5 Mart 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 9
Ahmed Rasim ve İstanbul büyücü, kurşuncu, okuyucu kadın- lar, çarşı içinde bu işlerin ustası dukkân sahipleri», Avrupa tiyatrosu Galatada, Amerika tiyatrosu gibi, bir çeşit oyunlu batakhane- rezalethane idi. “Sabneye giden yolun sol tarafında bir oda vardı, orada kahve ve bira gibi içilecek şeyler satılıyordu, Galatanın en meşhur kabadayıları, hizmetciler, Polisler, hafiyeler buraların dâjmi müşterileri ve “gözçüleriydi.,, 80- kaklardan tedarik edilen bayağı ka- dınlar bu odaya getirilerek bira ile ikram edilirlerdi. «Yaralı ve enâyi tutkunlarla hınça hınç do- lardı, oturulacak, durulacak, yer bulunmazdı. Galatanın en azılı gergerilerinden biçakcı Petri, Avru- pa tiyatrosunun en şöhretli yıldızı olan meşhur Peruz hanım içün genç bir miras yediyi güpe gündüz bu odada vurmuşdu. Komik Ham- di efendi ile Büyük İsmâil efendi Avrupa tiyatrosunun baş komik- leriydi. Baba Yaver Direkler arasında, meşhur çay- hane sahibi Reşidin dükkânında toplanan edip ve şairler arasında, fevkalâde uburluğu bir eğlence ve sohbet mevzuu edinilmiş o sem- tin hoş sohbet ve nekre bir siması. Bahçe Kapı önü İstanbulun, sökülüp geçilmesi zor, en civ çivli bir yeriydi. «bey- girciler, küfeli vardacılar, âdi ha- mamlar; sebzevatcı, yemişci, koz helvacı gürültüleri insanı son de- rece şaşırtırdı, Yazan : Ahmed Bülend KOÇU Bahri İstanbulun «koltuk» tabir edi: ln o zamanın umumhane-randevu evlerinin en meşhurlarından biri- dir, Aksarayın az ötesinde «Çapa geşmeşi» denilen yerdeydi. Bahri, evin sahibinin adıdır. Balıkpazarı madrabazı Yırtık dudakları küfüre âmâde, maydunoz türreli, bir eli böğründe asılı durur, etrafı fiyakalı bir dikiz- den sonra bağırır: «vay lüfer vay!. Yirmiye bu., Yirmiye!.. Refiki, bu sesin çekdiği ilk müşteriyi man- depsiye baadırmak ister, evvelâ: «vay lüfer va...yy diye bir nağra atar, sonra müşteriye yaklaşır: Al etendi al!, Sonudur!.», mübahase ve pazarlık kapısı açılınca balığın gözüne and içer; ve çift okkasını otuza verebilir. Baskın Bir mahalle namusu vardı. İstanbulda, herkes, istediği bir mehallede ev tutup otursmazdı. Evini kiraya veren kimse, bilhassa erkeksiz kadınlar hakkında uzun uzadıya tahkikatdan sonra ev ve- rirlerdi, Mahalle namusunu çiğne- yüpde evine gizlice erkek alan kadının evi, başda mahalle imâm: ve bekci olduğu halde, camları taşlanarak ve kapısı omuzlanip kınlarak basılır, veya âdi zanpara, ala ala hey ve enva-'ı- rezâlet ve hakaretle çıkarılır, karakola teslim edilirdi. İkinci Abdülhamid baskını sür'atle menetmişdi. Fekat mahalle halkı, an'ane asabiyeti ile, baskın- lara devam etmişti. Baskın alay- larında, en önde, iki veya üç kişi Eli Yıl Evvelki Istanbulun Lügatı | Aşk muhabereleri vasıtaları — Avrupa tiyatrosu — Baba Yaver — Balık- pazarı matrabazları — Baskın — Bayram yerleri — Berber dükkânları — Bıçakçı Petri — Boğucu — Buluşma yerleri, (igaz tenekesi çalardı; değneklerin uçuna takılarak uzatılan fenerler- le, pek perişan bir vaziyette, ekseri- ya, caketi ve mintanı koltuğunda, çorapları ve pabuçları elinde gö- türülen erkeğin yüzüne tutulurdu; mahalle namus duygusunu müte- caviz küstahlığa kadar çıkaranlar, zavallının yüzüne tükürürlerdi. Baskın veren kadın bir daha 0 mahallede oturamazdı. G Bayram yerleri eğlen- celeri Elli yıl evvel, İstanbul çocuk- larının bayram yerlerindeki başlı- ca eğlenceleri şunlardı: «Fatih salıncakları, dönme dolabları, fe- leğin Karakaçanı, Topal Kikorun bakla kızı baygiri, Cenberli” mey- danındaki atlikaraca, üç bıyık Ha- ralambonun latârinası, Lehfinin Panoraması; Kuş lokumceular, Re- vaniciler, hokmacılar, Şekerli Fı- rıldak çeviren Hacı baba». Bakırköy Belediye bah- çesi Bakırköy (0 zamanin Makrı köyü) Belediyesi İstanbulda ilk defa olarak bir belediye halk bah- gesi yapdırmıştı. Büyük birde ha- vuzla süslenen bu bahçe, kadınla- ra ve erkeklere mahsus olmak üzere iki kısımdı. Her şeyi bittik- ten sonra bir zata kiralandı. Tu- tan adam bahçede Bira vermek istedi, 2abita mahzur görmedi, fekat, bazı Bakırköylülerin asabi israrı üzerine bu izini veremedi. Bedros Hacı Bedros diye meşhurdur; -- Lütfen sayıfayı çeviriniz — 197 — Servetifünnn — 2376 ij
