18 Eylül 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

şereflerine ziyafetler verilmiş ve sonra Moskovadaki İngiliz Büyük Elçiliğinde bu ziyafetler iade edilmiştir. İngiliz iş- çi partisi heyeti komünist Çini adım adım dolaşmıştır. Kendilerine Mançur- vadaki santrallar, — ağır sanayie ait te- şebbüsler gösterilmış ve her tarafta iyi kabulün tezahürlerine imkân verilmiştir. Komünist Çinliler İşçi partisi liderle- riyle yapmış oldukları temaslardan iyi netice almış olmalılar ki ikinci bir işçi partisi heyeti Çin'e davet dıl lunmaktadır Şurasını unutmamak lâ- zım gelir ki Çin de, Bulgarıstan kadar değilse bıle Moskovanın işaretine — gö- re hareket eden bir memlekettir. sat politik yollarla elde edilememiş bir neticeyi ekonomik yollarla elde etmek, Ingıltereyle Amerika Birleşik Devletle- rinin arasını açmaktır. Bu da olsa olsa Çinle İngiltere arasındaki ticari müna- sebetlerin Amerika Birleşik Devletleri- nin komünist Çine ihracına - Ambargo konulmuş olan maddelere teşmiliyle olacaktır İngilterenin şüphe yok ki böy- e bir harekete girişmesi beklenemez. Ingıltere sadece serbest ticaret sahasın- da ticari münasebetleri azamiye çıkar- mak arzusundadır, fazlasını değil. Bu- günkü şartlar muvacehesinde buna bile uzak bir ihtimal nazarıyla bakılmakta- dır. Zira komünist Çin senelik 800.000 000 sterlinlik dış ticaret hacminin 3/4 ünü Sovyet. Rusyayla yapmaktadır. Bu rakam bile gösteriyor ki İngiltere Ko- münist Çinle Ticaretten fazla — birşey beklememektedir. Bir — gezintide Atlee Chu en Lai'ye bir ara şöyle söyler: «se- nelik .100 000 000 sterlinlik bır müba- dele yapılsa Komünist Çin. bize bunu döviz olarak nasıl öder?» aldığı cevap şudur: Honk - Konk'a harpten evvel ha- iz olduğu ehemmiyeti vermek arzusun- dayız. Cevap gayet enteresandır, çun— kü sualin cevabı değildir. Bu da gös- teriyor ki Çm lngılızlerın bekledikleri ölçüde bir pazar olamıy Ama İngilizlere gore Uzak Doğu da Çınlılere yaklaşılmalıdır. Zira — yaklaşmak — hiç münasebette bulunmamaktan daha iyi- Amerika Birleşik Devletlerı bu du- ran karşısında Komünist Çine karşı de- ğil fakat Sovyet Rusya ve Doğu Avru- pa memleketlerine karşı ihracına ambar- go koymuş olduğu —maddeleri ihtiva eden Usteyı (battle act) gozden geçir- miş nların adedini 297 den 217 ve — indirmiştir. İhracatı menedilen maddeler komünistlerin eline geçip de hür âleme zarar verebilecek olan mal- lardan ibarettir.. Malüm olduğu üzere «battle act» 1051 senesinde hazırlanmıştı o zaman- dan bugüne kadar teknik alanda hayli inkişaflar kaydedilmiştir. İşte bu tek- nik ilerlemelerin meydana getirdiği ye- ni fenni âletler de bu «battle actsa da- hil edilecektir. Amerika Bırleşik Devletleri acaba doğu - batı ticaretinin inkişafından ne- ler beklemektedır Ogrendigimize gö- re Amerikalılar refah ekonomisi dolayı- siyle ıhtıyaçlarmm âzamisini — tatmin etmişlerdir. Ağır endüstri eğer yeni AKİS. 18 EYLÜL 1954 İKTİSADİ VE MALİ SAHADA NATO Konseyi Toplantıda Ticaret para getirir mahreçler bulunmazsa bir