1 Ekim 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

T A R İ H Naziler Hedefe doğru (*) Brüning, 1930 seçimlerinin sürprizli neticesine rağmen Başbakan ola” rak kalmasını sağlayan ekseriyeti Parlamentoda buldu. Sıkıştığı hal- lerde Cumhurbaşkanının kararmame leriyle işini yürütüyordu, Ancak, ber- bat iktisadi durumu düzeltmek için aldığı çareler Katolik Merkez Parti” sinin bu son Başbakanını kısa za- manda “Bütün Almanyanın en sevil meyen adamı” haline getirdi, Brü. ning, fiyatlarla beraber maaş ve ilc- retl vide de radikal indirmeler yaptı, sosyal hizmetleri azalttı, mali ve ik- tisadi çevrelere ağır tahditler koydu. Gerçi bunlar hep, durumun gerektir- diği tedbirlerdi ama bir yandan na- 2ilere, bir yandan komünistlere hü“ cum silahı sağladı, Brüning'in adı “Açlık Şansölyesi” oldu, Buna mukabil, 1930 seçimlerin- den “İstikbalin Adamı” olarak çıkan Hitler Almanyayı idare eden kimse- lerin muhitinde, onların kendi arala“ rındaki enttikalarda hesaba katılma” sı gereken bir kuvvet muamelesi göt dü. Bunlar, Hitlerin eline iktidarı ve- rinceye kadar, hatta ondan da sonra bir süre “Avusturyalı Onbaşı”yı ko- layca kullanacakları, kullandıkları, i- daresi basit bir oyuncak diye gördü- ler, Gözleri açıldığında ise, atı alan Üsküdarı çoktan geçmişti. Seçimlerden bir yıl sonra, 1931 Sonbaharında Hitler ilk defa olarak Mareşal Hindenburg tarafından ka- bul edildi, İşi tertipleyen, ihtiyar ve yarı bunak Cumhurbaşkanının çevre- sindeki 1 numaralı entrikacı, General von Schleicher idi, Schleicher önce Hitleri bizzat gördü, ona Başbakan ve Cumhurbaşkanıyla mülâkat te- min edeceğini bildirdi. Bu şırada Al- manyayı idare edenlerin kafasında Mareşalin Cumhurbaşkanlığı devresi 1932'de sona erdiğinde yerine kimin getirileceği meselesi vardı, Brüning'in plânı Brüning, en iyi çare olarak monar- şinin yeniden tesisini gördü, 1932 de Hindenburg 85 yaşında olacaktı. Cumhurbaşkanlığı için adaylığını ye niden koyup koymayacağı meçhuldü Ama koysa da kazansa bile, yedi se. ne daha yaşaması pek az muhtemel- âi. Seçildikten bir kaç sene sonra Öl düğü veya tamamen bunadığ” tat de, Almanyanın bu en yüksek maka- mı için sırada Hitler vardı, Brüninz söyle bir plan yaptı: Parlamento, Mareşalin Cumhurbaşkanlığını üçte AKİS, 1 Ekim 1962 iki ekseriyetle uzatmak yetkisine sa” hip bulunuyordu, Önce bu yapılırdı. Sonra, Anayasanın tadili için bir tek- Jif getirilirdi. Teklif monarşinin €esi- sı ve Mareşalin naip olarak vazife görmesi istikametinde olacaktı, Ma“ reşal öldükten sonra, otomatik ola” rak, eski veliahtın oğullarından biri Hohenzollern'lerin tahtına otururdu. Fakat Başbakanın planını, Cum” hurbaşkanı kabul etmedi. Hatta, fe- 4a halde kızdı ve zavallıyı huzurun- dan kovdu. Bir hafta sonra da, dev- resi bittiğinde adaylığını tekrar koy- mayacağını bildirdi, dı, Başbakanın Hitlerle şaşır görüşmesi , Tereddütlü günler re 1932 gelip çatınca, kanlığı meselesinin şu veya bu her halli zarureti tekrar or- taya çıktı. Nihayet, bir çâre bulmak şarttı, Brüning, uzun 'gayretlerden sonra Hindenburg'u, eğer Parlamehn- to karar verirse devresinin uzama- sına rıza göstermeye ikna etti. Me“ sele, Parlamentodan bu kararı: Çi” karmaktı, Başbakan, yeniden görüş- mek üzere Hitleri Berline davet et ti. Davet telgrafı geldiğinde: nazile rin lideri Münihteki gazetelerinin bü- rosunda Hess ve Rosenberg ile be- raberdi Telgrafı arkadaşlarının Ö* nüne attı ve “Şimdi, çantada keklik haline geldiler, Müzakerelerinde 0e- ni partner olarak kabul ediyorlar” Franz von Popen ve General von Sehleicher Çorabı Almanyanın başıma ördüler Wu hava içinde oldu, Brüning Hitlere, Mareşalin oO(Cumhurbaşkanlığınn u- satılmasını nazilerin desteklemesini istedi, Hitler bu teklife, uzun uzun Cumhuriyetin aleyhinde bulunmak su retiyle mukabele etti, Başbakan, na zilerin teklifi odesteklemeyeceklerini anladı. Hitlerin Mareşalle görüşmesi ise daha ziyade tanışma mahiyetinde oldu, Hindenburg'un gözü “Bohem: vah oalaşı” dediği Hilleri tutmadı. Görüşmeden sonra Sehleicher'e, “Ol- sa olsa Posta - Telgraf Bakanı olur. Şansölye olmaz” dedi. Hitlerle bera- ber, milliyetçilerin lideri Hugenberg de Brüning'in teklifini reddetti, diye haykırdı, Ocak ayının ilk günlerinde Hitler, Brüning ve Schleicher Berlinde - iki defa nir Başbakan teklifini tazel Nazilerin lideri kati bir ce vap rey Arkadaşlarıyla istişare ettiğinde, onların da ikiye ayrılmış bulunduğunu gördü, Goebels ve Ro-; (“) Bu serinin ilk yazıları “Mem “Darbeci”, “Kitap”, © leket”, “Adam”, “Politikacı”, “Steresmann” ve “İti- dar Yoluşunda” AKİS;in 424, 425, 426, 427.428, 489 ve 430, saylarında o yayımlanmığ” 19 başlıkları * altında