2 Mart 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 28

KİTA P BİR DAKİKA Akba- i Mat- sayfa, 100 Doğan Nadi'nin fıkraları ba Mizah YayınlarıNo 10. Y baa İstanbul - 1956. 96 kuruş) Gundelık gazetelerde manşetlere göz gezdirildikten sonra ilk a nıp okunan yazı -eğer var— sa in | fıkra sütu- nundaki yazıdır. İşte bizim memle- kette okuyucuya bu alışkanlığı aşıla- yan yazar, Doğan Nadi olmuştur. İşin garibi küçük fıkra yazarlığının tari- hi umduğunuzdan ve sandığınızdan da kısadır. Küçük fıkracılık memle- ketımıze 1945 de, Demokrasi tecrü— beraber gelmiştir. şüphesiz, lüğü eden gazetelerden biri olan Tas- vır kuçuk fıkraya yer veren ilk ga- e, Doğan Nadi de bu tarzın ilk ya- zarı olmuştur Doğan Nadi "Bir Da- kika" adlı kitabına yazdığı ön sözde küçük anlatıy "Bu küçük yazılara 1945 sonların da Tasvir gazetesinde başladık. Tek parti devrinin hakikaten bitip bitme- diğini, Demokrat Partinin hakikaten bir muhalefet partisi -hatta sadece demokrat!.- olup olmadığını kimse- nin kestiremedıgı zamanlardı. Şef'n şeflikten nasıl olup da vazgeçecegıne akıl erdiremiyenler, muhaliflerin bu isin içinden nasıl çıkacaklarına -hatta neye giriştiklerine- bütün bütün ce- bulamıyorlardı. Arkadaşlarım fıkracılığa başlayışını şöyle ğurt hikâyesinde olduğu gibi, ya tutar sa kabilinden biz de kaleme sarıldık Tutarsa yıyecegımız bir ama memlekete Demokrasi gelecek— hurrıyet gelecekti, müsavat gele- cektı Şeflik gidecekti, korku gidecek- ti, imtiyazlılar - gideci . Aradan bunca yıl geçti bu yazılara hâlâ, ne yazik ki, ya tutarsa..! diye de evam e- di gıdıyoruz Kimbilir ? n bi rinde inşallah... Ümit dünyası bu!..". Doğan Nadi'nin 1945 de açtığı bu çığır pek tabit ki aynı yoldan yürü- yenler yaratacaktı Nılekım Bedıı Fa- ık Şinasi Nahit Berker ve başkaları b yalda yürüyerek meşhur ol- şte Doğan Nadi 1945 sonlarından 1956 başlarına kadar yazdığı — yüz- lerce, binleri fıkrada 176 - nesini bir araya toplamış ve bunla- ra fıkralarının başlık adı - olan " i Dakika" adını vermiş, 96 sayfalık bır küçük cilt meydana getirmiş. Dem rasi tecrübeleri içinde geçen 10 yılda yazılmış fıkralardan meydana gelen bu kitap ibretle okunmağa değer. "Bir Dakika" adlı kitabı okuduğunuz zaman göreceksiniz ki farzı 1 1946 da yazılmış bir fıkra 1957 yılın- da yemliğinden, esprisinden ve günün olaylarını alaya almaktan hiç birşey kaybetmemi 28 Doğan Nadi Geçmiş zaman olur ki.. Meselâ, 1946 da Recep Peker dev- rinde çıkartılan Basın kanununu hem alaya alan, hem de alayın arkasın- da şiddetle tenkit eden şu fıkraya ba- lona: "Gazeteye geldim. Bizim — odanın halini görmeyin. Büyük masanın üs- tü, kitaplar, Resmi Ceride, temyiz iç- tıhatları Meclis zabıtları, son müza- kerelerı yazan gazeteler, bir kalaba- lık kıy Cıhalla Zıyad karşı karşıya. Yan- larında iki avukat harıl harıl birşey- ler okuyup terleye terleye