16 Mayıs 1936 Tarihli Ağaç Dergisi Sayfa 16

IKİ DÜNYA ARASINDA Gringoire gazetesi oKominternin Fransaduki fikir faaliyeti üzerinde neşretmekle olduğu büyük bir bentte bir çok vesika ve isim veriyor ve uzun tahliller yapıyor. Çok kısaltarak alr yoruz: Giriş yolları Evelki © yazımızda (o Kominternin Fransaya nüfuz yollarından uzun uza- diye bahsetmiş ve ( Halk cephesi - Front Populaire) in tesisindeki âmil- İeri göslermiştik. oOŞimdi bu bahsi şöylece kapajabiliriz : Halk cephesi tesis fikrini yaymak yolunda Moskova, Farmason İocalarından ve sair cemiyet- lerden birinci derecede istilade etmiş ve bu harekete ait ileolojiyi onlara (populariser) ettirmiştir. Bu hareketl kendi vasıfları içinde bir kıymetin muhafazası namı- na şu tenbihle ikaz etmek istemiştir: Faşizma tehlikesi... Rusya emrinde profesörler Mason localarile yapılan bu iş bir- liğinde en mühim rollerden birini oy- bayan Prolesör Langevin'dir. Bu pro- lesör U, R. 5.5, muhipleri cemiyetinin başlarından biri ve Sovyet gayesine bağlılığile meşhurdur. Faaliyeti Mos- kova tarafından büyük bir ehemmi- yetle takip edilmektedir. Barbusse'ün ölümile (Harp ve Faşizma aleylidar- ları cemiyeti) reisliğine seçiliniştir. Moskovadaki idareciler Radek, Ercoli, Sehwerniek, Bouk- harine, Andreef yoldaşlar, Halk cep- besinin ve sair fikir hareketlerinin Moskovadaki idarecileridir. Fransaya ait direktfleri icra vazileşile kurul- muş, Pariste, Fransada bir çok komi- teleri vardır. Meşniyar ve ialer. Birçok neşriyat evleri ve tabi komintern tarafından beslenirler, Baş” heaları Bâle (şehrinde Rund-Verlag, Zurich şehrinde Mopr - Verlag, halk cephesinin edebiyat ve fikir merkezi olan Strasbourg (şehrinde Promâthde lirması, Pariste Carrefour, Pariste Editions internationales, Berne şeh- rinde Ring-Verlag, Praguc şehrinde Malik-Verlag ve Zurich şehrinde Eu- ropa-Verlag gibi isimlerdir. 7 inci kongre kararından beri ko demokrat bir bünyeyi, mintern halk cephesi ve sair propa- ganda işleri uğrunda 50 millyon fran- sız İrangı harcamıştır. Müthiş yekün. Fakat Dimitrov'un sözünü unutmayalım: Bu saha, iki dünya arasında kati muharebenin meydanıdır. Bu meydan- dan ihtilâlimiz ya muzafler ya inüflis çıkacaktır. Emirlerinde Fransız telsizi Pariste Daladier'nin reisi olduğu, Halk cephesi erindeki “Radio-Liber- te,, istasyonu, bu cephenin azası ol- mak behanesile komonistlerin propa- ganda merkezi halindedir. Komonistler cephe işleri bahanesile devletin radyo cihazini kendi propaganda ve maksat- larının aleti haline sokmuştur, Burju- valar hükümetinin fili yardımile bu islasyon her tarala bir sürü nutuklar konferanslar, hitâbeler dağıtmaktadır. Fakat anlamak istemeyenden daha sa” ğır dünyada kim bulunabilir. DİCKENS'E AİT HATIRALAR (Morning Post) dan Diekens'i ilk defa gördüğüm vakit allı yaşındayıdım. Diekens'lere komşu oluturduk ve ben, sık sık, evinin et- ralındaki büyük ve yüzel bahçede muharririn çocuklarile oynamaya gi- derdim. O sene (reveillon) münssebe- tile Dickens'lere davet edildim, O günden bu güne kadar 70 seneden fazla bir zaman geçli, Fakat halâ o gecenin hatırasını kaybetmiş değilim. Charles Dickens çocukların sevgi- lisi idi. Gülüşü, neşeli tavırları ve şatrançlı yeleği çok hoşumuza gidiyor- du. O, düşüncelerimizi, arzularımızı hemeü anlar ve kendisi de bizim ya- şımızda imiş gibi bize kaynaşır, ara- mızda kaybolurdu. En tuhaf şeyleri söyler, küçücük kızlarla, büyük düşes lerle dans ediyormuş gibi dans eder- di. Gülüşü hemen sirayet eder ve şah- siyeli, cemiyetinin ruhu halinde tecelli ederdi. O, 12 adamın hayatına müsa- vi bir hayat sahibiydi. On sene sonra onu bir kere daha gördüm. 1870 se- nesi mayısında bir hafta tatili vesile- sile babamla beraber Dickens'lere gittik. O günden bir kaç hafta sonra bütün İngiltere büyük muharririn ölü- müne ağladı. 66 sene evelki bu mayıs ayı sabahına ait hatırladığım başka şeyler de var. Bahçede Dickens, oğlu, karısı ve kızlarile beraber gezi- niyordu. O Meşhur trajedi muharriri Charles Fechter ve Edmund Yates'de orada idi. Dickens öğleden evel (Ed- win-Drood) isimli eserine çalışıyor ve öğleden sonrasını dostlarına hasredi- yordu. Bu yün, bu ihtiyarlık halimde, bu satırları yazarken, bana mazinin gü- neşli günlerini yaşıyormuşum gibi ge- liyor ve Dickens'i hafif bir sayliye el- bisesile, başında boz rengi bir şapka, sevimli yüzü, kır saçları ve üçüncü Napoleon biçimindeki sakalile kar- şımda görüyorum. li DELİLERE DAİR (Nouvelle Litt&raires) den Bu sazete delilere dair fıkralarile meşhur olan Jean Vertex'den bahse- derek (Günün nükteleri) haşliğı al- tında onun bir kaç Şıkrasını koyuyor. Delilere ait psikolo, jinin hadutları ge- niş ve sirayetli olduğu için enteresan bulduklarımızı aldık : Tımarhanede birdenbire hastalanan bir deli, ruhunu teslim edeceği sıra- larda yanındaki yatakta yalan başka bir deliyi eski ticaret ortağı zanne- der ve ölümünü hisszderek ona son rte yapmak ve alfını temin et- e” 1910 da sizden 100000. frank gili ım. — Vız gelir. — 1915 e karınızın âşığı oldum. — Viz g — IY 20 de atla lekeledim. — O da vız gelir. — Ne diyorsunuz? nasıl olur ?. — Çünkü ben sizi dün zehirledim ve işte ölüyorsunuz. # Timarhaneden çıkmak üzere bir deli ile arkadaşı arasında : — Bilseniz beni hayatta ne acıklı bir dram bekliyor. — Nasıl dram o? Çünkü yarın timarhanecden çı- kiyorum ve karım delidir! * » Bir adam bir şairin yanına yaklaş- lı ve kendisine gayet güzel bir albüm uzatarak bir şeyler yazıp imza etme- sini rica elli, Şair şöyle yazdı : “Albüm kelimesi (Albus) den ge- lir. (Albus) beyaz demektir. Eğer buraya yazacak olsam artık o beyaz olmıyacaktır. Beyaz olmayınca albüm olmıyacaktır. Albüm olmayınca ben bir şeyler yazmış olmayaçağım.,, ve şair bu yâzının altına imzasın, attı. 15