortaya çıkmaktadır. male dönüş, en yetkili ifadesiyle, ilgili- lerin "tezgahta"dır. Türkiyede bir adam, on yıldan beri bütün varlığını ilerde çarçur olmaması ve bir hayırlı işe yaraması için vakıf haline getirmek istiyor, fakat muvaffak olamıyor. İşin daha da alâka çekici tarafı bu adamın varislerinin aynı gayeyi taşıması o ve bir yol bulmak maksadıyla tüm ai- lenin seferber halde olmasıdır. o Ba- his konusu adamın Vehbi Koç oldu- gu söylenirse (o "varlık" Kelimesiyle ifade edilen meblâğ ortaya çıkar. Türkiyenin I numaralı iş adamı- nın düşüncesi, Amerikadaki Ford Foundation'a benzer bir vakfın te- sisidir. Bu vakfın şümulüne hastahaneler, neler, öğrenci yurtları, çocuk bakımevleri dir. Vehbi Koçun varisleri aç kalmayacaklardır. ten kızlarına kadar, hepsi çalışmaktadır, iş güç sa- hibidirler. Ama servetin asıl kısmı vakfın hizmetine girecek, Koç ailesinin Koç Vakfıyla alâkası Ford ailesinin Ford Foundation'la alâkası nisbe- tinde olacaktır. kütüpha- girmekte- Za- Vehbi Koçun karşısına, Medeni Kanunun 322. maddesi çıkmıştır. Böyle bir hayır işinin gerçekleşmesi için bu maddenin değişmesi lâ- zımdır. Koç şöyle diyor: "On yıllık dileğimizin bu sefer dikkat nazarına alınacağını ümit ediyoruz. Ama olmazsa, isteğimizi Hele mütema- diyen tekrarlamaktan usanmayacağız." İş adamları, Plânın Meclisteki görüşmesinin gecikmesinden şikâyet ettiler. Zira bir çok saha- da faaliyete Plân kesin şeklini aldıktan sonra başlanacaktır. Plânın heyeti umumiyesi hakkında piyasada bir bilgi vardır. Fakat kolları sıvamak ancak projeler belli olunca kabil olacaktır. Ma- mafih, ileriyi görmekte mahir iş adamları şimdi- den içerde ve dışarda temaslar yapmakta, bil- hassa yabancı sermayeyle müşterek çalışma ko- nuları bulmak için meslek seyahatlerine devam etmektedirler. Kasım ayı içinde önümüzdeki beş yıl ile ilgili geniş hareketler başlayacaktır. en- Mem- Nejat Eczacıbaşı Türkiyede bir petrokimya düstrisinin kurulması için çalışmalara başladı. lekette petrol rafinerileri (o işlemeye başladığına göre petrokimya endüstrisinin kurulması kaçınılmaz ohal almıştır. Eczacıbaşının tasavvuru yeni endüstriyi o bir bankanın iştirakiyle kurmaktır. İlk tesisin önümüzdeki iki sene için- de kurulabileceği sanılmaktadır. Bu tesis plastik ham maddeleri (oimal edecek, sudkostik ve klorlu etilen gi- bi maddeler de istihsal oedebilecek- tir. Türkiyeye şimdiye kadar dış ül- kelerden ithal edilen bu maddelerin içerde oistihsali halinde külliyetli döviz tasarrufu (o sağlanabilecektir. Tesis için henüz bir yer tesbit edil- miş değildir. Bu sahada yabancı ül- kelerden getirtilecek kalifiye ele- manlar yurdumuzdaki teknisyenlere ! yardımcı olacaklardır 23/AKİS