19 Haziran 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

DÜNYADA OLUP BİTENLER Buhran; L aniel hükümeti 49 uncu maddeye göre itimat talep etti ama aynı mad- de hükümlerine göre düşmedi. Zira anayasaya göre hükümetin düşmesi için Meclisteki mutlak çoğunluğun (314) aleyhte oy vermesi lâzımdır. yoktu. Fakat Velevkı nısbı olsun azın- lıkta kalan bir hükümetin çekılmesı yoktu. Hükümet istifa etti, fakat Mec- lisi peşinden sürükleyemedi Fransayı çok uzun sürmesi ihtimali bulunan bir hükümet buhranı bekle- mektedir. merika Hariciye Vekili birkaç kere ihtarda bulundu: "Avrupa savunma camiası vaktiyle tasdik edilip meriyete girmedikçe ve bu suretle vrupanın savunması Avrupalılarca deruhte edil- medikçe, Amerikanın Avrupa muvace- hesindeki siyasi ve askeri stratejisi do- kunaklı bir şekilde degışebılır dedi. Bu sözlerde şu mâna mündemiçti: vunma camiası andlaşması mezse, Amerika, Avrupanın olarak müdafaasından tamamen kesecek ve stratejisini ona göre yeni- den tanzim edecektir. Bu strateji ne olabilir? Buna bida- yette «çörekleme» stratejisi deniyor- du. Son moda tâbirle "âni ve kütle halinde misilleme" deniyor ulies'in müteaddit defalar izaha çalıştığı bu yeni müdafaa stratejisi, en büyük ve en çevik kuvvetlerin, i bulursa bulsun bir tecaviz hareketi, mümkün olan süratle ve her türlü silâhlarla mütecavizin münasip görülecek en hayati noktala- mak suretiyle cevaplandırıla- muayyen bir noktada vuku tecavizin — kullandığı — silâhlarla karşı- lanacak nun akla gelen ilk tabit neticesi ihtilâfları bir anda dünya sonra, bu toprakla- rın kurtarılacak olmasıdır. ha kısa bir tâbirle, Avrupa mü- dafaa edilmiyecek, fakat belki teca- vüze uğradıktan bir müddet sonra kur- tarılacaktır. "Şantaj... Şantaj..." u mâna karşısında Avrupalı memle- ketlerin çoğu "şantaj... "diye hay- kırdılar. Amerikanın tasarladığı yeni stratejiyi enine boyuna tetkik ve mü- nakaşa ettiler. Görünüşte, Avrupa sa- vunma camiasının tasdik ve —Avrupa ordusunu teşkil suretiyle Amerikalıla- rı, vermiş oldukları taahhüt gereğin- ce, Avrupa kıtası üzerinde angaje et- inekten başka çare yoktu mülâhaza, andlaşmanin tasdiki- ni hızlandırdı. Altı memleketten dör- dü bu muameleyi tamamladılar. Yal- nız ikisi kaldı; Fransa ve İtalya Fransanın, kendisini Almanya ile 50 yil muddetle bağlayacak olan bu —Av- rupa savunma camiası andlaşması kar- şısındaki durumu malüm. Bin türlü sebep, itiraz ve ihtirazi kaydi var. Par- tiler arası, partiler içi, partiler — dışı çeşıtlı hizip, temayül ve kanaat serde— m Bidayette yalnız laşmaya muarız idiler. cenah, hattâ merkezden bazı kesimler de bu aleyhtarlara iltihak et Georges Bidault C.EİD. Şampiyonu Fakat, —aleyhte cereyan gehşırken diğer taraftan başlıca iki faktö e andlaşmanın tasdiki lehinde âmil elik ordu: Hindicini ve Richgrds tadili: Hindiçinide, bilhassa Dien Bien Fu düştükten sonra, Fransada moral o kadar bozuldu ve Hindicini savaşı bü- halinde geldi ki, sulh bir tarafa, hattâ şerefli bir ricat içn dahi Amerikan şu veya bu şe- kilde müdahalesi lazım geldiği kanaati yerleşmeğe başladı. Evvelâ bu bakımdan, Amerikanın Avrupa için istediği savunma camiası- nın tasdiki yolunda çaresiz bir rıza, bir temayül görüldü. Diğer taraftan, Amerikan kongresi, Bu yolda geçen — sene sunulmuş bir Richards tadılı vardır ki, bu tadil, Av- rupa savunma camiasının tasdik etme- yen memleketlere yapılacak yardımın durdurulmasını istemektedir. Başkan bu tadili geçen sene alıkoy- muştur, fakat bu yıl ne olacağı belli değildir. Başlıca bu iki faktörün tesiriyledir ki, Fransada Avrupa savunm i sı bir zaruret olarak görülmeğe — baş. landı ve iki büyük siyası parti, Cum- huriyetçi Halk Hareketi ile (M.R.P.) Sosyalist Partileri, hemen aynı Za- mana tesadüf eden kongrelerinde, and- laşmanm tasdiki lehinde karara vardı- lar. Sosyalist disiplini R. zaten Avrupa savunma cami- partinin kısmı meyyaldir. ve bu k azınlığı da sürükleyecek görünüyor. Nitekim kongresinde bu keyfiyet parti, hiç bir şüpheye andlaşmaya külli küçük kadar kuvvetli M. R. P.'ni iyice belirmiş, mahal vermiyecek bir sarahatle mesele karşısında vaziyet almıştır. Sosyalistler için iş daha güçtü. Yüz kadar mebusla mecliste zaman zaman hakem rolünü oynayan — ve maalesef bu rolü her zaman müsbet bir şekilde oynayamıyan — bu parti, Avrupa sa- vunma camiası bahsınde âdeta parça- rini istiyordu. Bu karar, ilk bakışta Avrupa savun- ma camiasını (C.E.D.) mecliste kurtar- mıştı. Fakat: Hariciye —Komisyonu — ve — Jules — Moch: Meclıs Hariciye Komisyonu 26 mayıs ta bir karar miş bulunuyordu C.E.D. hakkında karar, ancak Sarre meselesine dair Hariciye Vekili Bi- dault'un izahatından sonra alınacaktı. Bu izahat verildi ve komisyonda Jules Moch plânı üzerinde, oya başvuruldu. Neticede, "C.E.D." yi reddeden Moch plânı kabul, dolay isiyle Avrupa sa- vunma camiası andlaşması reddedildi. u red kati ve nihai mahiyette de- ğildir. Mesele umumi heyette de gö- rüşülecek ve başvurulacaktır. Fakat komısyondakı oy neticesi, bil- hassa sosyalist mebusların takındıkları tavır itibarile C.E . şimdiden mah- küm eder mahıyettedır Güya sosyalist kongresi C. E.D . le- hinde disiplin — kararı almıştı. Fakat komisyondaki dokuz sosyalist — mebus- dan altısı, bu kararı hiçe — sayarak Jules Moch plânı lehinde yani C.E.D. aleyhinde oy verdiler. Demek ki di- siplin kararı şüpheye düşüyor. parlâmento grupu usların yarattıkları meseleyi incelemege başladılar. AKİS. 19 HAZİRAN 1954