buhranla karşı karşıyadır Zira Amerika Birleşik Devletlerinde iç pazar işba halindedir. İşte durumu iyeden — mütalâa eden bazı 1ktısatçılar Amenka Birleşik. devletlerinin Pakistana - Türk - Pakis- tan paktı dolayısıyle yardımına, Ma- nilla'da toplanmış olan Güney -Doğu ya konferasına — bu zavıyeden bak- maktadırlar. Amerika yeni ittifaklar sistemine üye devletlere yardım yoluy- la ağır endüstri mamullerini — verece ağır sanayii işler halde tutabilecektir. Rusya ile stratejik maddelerin ade- dini indirmek suretiyle yapacağı tica- ret Amerika Birleşik Devletlerinin ma- mullerine büyük bir mahreç açacaktır. Filhakika Amerıka Birleşik — Devletten Rusya'ya makina, turizm arabaları, zi- raate ait alet ve bazı gıda mat addeleri satacak, mukabilinde dilediğini alacak- tır. Bu gelişmelerden acaba fayda beklenebilir mi? Bugünkü şart- lar içinde evet. Zira Rusya refah eko- nomisine doğru gıtmektedır Stalinin ölümünden beri ağır sanayi istihsaline Rusyada daha az ehemmiyet verilmeğe ameli bir başlanmıştır.. Komünist Rusya da bu balamdan batılılarla ticaretten — fayda ummaktadır. — Komünistlerin dostları, düşmanları olmayıp sadece menfaatle- ri olduğuna göre bu ticaretin ilerde daha da gehşebılecegıne hükmedilebi- lir. Kaldı ki, Amerika Birleşik Devlet- lerinde bu hususta fikirler daha da ile- ri gitmektedir. Bazı dergilerde — 1931 Buhranının tesirlerinin Sovyet Uusya- nın Roosevelt tarafından tanılınmasiyle ortadan kalktığını ileri sürenler vardır. Bunlara göre ABD nin traktör ihracı- nın 2 55 ini 1933 ten sonra Rusya teşkil etmiştir. Ekonomik bir düzen de- vamlı bir sulhün temel şartı olduğuna göre doğu - batı bloku arasında ticari münasebetlerin gelişmesini — siyasi mü- nasebetlerin düzelmeye — doğru yönel- mesi mânasında anlamalıdır. Bu anlayışın müsbet neticeleri ve akislerinin de görülmesi, duyulması el- zemdir. Bugüne kadar, r ne kadar Sovyet Rusya' ABD den traktör ihraca- tının 926 55 ini almış ise de, normal «anlayış» m hiç de belirli bir mahiyet göstermediği olagelen hâdiselerden bel- İ münasebetler bu kadar yaklaşmışken, Sovyet Rusya Şarkta ve Garpta her türlü anlaşmazlığı doğura- cak âmilleri durmadan ileriye sürmek- tedir. Fakat Batı Devletlerinin ekonomik vaziyetleri de şarkta her ne pahasına olursa olsun yeni pazarlar açılmasını gerektirmektedir. NATO konseyi birçok defa mevzu üzerinde durmuş ve bilhassa Avrupalı devletler Demir Per- de gerisi ile zararsız ticaret imkânları- nın araştırılmasını - elzem gördüklerini ifade etmişlerdir. Gerçi bu arzu, ekse- riya lâftan ibaret kalmış, Amerikalılar Şark pazarını açmaktansa bizzat kese- nin ağzını açmayı tercih etmişlerdir. Şimdi Amerika da bu ihtiyacı biz- zat duyduğuna göre, bir yeni vaziyetin ortaya çıkması beklenilebilir. Buna Rus- lar ne diyeceklerdir? Sualin cevabı ba- sittir, Memnun olacaklardır.. Memnun olacaklar ve hiç şüphesiz bir -yandan mümkün olduğu kadar mal satmaya ça- lışırken diğer yandan da mümkün ol- duğu kadar stratejik madde elde etme- ye ugraşacaklardır 21