5 Mart 1942 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 11

TÜRK TİYATRO TARİHİ pr ———— Yazan: XII Ss. Nahit BİLGA Vuslat — Yahut «Süreksiz se- vinç» 3 fasıl, 3 perde tiyatro oyu: nu yazan «Mahmud Ekrem» Bey- oğlunda Haçopolo çarşısında Şark matbaasında ilk defa olarak tab- olunmuştur. Sene (1291) Mağdur kalb —- Yahut “Feda- kâr valdenin fedakâr çocuğu ,, dram ö fasıl 7 perde müellifleri «Victoşdur ve Jül Brezil» müter- cimi «Murat âlim heyeti tahririye- «Mehmet Fahri» Mihran matbaası (1301) 1300 senesi Ramazanı şeri- finin yirminci Cuma gecesi ilk defa olarak Şehzadebaşında vaki Osmanlı tiyatrosunda sahnei te- maşaya vazolunmuştur. Azayı vak'a Pirlabori «Manak efendi» Lardak «Aleksan» Plasid <Sancakciyan» Korin «Çaprasciyan» Bir papas «Seteryan» Dilenci «Arif» Bir kö- mürcü «Ardaşt» Senedal «İstipan>» Lendjak «Vertani» Klaris “Mari Nuvart hanım” Jaklin “Hekimyan hanım,, Madam Dervezdar hanım «Bandalciyan hanım» Süzan “Şi- rinciyan hanım” şair Halid Fahri Beyin pederleri olan Mehmet Fahri Paşanın tercüme ettiği iki üç eser daha vardır bunlarda muhtelif ti- yatrolarda oynamıştır. Kırkından sonra — Komedi 3 perde <Andrelbard» ın Pöpâ nâmın- daki piyesten nakıli Halid Fahri ve ilk defa olarak 1342 senesi Ra- mazanda Şehzade başında Ferah tiyatrosunda Darülbedayi tarafın- dan temsil olunmustur. İkbal kü- büphanesi 1342 - 1924 oynıyanlar. Necdet «Nureddin Şefkâti» Akif <İ. Galib» Nail “Ahmed Müvahhit,, Abdürrahim “Behzad” Necati *Vasfi Rıza” Garson <Küçük Ke- mal» Belkiş “Kınar hanım, Rey- han “Bedia, Bedriye “Münire ha- nım,, Nazlı “Mari hanım, bir hiz- metçi “Anuş hanım Akasya palaş filminde oteloi kadınrolünü oyna- mıştır., Bir kolacı kız «Nermin hönim». Uçurum — 3 perdelik piyes Darülbedayii Osmani san'atkârları tarafından Tepebaşı Belediye tiyat- rosubda temsil edilmiştir. Hanri Kistmakersin “La flambe, unvanlı eserinden tatbiken nakili “Ertuğ- rul Muhsin,, Naşiri İtimad kütüp- hanesi Seyid Tahir. Oynıyanlar: Selim “Raşid Rıza,, Kerim “Onnik Binemeciyan,, Hayruliah “Behzad, emi “Müvehhid, Rifat “Şadi, Komisor “Galib, Müddei umümi «Cavat,, Necmiye “Bliza hanım, Zehru “Roza hanım, Dilküşa “Sa- ramantik hanım, Kâmüran “Zabil hanım” Kevser “İda hanım,, Uçu- rumun ilk temsilinde ”Selim, ro- lünü Ettuğrul Muhsin “Kerim, ro- lünü Nurettin Şefkati ifa etmiş- lerdir (1384). * Peçeli kadın — Müellifi : Emil Rişburg mütercimi: Süleymani za- de Mehmed Tahir bey, Cenabı ve esrarengiz dram 4 perde. "“Eşhası mühimme; Jorj Lâmber “Binemeciyan efendi” Di Prekor “Manakyan efendi, Di Borsen “A- leksan efendi, Madam Di Lâmber “Hekimyan hanım,,. Bu dram şon- radan 1340 senesinin Temmuzunda Üsküdarda Fıstık ağacında Beyler- oğlu bahçesinde yazlık tiyatroda <İştanbul temaşa heyeti, tarafın- dan oynamışşır. Jorj Lâmber ro- lünü şimdi Mısırda olan Şahinyan efendi oynamıştır. Madam Di Lâm- ber rolünde sabık Rus İmpatator- luğu tiyatrosunu san'utkârlarından Madam Roza Felekyan oynamıştır. Dalilâ — Yahut “ Dalmaçya bülbülü,, aşki ve feci dram 6 perde teroüme eden Manakysn efendi bu eser birçok tiyatrolar tarafın- dan oynanmıştır. Sahte dilenci — Komedi 4 per- de. Yazan: Kalemciyau efendi, ilk defa olgrak Abdi efendi tarafından oynanmıştır. Caferağa — Komedi 4 perde eserinin kanavasi ashukeperdaz ko. mik şehir Abdürrezak efendi. Konduracı Markiz — Gülünç- lâ komedi 1 perde, tercüme eden M. Sadık. Meçhul kadın — Aile faciası 4 perde 1 tablo, La fammex mu- harriri; A, Bison, mütercimi A. ve Bedri ilk defa olarak Üsküdarda Beyleroğlu bayçesinde “Türk ope- ret heyeti,, tarafından oynanmıştır. Rejisör Aşat Madatyan (1929). Oy- niyanlar: Florya “Ömer Abidin, Reymon “Mehmed İbrahim, Ls- rok «Vahram> Perisar «Salâhattin» Merivey “Baltazar, Doktor “İbra- him, Mahkeme reisi “Kemal, Müddei utuümi “Niyazi, polis »>Garbisp mubaşir “Ferid, Jaklin “L. Tokatlı, Elen “Toto, Roza “Eliz, otelci “Newlâ,, 1928 - 1929 tiyatro omevsiminde İstanbulun muhtelif yerlerinde temsil veren bu grup srasında büyük operet sanatkârı Ömer Abidin de vardı. Büyük bir Komediven olan Ömer Abidin “İstanbul operet heyeti nde tenordü. İlk defa Ahmed Fehim ile çlışan bu büyük sanatkâr ope- ret sahasında da olduğu kadar dram ve komedi sahasında da bir harikulâde san'atkârdı 7 sene ev- vel kalb hastalığından sokakda bir temsil dönüşü öldü mezarı Anadoluhisarındadır Türk tiyatro- sunda mühim bir mevkii vardır. Diken — Bir perdelik mudhike yazan : Mehmet Rauf. Bu komedi ezhar yaz albümü içersinde neş- redilmiştir. İzzet Ziya beyin akva- releri ile süslü olan bu albüm Mehmet Rauf bey tarafından ter- tip ve neğredilmiştir. Diken çok güzel yazılmış tekniği kuvvetli bir komedidir İstanbul radyogunda Şehir tiyatrosu san'atkârlan tara- fından oynamıştır. 189 — Servetifünun — 2376 çi