düşünüyor- lar. Ayol bu ne hal? gazeteye makale çalışırlarmış İlâhi Recep Peker; ne günlere er- dirdiniz bizi böyle!" kranın başlığı "Soyleyene Bak- mayın larıhı de 23 Eylül 1946!. çmış zaman olur ki haya- li cıhan değer” s'ozunu yad etmek is- terseniz alın Doğan Nadi'nin son ba- sm kanunu çıkıncaya kadar yazma- a devam ettiği fıkralardan derlen- mış kitabını. Okurken, hem gülersi- niz, hem de acı acı duşunursunuz yazmağa HALİKARNAS BALIKÇI- SININ BÜYÜK ROMANI ÖTELERİN ÇOCUĞU - 384 sayfa, 300 kuruş - YEDİTEPE YAYINLARI P.K. 77, İSTANBUL VATANSEVERLER (Sıdney Kıngsleyın 3 perdelık o- eviren rüruzan Sel Se- çılmış Hıkayeler Dergisi Kıtapları , Gün eylıSî(ı)atllJaası Ankara - 1956 116 idney Kingsley Amerikada çok tutulmuş bir piyes yazarıdır. Da- ha ortaokul sıralarında piyes yazma- ğâ rnerak saran y bir ÜUniver- site Ööğrencisi iken azdığı "Wonder- ark Epilogue" adlı bir perdelık pi- yesi ile 1928 yl n eh başar perdelik tiyatro eseri armaganım sayfa, almış, Colombia film ortaklıgında yıl- larca senaryo yazarlığı yapm in White," adlı eseri ilk olarak bir profesyonel tiyatroda oynanmıştır. Hastananelerdeki hayatı anlatan bu eser büyük bir basan e ayer film şirke- ti tarafından fılme çekılmıştır Daha sonra yazdığı adlı pi- yeste de başarısı devam etmış, piyes aylarca — afişte kalmıştır Sidne Kingsley'in — sadece Million osts" adlı ve yeni, bir teknikle ka- leme aldığı piyesi başarısızlığa uğra mış ancak 11 defa emsıl edılebılmış— Bu başarısız piyesi " orld Make adlı çok sevilen piyesi, onu da Türkçeye Füruzan Selçuk tarafından "Vatanseverler” adiyle çevrilen Patriots" adlı pıyesı takip etmiştir. Kingsley'in bu eseri halen halenAme— rikan sahnelerinde afişte 1906 da doğan ve 1939 da tiyatro aktristi Madge Evans'la an Sıdney ingsley memleketımızde ilk defa "Vatanseverler” adlı kitabı ile tanınmaktad "Yatanseverler , 3 perdelik bir pi- belli başlı kahramanları Thomas Jef- ferson, Alexander Hamilton, Georg Washıngton Alby Humphr Ja- mes Monroe, Henry Knox, La fayette . dir. a yeni kurulmuş bir cum- huriyettir. Güneylilerle kuzeyliler a- râsında şiddetli bir geçimsizlik ve an- laşmazlık vardır, İhtilâl liderleri ise sandalye kapmak dâvası peşinde bir- birlerini üneyle Kuzey arasındaki anlaşmaz- lığı koruklemektedirler.' Cumhurbaş- kanı Washington, Fransada Amerika- yı temsil eden elçısı Jefferson'a vata- na dönüşünde Dışişleri teklif eder. Jefferson siyasi hayattan bıkmıştır. Teklifi kabul etmek iste- niz. Kızıyla beraber çiftliğine çekil- mek, başını dinlendirmek arzusunda dır. Ama Jefferson vatansever bir in- sandır. Vatanın ve Başkanın kendisi- ne ihtiyacı vardır. Rahatını, huzurunu çiftliğinin işlerini bir kenara bırakır azifeye koşar. Ömrünün yıl- larını da vatan uğrunda çalışarak ge— çirir? Piyes umumiyetle durgun bir hava ıçınde ve az hareketli cereyan eder. AKİS, 2 MART 1957